Page 86 - 07_LiryDram

Najnowsze trendy w poezji
część V
Peryfraza
i kontrast
w poezji Renaty Batko
Magdalena Węgrzynowicz-Plichta
Niech nikogo z Czytelników nie zwie- dzie ten krótki tytuł; liryka Autorki jest na wskroś współczesna pod względem
zaprezentowanych problemów, jak i za- stosowanych środków wyrazu, bo chociaż peryfrazę stosował już Jan Kochanowski w Trenach, a kontrast z doskonałym skutkiem w epoce Baroku wykorzystał Jan Andrzej Morsztyn, np. w sonecie Do trupa, to styl artystyczny Renaty Batko jest oryginalny. Cechuje go występowanie zwrotów języko- wych istotnych dla naszych multimedial- nych czasów, bogactwo metafor i stoso- wanie na wersyfikacji typowej dla wiersza białego i wolnego.
Dlaczego zatem w twórczości literackiej Renaty Batko nie zauważam i nie poddaję analizie nowatorskich rozwiązań w przeka- zie emocji podmiotu lirycznego ani stoso- wania na szeroką skalę ekfrazy? Ponieważ oprócz niej równie dobrze robi to cała rze- sza poetów, wystarczy rozejrzeć się dookoła – nawet wypada stwierdzić w tym miejscu, że od pewnego czasu panuje jakaś osobliwa
moda na egzaltację w wyrażaniu skrajnych emocji, włącznie z „wkładaniem” w wier- sze kolokwializmów i wulgaryzmów, nagła potrzeba efekciarskiego stosowania zapisu z dokładnością reporterską.
Nie twierdzę, że to źle i choć nie jest błę- dem językowym stosowanie kolokwia- lizmów, to w innej niż potoczna formie wypowiedzi może stać się nadużyciem. Nagminnie używanie w celu stylizacji śro- dowiskowej czy ekspresji artystycznej może spowodować brak dystansu i popadnięcie w manierę. I powód najważniejszy – celowość zastosowania i kontekst – zasadność użycia kolokwializmu musi być dla odbiorcy wy- raźnie rozpoznawalna.
W tym przypadku Autorka prezentuje wyjąt- kową uważność, nie rezygnując z przedsta- wiania skrajnych emocji podmiotu literackie- go, dba o piękny, wyważony w sądach język. Wymieniając peryfrazę (środek stylistyczny, polegający na zastąpieniu nazwy określonej rzeczy jego opisem) i kontrast jako elemen- ty dominujące w poezji Renaty Batko, chcę
84 LiryDram kwiecień-czerwiec 2015