Page 114 - 12_LiryDram_2016

talny świat, to jednak uzmysławia skutki strasznych przeżyć, po których rany nigdy się nie zabliźniają. Wyważone słowa z wie- lu wierszy brzmią nie jak oskarżenie pod kątem oprawców, ale skomponowane jako monologi doświadczających krzywd, uka- zane z perspektywy ofiar, ostrzegają nas, czytelników, przed powtórzeniem się histo- rii. Dlatego stara rzymska sentencja, że for- tuna kołem się toczy, w ujęciu Autorki po- siada nie tyle drobną korektę, co całkowity zwrot w kierunku zaniechania, znoszący jakiekolwiek działanie. W liryku osobistym Tylko na chwilę, rozprawiając się jedno- znacznie z toposem przemijania, Eliza Se- giet ostrzega, że jeżeli ludzie nie przestaną siebie nawzajem krzywdzić, to światu grozi zagłada. Dlatego świadomie wykorzystuje tak nośny środek stylistyczny, jakim jest anafora, czyli powtórzenie tego samego słowa bądź zwrotu na początku kolejnych segmentów wypowiedzi. Te celowe po- wtórzenia nie tylko pogłębiają akcenty lo- giczne, równocześnie powodują rytmizację wiersza. W przypadku omawianego utworu Elizy Segiet Tylko na chwilę powtórzony jest pierwszy wers w drugiej zwrotce: Gdy- by świat zatrzymał się na chwilę, ale im- plikacje wynikające z tego faktu nie są ta- kie same. Za pierwszym razem liryczne ja, które można utożsamić z Autorką, mogłoby za sprawą antropomorfizacji: posłuchać jak staje się cisza, czyli/ patrzeć jak (...) drze- wa zastygają w bezruchu. Obraz ciekawy plastycznie – w zasadach kompozycji pauzy są bardzo znaczące, podobnie jak w teorii tańca chwile powstrzymania kolejnego kro- ku – ma wprowadzić czytelnika w zadumę, oddać stan duchowy podmiotu lirycznego: Gdyby świat zatrzymał się na chwilę,/ mo-
głabym usiąść. Za drugi razem, jeśli bę- dziemy kontynuować tę myśl, że omawiany wiersz należy do tzw. liryki osobistej, do- chodzimy do wniosku, że wyznając: Gdyby świat zatrzymał się na chwilę,/ a ja razem z nim?, Eliza Segiet zadaje jedno z najbar- dziej fundamentalnych pytań egzystencjal- nych. Stwierdza, że nie widziałaby już uro- ku tego świata, a podkreślając jego piękno, stosuje plastyczne porównania: rzeka staje się tylko linią,/ a nieruchome drzewa/ wy- glądają jak rzeźby. Natomiast w trzeciej zwrotce mamy do czynienia z dwuwerso- wą modyfikacją: Gdyby świat zatrzymał się/ choć na jeden dzień. Owo końcowe powtórzenie jest potrzebne dla uwydatnie- nia myśli przewodniej wiersza i ma na celu zmianę optyki – poprzez zastosowanie tzw. ogólnego kwantyfikatora Poetka przecho- dzi z punktu widzenia jednostki do prawdy uniwersalnej, jaką bezcenną wartością jest ludzkie życie: Gdyby świat zatrzymał się/ choć na jeden dzień/ wtedy ludzie –/ nie mogliby krzywdzić ludzi.
Uniwersalny charakter posiada także tytu- łowy wiersz z omawianego tomu – Chmur- ność jawi się więc nie tylko jako określenie na przypadkowy obraz na niebie, ale jako nazwa-kategoria, słowo-klucz przyporząd- kowane do szerszego pojęcia. Podmiot li- teracki w tym wierszu wydaje się dojrzały, choć lubi bajki, ponieważ wyznaje, że nie przeraża go nieznajomość jutra – ta nie- wiedza staje się swoistą kryjówką, zanim wypełni się przyszłość: Chowam się/ w ci- szy/ niepewności jutra. Oznajmia także, że ma istotny powód do radości: cieszę się,/ że dzisiaj nade mną jest/ niebo. Zagadkowy podmiot literacki może być osobą – nie wie- my, czy mężczyzną czy kobietą, jeśli w ogó-
112 LiryDram lipiec–wrzesień 2016