Page 70 - 03_LiryDram

Modernizm wydaje siedem poetek. Bar- dziej znane to: Maryla Wolska, Bronisława Ostrowska, Kazimiera Zawistowska, Zofia Trzeszczkowska, która przez 20 lat funk- cjonowała jako poetka pod pseudonimem Adam M-ski. Obawiała się reakcji męża? Przez 20 lat korespondował z nią Zenon Przesmycki będąc przekonany, że adresatem jest mężczyzna. Tytułował listy Drogi przy- jacielu.
W dwudziestoleciu międzywojennym piszą utalentowane poetki, których wiersze figu- rują w wielu współczesnych antologiach i są wzorem kunsztu poetyckiego.
Do nich należą – między innymi – Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Kazimiera Iłła- kowiczówna, Zuzanna Ginczanka, Ludwika Arsztajnowa, Krystyna Krahelska. Wymienię również zupełnie zapomnianą Julię Dicstein- -Wieleżynską.
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska funkcjonuje w literaturze szczególnie jako mistrzyni liryki miłosnej, ale przecież jej poezja jest tematycz- nie i formalnie różnorodna. Pisała lapidarne cięte bajki – (kontynuatorka I. Krasickiego?). Była trzykrotnie mężatką. Ostatni mąż, młod- szy o 11 lat pilot – Jasnorzewski, po nocnym locie – (służył w dywizjonie 303) – czuwał przy łóżku ciężko chorej, umierającej żony. Kazimiera Iłłakowiczówna, niezamężna. Wy- brała wolność osobistą jako poetka czy powo- dem była miłość platoniczna do marszałka Pił- sudskiego?, (którego była osobistą sekretarką). Jest autorką – między innymi – wstrząsającego wiersza o tematyce katyńskiej. Po wojnie przy- jechała z Rumunii do Polski, gdzie zamieszkała w Poznaniu. Na starość straciła wzrok. Ludwika Arsztajnowa, autorka wielu cieka- wych wierszy, mieszkanka Lublina, przyjaź- niła się z Józefem Czechowiczem.
Zuzanna Ginczanka porażała urodą i talen- tem. Była muzą poetów i nie tylko. Życie straciła w Treblince.
Twarz Syrence Warszawskiej użyczyła Krysty- na Krahelska, poetka o pięknym głosie i zainte- resowaniach folklorem ludowym. Brała udział w powstaniu warszawskim jako sanitariuszka. Zginęła na początku powstania w czasie próby dotarcia do ciężko rannych kolegów. Jej pieśń, (tekst i muzyka), Hej, chłopcy, bagnet na broń śpiewana jest do dziś przez młodzież w czasie uroczystości patriotycznych. Pisała również piękne liryki miłosne, których adresatem był narzeczony, Stanisław.
Beata Obertyńska – córka Maryli Wolskiej, przeżyła piekło wywózki na Syberię. Jest nie tylko poetką ale i autorką wstrząsającej, autobiograficznej książki W domu niewoli Do poetek, które brały udział w ruchu opo- ru, należy Felicja Kruszewska. Zatrzymana przez niemieckich żandarmów w czasie podróży pociągiem do Radomia, prawdopo- dobnie popełniła samobójstwo. Najmłodszą poetką czasów okupacji, (bo zaczęła pisać w wieku 14 lat), jest Teresa Bogusławska, pośrednio uczestniczka po- wstania – (szyła bandaże, opatrywała ran- nych). Przeżyła obóz w Pruszkowie. Zmarła w wieku 16 lat.
Ciekawą poezję pisała tragiczna Maria Ko- marnicka, niezaakceptowana przez środo- wisko ze względu na jej „inność” płciową. Uważała siebie za mężczyznę i wiersze podpisywała „Piotr Włast”.
No i „wysyp” poetek po zakończeniu wojny – poetek lat pięćdziesiątych, sześćdziesią- tych, siedemdziesiątych, dziewięćdziesią- tych a także już XXI wieku.
Wymienię figurujące w słownikach a nie- które także w podręcznikach.
68 LiryDram czerwiec 2014