Page 2 - bon-dia-aruba-20211025
P. 2
A2 LOCAL
Dialuna 25 OctOber 2021
Thais Franken, MSc:
Falta di placa no ta motibo pa no traha strategia pa industria creativo
E ta un momento scur pa e de- Pero los di e tienda, Cosecha tabata cos a pega, hopi hende ta reacciona
saroyo di e industria cultural na duna tayernan y aunke cu a bisa cu emociona. “Mi tin como cuater a
Aruba. Pa Thais Franken, Msc algun di e tayernan lo continua, re- cinco aña caba ta papia cu ta ora pa
docente na Universidad di Aru- alidad cu e ta hopi tristo cu un or- cuminza formalisa e CCI. Mi tin hopi
ba y columnista di Aruba Today ganisacion asina no tin e fondonan tempo ta boga pa representacion for-
riba e tema di diversificacion eco- necesario pa continua cu un trabao di mal di e sector. ATA, AHATA tur tin
nomico pa medio di e Industria nivel pa e sector di industria creativo un sienta na e mesa pero e sector di
Cultural y Creativo, CCI, e hecho na Aruba.” Cultura y Creatividad ta den bashi y
cu ta para actividadnan y ta cera Es mas Cosecha a contribui hopi pa no tin un hende cu ta representa e
e tiendanan di Cosecha ta un sla durante e inicio di e pandemia, hen- sector aki na esnan cu ta traha maneho
pa e poco progreso riba e area aki. denan por a continua y hasta hisa niv- economico di Aruba,” Franken a bisa.
el di nan obranan di man. “Mi ta compronde cu COVID-19
Un area cu ta identifica como un di e tabatin un impacto, cu tin landspak-
pilarnan nobo pa diversificacion eco- Ciere Cosecha a habri wowo di ket. Pero mi sa si cu tin opcion y es-
nomico di Aruba, y sigur cu ta balor hopi…spera pacio pa mas structura y por lo menos
pa e SDG 11, unda Aruba a compro- Mescos cu tur den e sector cultural, reconoce e sector. No djis papia cu e
mete pa preserva herencia cultural. Y Cosecha a haya su sla financiero pa ta un posibel pilar economico.”
herencia cultural no ta unicamente motibo di COVID-19, cu tabatin su
locual a traha 100 aña pasa, tur locual impacto grandi riba sobrevivencia Institutonan manera Banco Cen-
ta crea den actualidad ta forma parti di e sectornan. “E pregunta ta si, cu tral mester duna aporte
di e herencia cultural di e pais. Her- berdad e museo ta cera, no tin baila- Thais Franken a mustra cu na Aruba
encia ta desaroya continuamente y di bon calidad. Nos kier pa e produc- mento, no tin expresion cultural tu- tin mas di 8 aña ta papia tocante CCI
Nacionnan Uni ta pone enfasis con tonan cu local y turista ta cumpra ta mando lugar awor aki. E unico ta na como un sector economico, pero si e
cultura ta impacta desaroyo di un so- traha na man y ta refleha e herencia Cas di Cultura, pues e impacto riba sector mes no uni y tuma decision pa
ciedad. cultural di Aruba.” Segun Franken e industria creativo ta hopi grandi. haya e instancia pa representa nan, y
ta hopi artista a haya oportunidad pa Mi ta spera si cu e ciere di Cosecha ta no ta midi e impacto di CCI, no lo
“Pa un instituto asina importante pa expone nan producto y talento den haci un impacto cu ta habri wowo di logra nada. Banco Central di Aruba,
e sector di CCI cay afo ta un shock. forma mas profesionalmente. “E ta stakeholders, esta Gobierno, nos co- CBA, y Centraal Bureau di Estadis-
Mi no a kere cu e lo sosode asina un sla duro pa e hendenan aki. E pre- munidad cu ta envolvi den CCI. E no tica, CBS ta djis ehempel di institu-
lihe,” Franken a bisa Bon Dia Aruba, gunta awor ta unda e artistanan aki ta un desaroyo cu ta uno so por carga. tonan cu mester por haci e analisis-
bisando cu berdad e tabata sa di e re- lo por expone nan obranan den un E ta rekeri esfuerso comun.” nan aki y asina tambe duna seriedad
tonan di Cosecha. “Mi a kere cu nan manera profesional.” na e sector creativo. “Instancianan cu
lo a down-size, pero nan a kita tur cos Locual Franken ta bisa ta te awor cu ta investiga mester por reconoce CCI
den un solo tiro, y esey a crea e reac- como un economia aparte. Nos no
cion emocional.” tin ningun data cuanto hende ta traha
den e sector, nos no tin data pa mus-
E industria creativo tin hopi aspecto, tra cuanto CCI ta contribui na Pro-
for di musica pa cuminda, for di arte ducto Interno Bruto di Aruba. Tur
te na informacion tecnologico (IT). Y e datonan aki ta importante pa traha
e industria di man di obra tambe ta maneho. Pues tin cos structural cu
cay den dje, cu institucionnan manera por tuma awor cu no ta costa placa.
Nacionnan Uni ta considera parti di e E ta nifica djis un cambio den men-
herencia cultural di un nacion. “Na talidad, y con ta organisa pa haya mas
Aruba nos a papia hopi riba herencia informacion pa crea strategia.”
cultural y su impacto y e sistema di
sosten pa e industria creativo, cu ai- Herencia Cultural
nda ta den desaroyo. E sector di obra Manera a mustra caba SDG 11 ta
di man tabata, banda di esun di mu- dirigi na preservacion di e herencia
sica tabata net un di e mas fuertenan cultural cu ta inclui e forma di biba y
den e sector di industria creativo. Nos tambe e herencia natural. Tur tin nan
a mira esaki como un opcion pa encu- rol pa hunga den desaroyo di un pais
rasha e creadornan den e sector aki pa y un sociedad. “Industria Creativo ta
hasta exporta.” e unico sector cu no tin ningun im-
pacto riba medio ambiente. E sector
Producto di Aruba en bes di sou- aki ta depende unicamente na cre-
venir barata di China atividad di e ser humano y no ta haci
Esey tabata motibo tambe pakico Di- ningun daño na medio ambiente.” Al
reccion pa Asuntonan Economico, contrario. E lo stimula empleo basa
Comercio y Industria a cuminza riba habilidadnan specifico pa por
desaroya strategia pa creacion di un traha den e industria aki. E ta nifica
CCI. Den tur e añanan a purba forti- cu no tin mester di trahadonan na
fica e strategia dor di introduci e ‘seyo’ cantidad. “E ta bay crea balor agrega
oficial di Aruba pa tur producto crea na economia cu no mester depende
na Aruba, pa asina distingui di tur e e ora di trabao barata. Pues tin hopi
souvenirnan di Aruba cu ta importa faceta y bon aspecto di e desaroyo di
di entre otro China. Direccion di CCI. Cu e ta bay tuma tempo? Esey
Cultura ta encarga cu e programa di sigur. Pero mester cuminza si. Nos
seyo, y esey ta continua. “Di e forma ta cana atras di e tendencia interna-
aki artistanan local a mira cu tin un cional. Tin opcion y partnership si
balor agrega. Unabes cu expertonan Gobierno, NGO’s, institucionnan
riba tereno ta evalua e trabao y duna y universidadnan ta cla pa uni forsa,
e producto e seyo di Aruba, artistanan comparti conocemento y habilidad
a haya oportunidad pa expone nan pa yega eynan. Pero e ta rekeri vision,
creacion den e tiendanan di Cosecha. maneho efectivo y cu Gobierno real-
Esey tabata un manera pa stimula pa mente ta busca strategia pa sostene e
hisa profesionalidad. Nos kier e arte desaroyo aki.”