Page 18 - HOH
P. 18

a5
                                                                              special/colofon Diaranson 8 october 2025

                                                                           Dia Mundial di Salud Mental:
                      Editor
             Caribbean Speed Printers N.V.    Inversion den salud mental mester ta un prioridad pa
             Aruba Bank N.V. Acc. #332668
             Caribbean Mercantile Bank N.V.                                        futuro di Aruba
                   Acc. #23951903
             RBC Royal Bank Acc. #13307728
                                         Mundo  henter  ta  celebra                                                             trahadonan social, cu hopi bi-
              Operations Manager         e  Dia  Mundial  di  Salud                                                             aha ta busca oportunidad afo
                                         Mental riba 10 di october,                                                             di e isla.
              Mariette Engelhart-Boekhoudt  un  momento  pa  refleha
                    Redaccion            riba importancia di biene-                                                             E  acuerdo  entre  Wit  Gele
                                                                                                                                Kruis  y  AZV  pa  expande
                                         star mental. E tema global
                noticia@bondia.com       pa  e  aña  2025  ta  “Inverti                                                         servicio  mental  den  nivel
                                         den Salud Mental”, enfati-                                                             primario  (via  POH  –  Prak-
             Pilar Flores (hefe di redaccion)  sando cu e area aki a keda                                                       tijkondersteuner   Huisarts)
             Angenette Figuereo (closer editor)  hopi  biaha  sin  suficiente                                                   ta  un  paso  concreto  pa  haci
                   Leo Maduro            atencion  y  fondo,  mescos                                                            cuido mental mas cerca di co-
                   Dilma Arends          cu  e  necesidad  ta  sigui                                                            munidad. E paso aki ta sigui
                   Raisa Montilla        subi. Na Aruba, diferente                                                              e  recomendacion  di  PAHO
                   Oriana Geerman        institucion ta traha hunto                                                             pa  integra  salud  mental  den
                                                                                                                                atencion basico.
                                         pa pone salud mental mas
             Ehecutivo di Benta          visibel  den  e  politica  di
                    Sulaika Croes        salud  publico  y  den  bida   cronico,  tin  hopi  ainda  pa  supera. Falta di dato y inves-  Dia Mundial di Salud Mental

                 sulaika.croes@cspnv.com  di tur dia.                 mehora  den  area  di  salud  tigacion ta un reto grandi ya   ta  un  oportunidad  pa  Aruba
                                                                                                                                reafirma  su  compromiso  cu
                     Mark Gomes          Dia Mundial di Salud Men-    mental y abuso di substancia.  cu  sin  dato  cla,  ta  dificil  pa   bienestar  di  su  hendenan.  E
                mark.gomes@cspnv.com     tal  a  ser  estableci  na  1992                          midi progreso of evalua cual   mensahe pa e aña aki ta cla:
                 Aviso y Arte            pa  World  Federation  for   Dienst     Volksgezondheid  programa ta resulta. Coordi-  inverti  den  salud  mental  ta
                                                                                                   nacion entre instancia tambe
                                                                      (DVG) a remarca den un rap-
                                         Mental  Health  cu  sosten  di                                                         inverti  den  futuro  di  comu-
                   Sandra Loefstop       World  Health  Organization   port  cu  e  sistema  di  cuido  ta un reto. Tin hopi actor en-  nidad.
                                                                      mental na Aruba ta consisti di  volvi den cuido mental, pero
                     Lisa Tromp          (WHO). E dia aki ta enfatisa   varios actor (gobierno, NGO,  e  sistema  no  ta  totalmente
                                         cu  sin  salud  mental,  no  por   sector  priva),  pero  falta  mas  integra.         Pa  gobierno  y  institucion,
            Departamento Digital  tin salud completo y ta pro-        coordinacion  y  integracion                              e  tarea  ta  keda  inverti  den
                                         move  conscientisacion,  edu-                                                          colecta  dato  actualisa;  for-
                   Juan Luis Pinto       cacion  y  ta  elimina  e  stigma   pa keda un sistema cu “no lo  Fondo limita ta keda un reto.   talece cuido mental na nivel
                                                                                                   Hopi  biaha  salud  mental  ta
                                                                      laga ningun hende atras.”
                 Administracion          cu ainda tin rond di e topico                             competi cu otro prioridadnan   di  bario;  sigura  presupuesto
                                         di problema mental.
                                                                                                                                permanente; y elimina stigma
             accounting@bondia.com                                    Den e siman di e Dia Mundi-  di  salud.  E  tema  di  e  cam-  y promove educacion mental
                                                                      al di Salud Mental, Aruba ta  paña  mundial  di  inversion
                                         Pandemia  di  COVID-19  a    mira un ola di actividad cu ta  ta  enfatisa  cu  financiamento   den scolnan y trabou.
                 Martha Arteta de Ariza  mustra na mundo henter cu    uni arte, deporte, naturalesa y  cronicamente  insuficiente  ta
                                         sin un sistema mental fuerte,   educacion.                mina viabilidad a largo plaso.   Pa  tur  ciudadano,  e  mensa-
                  Distribucion           hopi  hende  ta  keda  sin  pro-                                                       he  ta  simple  pero  poderoso:
                                                                                                                                no  tin  nada  malo  den  busca
                                         teccion.  E  mensahe  pa  2025
                     Jenny Kelly         ta cla: mester inverti mas den   Fundacion  Respaldo,  hunto  Otro  reto  cu  cuido  di  salud   ayudo. Salud mental ta igual
                                                                      cu FADA y Stichting Hunto,  mental  ta  enfrenta  ta  acceso
                   Coleccion             persona, profesional, y servi-  a bira conoci pa su campaña  pa tur grupo. Aunke e pais ta   di importante cu salud fisico,
                                                                                                                                y  cada  hende  por  contribui
                                         cio pa proteha e salud mental
               Evelinda de Cuba - Tromp  di henter comunidad.         “Let’s Art for Mental Health”  insisti  riba  “no  laga  ningun   na un sociedad cu ta cuida y
                                                                      y  “Let’s  Plant  for  Mental  hende  atras”,  e  reto  ta  sigui
                   Pre Press                                          Health”.  Den  2024  nan  a  grandi  pa  grupo  vulnerabel,   apoya otro.
                                         Aruba a duna un paso impor-  pone  enfoke  riba  actividad  incluso hoben y hende cu in-
              Luis Fernando Arenas (Hefe)  tante cu su roadmap di salud   fisico  como  fuente  di  bien-  greso mas abou.      Si Aruba logra sigui e camin-
                     Pablo Libre         mental  2021–2023,  elabora   estar  mental,  organisando                              da  di  inclusion,  inversion  y
                                         den  colaboracion  cu  e  Or-                                                          consenshi,  nos  isla  por  bira
                      Press              ganisacion  Panamericano  di   evento  deportivo  pa  motiva  Un di e retonan mas grandi   un  ehempel  den  Caribe  di
                                                                      hende move pa nan mente.
                                                                                                   ta escasez di personal profe-
                 Roland Schenker (Hefe)  Salud  (PAHO).  E  plan  aki                              sional y capacita. Ta esencial   un  lugar  caminda  bienestar
                    Omar Ramirez         ta  inclui  ley,  financiamento,   A pesar di e pasonan positivo,  pa Aruba mester sigui forma   mental ta un prioridad pa tur
                   Martin Boekhoudt      formacion  di  profesional,   Aruba tin hopi reto ainda pa  y retene psicologo, psikiatra y   hende, sin distincion.
                     Francis Dirksz      prevencion y maneho di caso
                 Colaboracion            den diferente nivel di cuido.
                                         Segun  Gobierno  di  Aruba,
                                         un  comision  di  direccion  ta
                 Assiociated Press       uni  e  ministerio  relevante,
                   Ret Karibense         NGO, y expertonan pa coor-
                     Data Key            dina e esfuerso.

                    Afiliacion           Sinembargo,  un  reto  grandi
                Sociedad Interamerica    ta  e  falta  di  data  actualisa.
                   di Prensa (SIP)       Central  Bureau  of  Statistics
                                         (CBS) ta publica un “Health
                   D IR E C C IO N       Monitor”  cual  ta  inclui  sec-
               Adres: Weststraat #22     cion riba salud mental, pero
                        Tel: 582-7800
               Email: noticia@bondia.com  e informacion detaya (segun
                    aviso@bondia.com     edad, tipo di trastorno, of uso
                    info@bondia.com      di servicio) no ta publica reg-
               Website: www.bondia.com   ularmente.
               Facebook: @bondianoticia
               Instagram:bondiaaruba     Den 2024, Aruba a tuma par-
             BON  DIA  ARUBA  ta  un  corant   ti  den  e  encuesta  STEPS  di
             redacta  y  imprimi  na  Aruba  y  ta   WHO/PAHO, cual a mustra
             obenibel  di  dialuna  te  cu  diasabra.
             Ningun contenido por wordo reproduci   cu mientras cu e pais ta avan-
             sin permiso di editor.      sa den prevencion di malesa
   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23