Page 4 - HOH
P. 4

4      LOCAL                                                  AWEMainta                                             Diaranson, 8 October 2025





                                                     Poco educacion, costo halto:

       Con estudio limita ta afecta empleo y salario na Aruba





                                                                    otro cos ta tambalia.


                                                                    Enseñansa  mester ta e herment  cu  ta saca famianan for di pobresa

                                                                    y ta construi e forsa di un nacion. Pero na Aruba, e trapi ey ta kibra.
                                                                    Demasiado studiante ta  bandona  scol trempan,  sin motivacion of sin
                                                                    sosten.  Demasiado adulto nunca  ta haya un di dos chens  pa siña.  Y
                                                                    demasiado lider a ignora e separacion creciente entre esnan cu opor-

                                                                    tunidad y esnan sin.


                                                                    Un nacion gara den poco educacion
                                                                    E consecuencianan ta tur caminda. Miles di Arubiano ta traha oranan

                                                                    largo  den trabounan den turismo y servicio—e pilar di  economia—
                                                                    pero mayoria ta gana un salario modesto y tin poco chens pa avansa. E
                                                                    dependencia di e isla riba man di obra califica importa ta un sintoma di
                                                                    un problema mucho mas profundo: un forsa laboral local cu a keda atras

       HOPI  experto local ta  estima  cu rond  di 60               pa su propio sistema di enseñansa.
       porciento di Arubiano tin solamente un educa-
       cion secundario basico of di nivel abao—algun                Den hotel, oficina, y companianan grandi, bo ta haya e mesun storia
       ta bisa cu e cifra por ta hasta mas halto. E statis-         ta ripiti—localnan  den puestonan cu salario abao, trahadonan stran-

       tica ey mester alarma ken cu ta preocupa pa                  hero den puestonan miho paga. No ta trata di esfuerso of ambicion; ta
       futuro di e isla. Pasobra ora educacion faya, tur            trata di acceso. Ora hobennan no ta ekipa cu e habilidadnan corecto,
                                                                    ora opcionnan tecnico y vocacional ta limita, hende ta keda pega den un
                                                                    circulo di traha duro y recompensa abao. Cu tempo, esey ta gasta moti-

                                                                    vacion, dignidad, y speransa.


                                                                    Ken tin e culpa?
                                                                    Esey ta e pregunta cu tur hende ta haci—y ningun hende no kier contesta.

                                                                    Algun ta punta dede na gobierno pa no financia enseñansa publico sufi-
                                                                    ciente of pa enfoca demasiado riba turismo en bes di training y inno-
                                                                    vacion. Otronan ta culpa famianan pa no balora educacion suficiente,
                                                                    of studiantenan pa bandona scol. Pero e berdad ta cu e ta un fracaso

                                                                    comparti.


                                                                    Gobiernonan a traha maneho rond di economia a corto plaso, no desa-
                                                                    royo humano  a largo plaso. Scolnan  a lucha cu recursonan  limita y

                                                                    metodonan anticua.  Mayornan  hopi biaha no  tabatin e medionan  pa
                                                                    apoya siñamento na cas. Y sociedad den su totalidad  a stop di exigi
                                                                    miho—aceptando “suficiente bon” ora cu futuro tabata exigi excelencia.



                                                                    E costo real
                                                                    Segun UNESCO, cada aña adicional di scol por aumenta entrada di un
                                                                    persona cu hasta 10%. Imagina kico Aruba por logra si por lo menos
                                                                    mita di e mayoria cu poco estudio ey adkiri habilidad of training nobo. E

                                                                    isla por depende menos riba experticio stranhero, construi industrianan
                                                                    local, y duna hobennan motibonan real pa keda y prospera.


                                                                    Enbes di esey, e prijs di inaccion ta sigui crece—visibel den frustracion

                                                                    social, costo di bida cu ta subiendo, y desigualdad cu ta birando mas
                                                                    grandi.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9