Page 16 - bon-dia-aruba-20210330
P. 16
a16 ciencia & tecnologia
Diamars 30 maart 2021
Cientificonan ta logra gran avance den buskeda di splicacion pa e
‘harañanan’ di Mars
di Mars di e Universidad Ab- e buraco. Ora nan a lanta e polar na Mars” a bisa Lauren
ierta. Esey a permiti’e recrea bloki, nan a mira e gas a crea McKeown, ken a dirigi e tra-
e condicionnan den e planeta u patron di haraña similar na bou durante un doctorado na
cora y descubri si lo forma sali. Trinity College di Dublin. Si
patronnan similar a traves di ta bon e teoria tras di e pro-
e sublimacion. E cientificonan ta kere cu e ceso a ser acepta durante mas
Nan a Tuma pidanan di proceso aki ta splica na Mars di un decada, tambe a keda
blokeonan di ijs di CO2, a por loke a nan ta domina e mantene un teorica, sin prue-
perfora buraconan den nan y hipotesis di Kieffer : Ora pri- banan fisico real.
nan a sostenenan manera un mavera yega, e luz di solo ta
premio captura den un sala briya traves di e ijs y ta keinta “E experimentonan a mustra
di wega. Nan a keda suspendi e floor, loke ta haci cu e ijs directamente cu e patronan
sobre e lechonan di diferente ta sublime y ta causa presion di haraña cu nos ta observa
tamaño di grano, prome cu e abou, cu eventualmente lo na Mars desde e orbita por ta
presion den e camara a reduci scapa traves di e grietanan. forma pa e conversion directo
( Msn.com/Reuters.com ) di solido pa gas den e pla- na Mars y e blokeonan a keda Na medida cu e gas ta scapa, di ijs seco di gas solido”, Dr.
- cientificonan awo a haya neta marciano. coloca sobre e recreacion di e ta laga a tras patronnan y e McKeown a bisa. “E ta emo-
un evidencia fisico cu nan superficie. material lo keda riba e ijs. cionante pasobra nos ta cum-
por splica mediante e sub- Investigadonan di Reino Despues, e blokeonan di Nan ta representa e prome insando compronde mas so-
limacion di ijs di CO2. Ta Uni e Irlanda a demostra cu CO2 a keda sublime of a pasa “evidencia empirical di un bre con e superficie di Mars
parce di ta den e superfi- e efecto por pasa mediante e directamente di solido pa gas, proceso di superficie cu ta ta cambiando stacionalmente
cie ora e ijs seco a cambia uso di e camara di simulacion y e material a sali a traves di kere di modifica e paisahe den e actualidad”.
NASA ta duna aclaracion: Mundo ta salvo di un asteroide durante 100 aña
( AP ) - Well, ki nan tin rante al menos e proximo 100
un bon noticia cosmico : aña”, Davide Farnocchia di e
NASA a duna mundo tur Centro di estudionan di Ob-
despeho pa e proximo sig- heto Cercano na e mundo di
lo di un asteroide particu- NASA, den un comunicado
larmente menasante. diabierna.
E cientificonan por refina e
E agencia espacial a anuncia orbita di Apophis banda di
e siman aki cu e observa- e solo danki na e observa-
cionnan nobo di e telescop- cionnan di radar na principio
ico a descarta cualkier posibi- di e luna aki, ora e asteroide a
lidad cu un Apophis por dal pasa menos di 10.6 miyon di
den e mundo na 2068. miya ( 17 miyon kilometer ).
Esey ta e mesun piedra espa- Apophis a yega na 20.000
cial di 1.100 pia cu tabata su- miya 13 di april di 2029, loke
pone di acerca teribelmente lo permiti astronomonan pa
na 2029 y nuevamente na dal un bon bista.
2036. NASA a descarta cual- “Ora mi a cuminsa traha cu
kier posibilidad di un atake asteroidenan despues di e
durante e dos acercamen- universidad, Apophis tabata
tonan un tempo pasa. Pero e modelo di e asteroidenan
ainda tin posibilidad pa un peligroso”, Farnocchia a bisa.
coalicion di aparece na 2068. “Tin un cierto satisfaccion na
Detecta pa prome biaha na cialmente fuera di e “lista di “Un impacto di 2068 ya no ta y nos calculonan no ta mustra wak cu e ta keda elimina di e
2004, Apophis awo ta ofi- riesgo” di asteroide di NASA. den e ambito di e posibilidad ningun riesgo di impacto du- lista di riesgo”.
Taiwan ta bisa cu a cuminsa produccion masivo di misilnan di alcance largo
( Reuters.com/Msn.com reduci pa esunnan di China, cia y tecnologia di Chung- cion en Taiwan a transmiti
) - Taiwan a cuminsa e ta keda haya en medio di un Shan, di propiedad estatal, imagennan di e lansamento
produccion en masa di un programa di modernisacion “Nunca a stop”. di misilnan y instruccionnan
misil di alcance largo y ta pa ofrece un disuacion mas a keda duna na avionnan pa
desaroyando otro 3 mode- eficaz, incluyendo e capa- Na pia hunto cu Chiu, e sub- mantene aleha di e area di
lonan, un halto funciona- cidad di duna back e golpi a director di e instituto, Leng prueba, pero e pruebanan a
rio a bisa diahuebs, den un base di e profundidadnan di Chin-hsu, a bisa cu un mi- keda manteni na un secreto.
admision raro di e esfuer- China en caso di conflicto. sil tereste di alcance largo ya E forsanan arma di Taiwan a
sonan pa desaroya e capa- a drenta den produccion, cu concentra tradicionalmente
cidad di atake den medio Na contesta e preguntanan otro 3 misilnan di largo al- na defende e isla di un atake
di e presion creciente di di e legisladonan den e parla- cance en desaroyo. Chines.
China. mento, e minister di defensa Leng a bisa “cu e no tabata
di Taiwan Chiu Kuo-cheng, conviniente” pa e proporcio- Pero e presidenta Tsai Ing-
China, cu ta reclama Taiwan a bisa cu desaroya un capaci- na detayenan sobre con leu e wen a enfatisa e importancia
democratico manera su pro- dad di atake di largo alcance misil por bula. di desaroya un elemento di
pio teritorio, a intensifica e tabata un prioridad. E instituto, cu ta lidera e es- disuacion “asimetrico” util-
actividad militar cerca di e fuersonan di desaroyo di ar- isando ekiponan mobil cu an di Taipei, a keda ansioso
isla, mientras ta intenta obliga “Nos ta spera cu e ta di largo manan di Taiwan, a hiba a ta dificil di haya y destrui, y pa crea un contrapeso mili-
e gobierno di Taipei a acepta alcance, prijs y mobil”, y a cabo den e ultimo lunanan capaz di alcansa obhetivonan tar na e forsanan Chines, ba-
e reclamonan di soberania di agrega cu e investigacion so- un serie di pruebanan di misil leu di e costa di Taiwan. sando den un esfuerso conoci
Pekin. bre e tal armanan realisa pa frente a su costo sureste. Washington, e proveedor dentro e Pentagono manera
E forsanan arma di Taiwan, un instituto nacional di cien- E medionan di comunica- principal stranhero di arman- “Fortaleza di Taiwan”.