Page 5 - HOH
P. 5

Diaranson, 19 November 2025                                    AWEMainta                                                  LOCAL             3


          Con algun negoshi na Aruba







       ta probecha di nos grandinan










       TIN un forma silencio di probechamento tumando luga na
       Aruba — uno cu masha poco ta yega den titular di noticia,
       pero cu ta afecta algun di e hendenan mas vulnerabel den

       nos comunidad: Nos grandinan. Mientras e isla ta enbehece
       y bida ta bira mas complica, cierto negoshinan a descubri
       con facil e ta pa probecha di nos grandinan cu djis kier clar-
       idad, honestidad, y respet. En bes di esey, hopi biaha nan ta

       topa cu presion, manipulacion, y tacticanan diseña pa cansa
       nan.


       Esaki no ta conta pa tur compania riba e isla. Aruba tin hopi

       negoshi etico y profesional cu ta sirbi e comunidad cu inte-
       gridad. Pero algun a siña con pa pusha e limitenan di moral-
       idad  pa  ganashi  financiero.  Y  pasobra  nos  grandinan  tin
       tendencia di ta cortes, ta confia hende, y ta evita confron-

       tacion, e probechamento hopi biaha ta pasa sin cu hende
       tuma nota — te ora e daño ta haci caba.
                                                                                  e no por verifica.
       Pakico nos grandinan ta bira un blanco

       Nos grandinan na Aruba a lanta den un tempo cu palabra di                  Esaki ta con algun negoshi na Aruba ta converti presion den
       un hende tabatin balor, servicio na cliente tabata sincero, y              ganashi. No via servicio — sino via tacticanan psicologico
       areglonan di negoshi tabata basa riba confiansa. E gener-                  persistente dirigi pa cambia e proceso di tuma decision di e
       acion ey  ainda ta actua cu respet y pasenshi.  Y esey  ta                 persona grandi.

       precisamente loke cierto companianan ta probecha di dje.
                                                                                  E tacticanan aki ta diseña intencionalmente pa confundi y
       Hopi  biaha  nos  grandinan  ta  evita  conflicto,  kier  kere  cu         abruma nos grandinan, creando preocupacion, sintimento
       hende  ta honesto, ta sinti berguensa di haci demasiado                    di culpa, y urgencia, mientras ta limita nan tempo pa pensa

       pregunta, no ta familiarisa cu metodonan di benta rapido of                of busca conseho. Tur cos ta structura pa pusha e persona
       agresivo, ta depende hopi riba splicacion verbal, y no gusta               grandi pa bay di acuerdo prome cu e compronde completa-
       pa hende mira nan como “dificil,” locual ta haci nan hopi                  mente den kico nan ta hayando nan mes.
       mas vulnerabel pa presion.

                                                                                  E daño ta bay mas aleu di florin
       E caracteristicanan  natural  aki ta haci  nan  vulnerabel pa              Mientras e impacto financiero por ta severo, e consecuen-
       tacticanan manipulativo cu ta diseña cuidadosamente pa                     cianan emocional  hopi biaha ta mucho  pio. Hopi di nos
       confundi nan of presiona nan pa tuma decisionnan cu di otro                grandinan ta sinti  berguensa  despues  di realisa cu  nan  a

       manera nan lo no a tuma nunca.                                             wordo presiona pa drenta den algo cu nan no tabata kier
                                                                                  of compronde completamente. Algun ta hala nan mes atras
       E tacticanan uza pa presiona nos grandinan                                 di interaccion social. Otronan ta stop di confia hende por
       E probechamento masha poco ta parce un estafa obvio. En                    completo. Un tiki ta haya miedo di atende cu nan propio

       bes di esey, e ta sutil y calcula. E ta cuminsa cu un comber-              asuntonan, perdiendo e confiansa cu nan a construi henter
       sacion amical, persuasion suave, y un apariencia di profe-                 nan bida.
       sionalismo. Pero pocopoco, e tono ta cambia. Ta papia cu e
       persona grandi den un manera cu ta crea urgencia, duda, of                 E erosion di dignidad aki ta e berdadero costo di e aprove-

       miedo. Nan ta bis’e cu e mester actua lihe. Nan ta pon’e sinti             chamento — y e ta laga un marca duradero riba tanto e indi-
       iresponsabel si e nenga. Nan ta abrum’e cu informacion cu                  viduo como e comunidad.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10