Page 5 - HOH
P. 5
Diaranson, 19 November 2025 AWEMainta LOCAL 3
Con algun negoshi na Aruba
ta probecha di nos grandinan
TIN un forma silencio di probechamento tumando luga na
Aruba — uno cu masha poco ta yega den titular di noticia,
pero cu ta afecta algun di e hendenan mas vulnerabel den
nos comunidad: Nos grandinan. Mientras e isla ta enbehece
y bida ta bira mas complica, cierto negoshinan a descubri
con facil e ta pa probecha di nos grandinan cu djis kier clar-
idad, honestidad, y respet. En bes di esey, hopi biaha nan ta
topa cu presion, manipulacion, y tacticanan diseña pa cansa
nan.
Esaki no ta conta pa tur compania riba e isla. Aruba tin hopi
negoshi etico y profesional cu ta sirbi e comunidad cu inte-
gridad. Pero algun a siña con pa pusha e limitenan di moral-
idad pa ganashi financiero. Y pasobra nos grandinan tin
tendencia di ta cortes, ta confia hende, y ta evita confron-
tacion, e probechamento hopi biaha ta pasa sin cu hende
tuma nota — te ora e daño ta haci caba.
e no por verifica.
Pakico nos grandinan ta bira un blanco
Nos grandinan na Aruba a lanta den un tempo cu palabra di Esaki ta con algun negoshi na Aruba ta converti presion den
un hende tabatin balor, servicio na cliente tabata sincero, y ganashi. No via servicio — sino via tacticanan psicologico
areglonan di negoshi tabata basa riba confiansa. E gener- persistente dirigi pa cambia e proceso di tuma decision di e
acion ey ainda ta actua cu respet y pasenshi. Y esey ta persona grandi.
precisamente loke cierto companianan ta probecha di dje.
E tacticanan aki ta diseña intencionalmente pa confundi y
Hopi biaha nos grandinan ta evita conflicto, kier kere cu abruma nos grandinan, creando preocupacion, sintimento
hende ta honesto, ta sinti berguensa di haci demasiado di culpa, y urgencia, mientras ta limita nan tempo pa pensa
pregunta, no ta familiarisa cu metodonan di benta rapido of of busca conseho. Tur cos ta structura pa pusha e persona
agresivo, ta depende hopi riba splicacion verbal, y no gusta grandi pa bay di acuerdo prome cu e compronde completa-
pa hende mira nan como “dificil,” locual ta haci nan hopi mente den kico nan ta hayando nan mes.
mas vulnerabel pa presion.
E daño ta bay mas aleu di florin
E caracteristicanan natural aki ta haci nan vulnerabel pa Mientras e impacto financiero por ta severo, e consecuen-
tacticanan manipulativo cu ta diseña cuidadosamente pa cianan emocional hopi biaha ta mucho pio. Hopi di nos
confundi nan of presiona nan pa tuma decisionnan cu di otro grandinan ta sinti berguensa despues di realisa cu nan a
manera nan lo no a tuma nunca. wordo presiona pa drenta den algo cu nan no tabata kier
of compronde completamente. Algun ta hala nan mes atras
E tacticanan uza pa presiona nos grandinan di interaccion social. Otronan ta stop di confia hende por
E probechamento masha poco ta parce un estafa obvio. En completo. Un tiki ta haya miedo di atende cu nan propio
bes di esey, e ta sutil y calcula. E ta cuminsa cu un comber- asuntonan, perdiendo e confiansa cu nan a construi henter
sacion amical, persuasion suave, y un apariencia di profe- nan bida.
sionalismo. Pero pocopoco, e tono ta cambia. Ta papia cu e
persona grandi den un manera cu ta crea urgencia, duda, of E erosion di dignidad aki ta e berdadero costo di e aprove-
miedo. Nan ta bis’e cu e mester actua lihe. Nan ta pon’e sinti chamento — y e ta laga un marca duradero riba tanto e indi-
iresponsabel si e nenga. Nan ta abrum’e cu informacion cu viduo como e comunidad.

