Page 12 - IVA
P. 12

DIABIERNA 8 DECEMBER 2017 LOCAL
                                       A4


            Tur hende activo sexualmente cu no ta protege su mes mester haci test

                   Un persona HIV positivo por hiba un bida normal



            ORANJESTAD – Na Aru-         guensa. Tambe nan no kier sa  proteccion   absolutamente.
            ba  actualmente  tin  regis-  tampoco kico nan status ta.   Generalmente  e  persona  cu
            tra 752 persona HIV posi-                                 tin un conducta sexual asina
            tivo for di aña 1987 pero ta  Sinembargo  e  ta  haya  cu  ta  ta bin un biaha pa aña pa haci
            wordo calcula cu e canti-    bon  pa  bo  haci  e  test  aki  pa  e test na DVG.
            dad di persona infecta cu e  asina bo sa kico bo status ta. Si
            virus di HIV por mas cu e  ta asina cu bo ta HIV positivo,  Tur aña tin caso di HIV nobo
            cifra oficial aki. Di e cifra  bo por bay cerca un dokter pa  pero  ultimo  tempo  nan  ta
            aki  tin  personanan  cu  no  haya  e  ayudo  of  tratamento  ripara cu e casonan di malesa
            ta  biba  mas  na  Aruba  of  rekeri den un caso asina.   contagioso  transmiti  sexu-
            algun di nan a fayece caba.                               almente  ta  subiendo,  entre
                                         “Bo ta na tempo. Bo ta bay un  nan clamidia, gonorea, sifilis,
            John  Henriquez  kende  ta  dokter, y dokter por yuda bo  etc... Esaki ta refleha cu dado
            traha den e seccion di malesa  pa bo por haya tratamento di  momento e personanan no ta
            contagioso  di  departamento  igual manera cu bo bida por  haciendo  uzo  di  proteccion
            di Salubridad Publico (DBZ)  sigui normal”. No ta pasobra  manera  condon.  Of  nan  no
            ta  recorda  cu  Organisacion  bo a wordo infecta cu e virus  ta  hacie  di  e  manera  debido
            Mundial di Salud (WHO) ta  HIV, esey no kiermen cu bo  pa evita malesanan asina. “Si
            remarca cu cada caso nobo bo  carera riba e bida aki a caba.  dado momento bo ta proteha
            tin  cu  multiplica  nan  pa  10.                         bo mes bon, bo no ta yega na
            Pues no ta wordo descarta cu  Segun sr. Henriquez un per-  un  di  e  malesanan  aki”,  el  a
            e por ta rond di 7 mil persona  sona cu HIV por hiba un bida  bisa.
            cu ta cada rond cu HIV.      normal danki na tratamento y
                                                                      Proteccion
                                                                      Banda di esey el a indica cu
                                                                      ora  Wit  Gele  Kruis  (WGK)
                                                                      ta duna e data di e embaraso
                                                                      hubenil  bo  por  wak  cu  pa
                                                                      aña  por  tin  un  grupo  di  90
                                                                      cu  por  a  sali  na  estado.  “Bo
                                                                      ta  wak  cu  nan  no  ta  haci
                                                                      uzo di proteccion”, el a bisa.
                                                                      Awendia  e  muchanan  ta  ac-
                                                                      tivo sexualmente na un edad
                                                                      basta tempran. Pues e ta haya
                                                                      cu e grupo mas activo sexu-
                                                                      almente por baha un tiki mas
                                                                                                                                scolnan  y  empresanan  priva.
                                                                      cu 20 aña te cu un averahe di   Encuanto e ser femenino tin  Tambe  na  momento  cu  nos
                                                                      35 pa 40 aña.
                                                                                                   algun di nan cu ta bisa cu nan  ta  drenta  den  temporada  di
                                                                                                   ta uza ‘the pill. Pero banda di  carnaval,  nan  ta  duna  charla
                                                                      Tambe awendia hopi persona
            Test                         remedi basta avansa. Logica-  60 plus ta sexualmente activo   esey nan mester haci  uzo di  conhuntamente  cu  FADA.
                                                                                                   proteccion pa evita cu bo por  Nan  ta  organisa  un  carrou-
            Den  cuadro  di  Dia  Inter-  mente ta duro pa un persona  debi  na  productonan  di  po-
            nacional  Contra  AIDS  cu  a  confronta  e  echo  di  ta  HIV  tencia  sexual  manera  Viagra.   haya HIV of un di e malesan-  sel cu ta inclui cierto scolnan
                                                                                                                                secundario pa informa y con-
                                                                                                   an transmiti sexualmente.
            wordo  conmemora  dia  1  di  positivo. “Pero bo tin cu haci  Sinembargo  apesar  di  nan
                                                                                                                                scientisa nan riba e malesan-
            december ultimo seccion aki  bo mes duro pasa over di dje.  edad nan no ta haciendo uzo   Sr. Henriquez a bisa cu nan  an transmiti sexualmente.
            ta encurasha tur hende cu tin  Bay  cerca  un  dokter,  tuma  di proteccion.
            duda riba su status pa bin haci  bo tratamento y bo bida por                           ta  dunando  hopi  charla  na
            e test pa check si e ta contagia  sigui normal.”
            cu e virus HIV of no. Apenas
            un total di 77 persona so a bin  Secresia
            haci  test  cerca  nan  na  2016.  E  test  aki  ta  wordo  haci  ya
            “Mi kier encurasha tur perso-  sea na dokter di cas, DVG y
            na cu ta tene relacion sexual y  laboratorionan ya sea di hos-
            nan no ta haci uzo di protec-  pital of esunnan priva. E ta un
            cion, please bay haci bo test”.  test anonimo caminda bo da-
                                         tonan  personal  of  identidad
            Na 2017 tin alrededor di 54  ta keda reserva den secresia.
            persona  so  te  cu  aworaki  cu
            a  haci  e  test  cerca  nan.  Di  E  personanan  cu  general-
            esunnan  cu  ta  haci  test  na  mente ta bin cerca nan pa haci
            DVG  nan  tin  un  averahe  di  test  pasobra  dado  momento
            1  pa  2  persona  cu  ta  resulta  nan ta scucha cu tal persona
            HIV positivo. Ora cu nan ta  por tin algo y miho nan ta bay
            detecta un caso nobo nan ta  haci test. Tin di nan cu ta bay
            duna conseho y nan ta pone e  pasobra  nan  tabatin  relacion
            persona den contact cu un di  sexual y e condon a kibra.
            e internistanan pa bin cu mas
            testnan cu e persona aki.    Tambe  nan  ta  bin  test  paso-
                                         bra  otro  persona  cu  nan  ta-
            Sr.  Henriquez  a  bisa  cu  tur  batin  relacion  sexual  cu  ne
            persona  cu  ta  sexualmente  ta encurasha nan pa bay haci
            activo y no ta haci uzo di pro-  test miho. Tin biaha tin per-
            teccion  ta  recomendabel  pa  sonanan cu ta bin cerca nan
            haci e test aki. Tin persona cu  pasobra nan ta admiti cu nan
            no kier haci e test aki pa ber-  tin relacion sexual sin uzo di
   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17