Page 72 - AM200325

mensen besmetten. Dat betekent dat coronavirussen in principe beter in te dijken zijn, zoals
in het verleden ook bleek bij de uitbraak van SARS en MERS. Dat dit met Covid-19 niet gelukt

is, heeft, volgens professor Annelies Wilder-Smith van London School of Hygiene and
Tropical Medicine, onder meer te maken met de constante vergelijking van in het begin
tussen Covid-19 en de gewone griep. Dat heeft onderschatting in de hand gewerkt. Naar alle
waarschijnlijkheid wordt het Covid-19-coronavirus niet zo dodelijk als de Spaanse griep in
1918, maar dat wil nog niet zeggen dat het niet bijzonder ernstig is. In afwachting van een
vaccin, kunnen we op dit moment alleen maar proberen de verspreiding van het virus zo
veel mogelijk tegen te gaan.

Op dat vlak zijn de technieken ten opzichte van honderd jaar geleden eigenlijk niet
veranderd. Quarantaine, isolatie, mondmaskers en handen wassen gelden nog altijd als
voornaamste wapens in de strijd tegen de verspreiding van de ziekte. Wat overheden
hebben geleerd uit 1918, schrijft The Guardian, is dat opgelegde maatregelen
contraproductief werken. Veel efficiënter is het wanneer mensen zelf kiezen om hun

steentje bij te dragen. Daarom moet het volk goed ingelicht worden over de bedreiging en
moet het de overheid vertrouwen. Die tactiek is ook in ons land de voorbije dagen
toegepast, al werden de autoriteiten al meteen laksheid en onduidelijkheid verweten.

Vandaag zijn er natuurlijk veel meer en betere communicatiekanalen dan in 1918 en heeft
de overheid ook een veel beter zicht op het aantal zieken. Dat eerste gaf trouwens
aanleiding tot de benaming ‘Spaanse’ griep. De VS, Groot-Brittannië en Frankrijk hadden
allemaal eerder dan Spanje te kampen met de epidemie, maar die landen hielden de

informatie daarover aanvankelijk uit de pers om het moreel niet aan te tasten. Spanje bleef
neutraal tijdens de oorlog en censureerde zijn pers niet. Zij brachten het nieuws van de
dodelijke griepuitbraak dus wél meteen uit, vandaar de naamgeving.
Het waren andere tijden, begin vorige eeuw. Er werd toen bijvoorbeeld onder meer naar
mystiekere verklaringen gezocht voor de erg dodelijke griep. Zo hield de plaatselijke
bisschop in het diepgelovige Zamora in Spanje een noveen - negen dagen op rij
avondgebeden - ter ere van Sint-Rochus, patroonheilige tegen de pest. Op het hoogtepunt
van de uitbraak van de Spaanse griep moesten de kerkgangers toen relikwieën van de

heilige kussen. Zamora noteerde dan ook het hoogste sterftecijfer in heel Spanje en een van
de hoogste in Europa. New York City had dan weer een van de laagste sterftecijfers. De
inwoners van Manhattan hadden er al een waarschuwingscampagne van 20 jaar voor
tuberculose opzitten en hadden daardoor een groter gezondheidsbesef. Maar ook daar
werden bizarre, oude rituelen ingezet. Zoals een “zwart huwelijk” tussen twee Joodse
vreemdelingen op het kerkhof van Mount Hebron in de hoop de pandemie het hoofd te
bieden.

Verder bestond er ook toen al tegenstand tegen het voornemen om minder volk toe te laten
bij allerlei voorstellingen. Harold Edel, directeur van een cinemazaal op Times Square,
bedankte in de herfst van 1918 uitbundig het talrijk opgekomen publiek dat naar de nieuwe

23