Page 15 - 20200229

Literatuur 15
Zaterdag 29 februari 2020

GELEZEN.......

van Brede Kristensen
speurtocht naar de ware ziel die
het Caribisch gebied tot een ge-
heel smeedt. De schrijvers die
Kristensen geselecteerd heeft
geven een beeld van die ziel, en
hoe die ziel van ons Caribisch
gebied zich de afgelopen hon-
derd jaar ontwikkeld heeft.
,,In West-Europa keek men
eeuwenlang met trots naar de
rol van Europa in de geschiede-
nis van de Amerikaanse conti-
nenten, alsof men in Europa
daar iets groots tot stand heeft
gebracht. De afstammelingen
van indianen, Afrikaanse slaven
en Indiase koelies zien het heel
anders. De zin ervan ontgaat
hen. Terecht. De vraag is dus
hoe we het luisteren en het sa-
men luisteren kunnen bevorde-
ren”, schrijft Kristensen ergens
halverwege het boek. Luisteren
en samen luisteren. Literatuur
dus.
Herkenbaar is hoe Kristensen
beschrijft hoe de ontstaansge-
schiedenis van de populatie op
onze eilanden zijn negatieve Verzet blijft de gemene deler in de literatuur van de kralenketting van Caribische eilanden die begint bij het meest westelijke punt
sporen heeft nagelaten. Er zijn van Cuba tot en met Trinidad bij de kust van Venezuela.
wegen waar auto’s op rijden,
maar de wegen zitten vol gaten.
Er zijn bestuurskantoren waar
ambtenaren en politici hun weldigend mooi. Hier en daar raar aan de Universiteit van Gro- ten lopen van dat proces, al was staander is dit zelden te bevat-
werk verrichten, maar het gaat een dorpje. Heb je die straatjes ningen dr. Robert Rojer Neder- het maar in de uitoefening van ten. Kristensens lessen in leven
er klungelig aan toe en de cor- gezien, die modderweggetjes? land ervan te overtuigen om de de geneeskunde. Coassistent- met verscheidenheid leveren
ruptie tiert welig. Er zijn luxe ho- Heb je die huizen gezien die in Nederlands Antilliaanse stich- schappen en de talloze andere voor de Europese Nederlander
tels, gelegen aan azuurblauwe het moederland allang als ‘onbe- ting voor klinisch hoger onder- stages die op Curaçao aangebo- wellicht een verhelderend in-
baaien, maar het water dat je zo- woonbaar verklaarde woning’ wijs (Naskho) niet weg te bezui- den worden kunnen gezien wor- zicht in de complexiteit van een
juist gebruikte om je tanden te zouden zijn bestempeld? Maar nigen. De Naskho regelt onder den als een jaar lang lessen in multiculturele maatschappij
poetsen loopt langs je heen als je wacht even. Hoe zijn we hier ge- andere coassistentschappen ‘leven met verscheidenheid’, om zonder dominante thuiscultuur.
een duik in de baai neemt. Er komen, wie heeft ons hier ge- voor Europees-Nederlandse me- met Albert Helman te spreken. Brede Kristensen (1946) vol-
zijn ziekenhuizen en artsen, bracht? Er klopt iets niet. Er is dicijnenstudenten in ons zie- En zo is het ook met dit boek van tooide zijn middelbare school op
maar de ministers nemen liever een ongemakkelijke oneven- kenhuis. In een buitengewoon Brede Kristensen. Het is een les. Curaçao, studeerde sociologie
een vliegtuig naar New York of wichtigheid. De mensen werden helder en indringend pleidooi Caribische mensen zijn als en politicologie aan de VU in
Bogotá om zich medisch te laten eeuwenlang ‘gebruikt’, ‘benut’, maakte Rojer duidelijk dat met kameleons. Met het grootste ge- Amsterdam en werkte als do-
behandelen. De natuur is over- nooit ‘bewoond’. Ze werden ge- het verstrijken der jaren ook mak nemen ze een andere kleur cent sociologie aan de Univer-
bruikt door figuren die rijkdom Nederland zich aan multicultu- aan, als ze dat uitkomt. Kleuren siteit van Curaçao en als consul-
vergaarden om elders te consu- raliteit zou moeten gaan onder- die ze hebben overgenomen van tant op het gebied van goed be-
meren. Jamaica Kincaid schreef werpen en dat dat proces al tij- de talloze andere culturen waar- stuur, zowel op de Caribische
hier uitgebreid over in haar boek den gaande was. Hij stelde vast mee ze in aanraking zijn geko- eilanden als in Oost-Europa. Hij
‘A small place’. Deze schrijfster dat coschappen op Curaçao zou- men en waarmee ze zich ver- schrijft met over literatuur en di-
uit Antigua is professor in Afri- den bijdragen aan het vlotter la- mengd hebben. Voor de buiten- verse andere onderwerpen.
kaanse en Afrikaans-Ameri-
kaanse studies aan de Harvard
University in Boston.
In het boek komt een groot
aantal andere schrijvers aan bod, Brede In het boek ‘A
waaronder onze eigen auteurs Kristen- small place’
als Boeli van Leeuwen, Henry sen laat schrijft Jamai-
Habibe, Luis Daal, Cola Debrot, de reis ca Kincaid
Radna Fabias en Hans Vaders. langs over de men-
Schrijvers die qua afkomst, etni- de sen die eeuw-
citeit, taal, politiek en religie uit- Caribi- enlang werden
eenlopen en toch verbonden zijn sche ‘gebruikt’,
als Caribische mensen. Een ‘le- auteurs ‘benut’, nooit
ven met verscheidenheid’, zo en hun ‘bewoond’. Ze
typeerde de Surinaamse schrij- literaire werden ge-
ver Albert Helman deze Caribi- werken bruikt door
V.S Naipaul beschrijft de sche mengcultuur. maken door Hebdomeros, een metafo- figuren die
gecompliceerde mengel- In de jaren 90 van de afge- rische figuur. De naam doet denken rijkdom ver-
moes van volkeren, rassen, lopen eeuw wist de Curaçaose aan Homerus, de Griekse dichter die gaarden om
kleuren en geuren van de internist, concertpianist en een groot aantal mythische vertellingen elders te con-
eilanden. destijds buitengewoon hoogle- uit zijn cultuur achterliet. sumeren.