Page 35 - EXTRA19DEC2015
P. 35

Djasabra 19 Desèmber 2015                                                                                                               35

                           E. COLI

   Amiguitunan ke tal. Si bo a lesa e página di internashonal          Ora E. Coli wòrdu eksponé na temperaturanan haltu
bo por tuma nota ku tin un brote di E. Coli na Merka, debí ku       esaki ta muri. P’esei ekspertonan ta rekomendá hende ku ta
vários konsumidó a kome di e restorant Chipotle. Awor ban lesa      kushina, spesialmente karni mula, pa kushina esaki te ora e
kumi kiko ta E. Coli.                                               ta kompletamente bon i ora e no ta ros mas. Dor di skohe djus
                                                                    pasteurisá tambe a un otro forma pa evitá un posibel infekshon.
   E. Coli ta un tipo di bakteria komun ku por drenta den
kuminda manera karni of berdura. E. Coli ta un sorto di término        Ekspertonan ta rekomendá pa laba vegetalnan promé ku
médiko pa Escherichia coli. Loke ta straño di e bakteria aki i      kome nan. Pero algun otro ta bisa ku E. Coli ta fèrfelu pa kibra
mayoria otro bakteria ta ku no ta semper e ta dañino p’abo.         unabes e wòrdu kontaminá por ehèmpel riba spinazi, kròpsla
                                                                    òf siboyo. E solushon ta pa e produktor di e vegetalnan tuma
   E. Coli ta biba den bo intestina, i ta yuda bo kurpa digerí      mas prekoushon pa asina e vegetalnan aki no wòrdu infektá
kuminda ku bo ta kome. Desafortunadamente, sierto tipo di           ku E. Coli.
E. Coli por drenta den bo sanger via bo intestina. Esaki ta un
malesa straño, pero e ta kousa infekshonnan severo.                    ...Siboyo....
                                                                       Kiko dòkter lo hasi?
   Un hende ku tin E. Coli por tin e síntomanan aki:                   Si un persona presentá síntomanan di E. Coli, e dòkter lo hasi
   Dolo di stoma i barika                                           algun tèst di sanger i algun test mas. E tèst aki ta wòrdu di chek
   Sakamentu                                                        pa detektá E. Coli dañino. Maske ku Diarea ta un di e mayoria
   Diarea i tin biaha ku sanger aden                                síntomanan, e persona no mester tuma remedinan anti-diarea
   Un tipo malu di E. Coli a wòrdu hañá den spinazi fresku den      paso esaki por tarda e proseso di rekuperashon.
2006 i tambe den algun hamburger di restorantnan fast-food.            Algun persona ta rekuperá na kas i algun mester ta den
Karni por tin E. Coli paso e bakteria ta infektá baka. E por bini   hospital pa rekuepra. Tambe, E. Coli por kousa problemanan
di baka pero e ta den e “manure” di e baka tambe. Esaki ta un       severo ku nir.
término na ingles i ta wòrdu usa pa fertilisá mata i asina E. Coli     KIKO NOS MUCHANAN POR HASI?
por terminá riba e berduranan tambe.                                   Adulto ta e personanan enkargá pa prevení un infekshon dor
                                                                    di sirbi kuminsá bon kushina i limpia e kushina ora ta prepará
   ...Baka...                                                       kuminda. Bo ta kòrda e artíkulo di siman pasa?
   KUMINDANAN KU POR KONTENE E. COLI                                   Pero ata algun manera ku bo tambe por yuda:
   E. Coli ta un malesa ku bo por pega otronan kuné, pero un           Purba di pidi bo Hamburger well-done na restorant i kome
kaso serio di E. Coli ta relashoná ku kuminda ku tin e bakteria     esaki solamente si e ta brùin paden i no ros.
aki. e persona ku kome e kuminda kontaminá ta bira malu.               No guli awa di laman, riu ni pisina. Si e awa ta kontené
   Ata algun kuminda ku ta kousa E. Coli dañino den bo kurpa:       kualkier shushi, e ta karga e bateria E. Coli.
   Karni mula kurú, kual ta wòrdu usa pa hamburger tambe.              Semper laba bo man despues ku bo usa baño i promé ku
   Vegetal ku a wòrdu fertilisá ku manure di baka òf laba ku        bo kome. Tin hopi bakteria den e shushi ku nos ta saka den
awa kontaminá.                                                      w.c. ei! Bo lo no kier kome algun di e bakterianan malu ei
   Djus ku no a wòrdu pasteurisá. Pasteurisashon ta un proseso      aksidentalmente.
ku ta usa kayente pa mata bakteria.

...Kropsla...

                                                                    ...Karni mula....
   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40