Page 5 - BNDIA ARUBA
P. 5

a5
                                                                     entrevista/colofon Dialuna 2 Maart 2020

                                         Xiomara Frans creado di metodo “Papia Papiamento cu mi”

                                                   ‘Esey ta un cos cu ta yuda pa conserva nos dushi

                                                                                      papiamento’



                                         ORANJESTAD  –  E  idioma  papia-
                                         mento ta forma parti di cultura di
                                         Aruba  como  pais,  p’esey  ta  impor-
                                         tante pa un stranhero ora e ta dicidi
                                         di bin biba akinan pa e siña y papia e
                                         idioma di e pais, na unda e persona
                                         lo ta haci un bida nobo.

                                         Xiomara Frans ta un juffrouw di scol y
                                         el a naci na Aruba, despues cu el a casa
                                         cu un Boneriano nan a dicidi di bay biba
                                         na Boneiro na unda e ta bibando na e
                                         momentonan aki.

                                         Durante un entrevista cu Bon Dia Aru-
                                         ba a tene cu sra. Frans cu a ta di bishita
                                         na Aruba pa un par di dia so, a splica cu
                                         semper e tabata kier su mesun negoshi
                                         aunke e tin 31 aña dedica na e parti di
                                         educacion.

                                         Frans  a  duna  di  conoce  cu  e  tabatin  e
                                         idea pa desaroya material, como ehem-
                                         pel  skirbi  buki  pa  mucha,  pero  tambe
                                         duna hermentnan pa hende por siña den
                                         e idioma papiamento di Aruba cu segun
                                         ta sigura cu tin un escasez dje.

                                         ‘Esey ta un cos cu ta yuda pa conserva
                                         nos dushi papiamento’ Frans a expresa.
                                         Tocante  e  bukinan  pa  mucha,  Frans  a
                                         menciona cu tur cos a cuminsa basa riba
                                         e tema di siman di buki, na e momen-
                                         tonan ey e tema tabata “Opa and Oma
                                         Forever  Young” y el pensa riba  su tata
                                         cu tabata un boxdo profesional y cu su
                                         carera di boxeo a cuminsa na Aruba, e
                                         ora ey el a usa su historia y desde su edad
                                         chikito nan a trece dilanti.

                                         Un di e metanan di esaki, Frans a co-
                                         menta cu tabata pa skirbie na cuater idi-
                                         oma pa motibo cu esey ta un di e rike-
                                         sanan di e isla Aruba, e ora ey el a opta pa
                                         papiamento hunto cu Ingles, Hulandes
                                         y  Spaño,  su  bukinan  semper  ta  skirbi
                                         den cuatro idioma, Frans a declara.
                                         Ademas  di  esey,  el  a  cuminsa  riba  un  piamento den un sistema simpel, ‘hen-  complica  cu  masha  hopi  teoria mes of
                                         metodo  pa  siña  e  hendenan  papia  pa-  denan  semper  ta  haya  e  bukinan  hopi  cu algun frase cu no tabata facil pa nan’,
                                                                                                                      Frans a manifesta.

                                                                                                                      Na 2013 oficialmente el a lansa e prome
                                                                                                                      buki di e metodo cu ta yama “Papia Pa-
                                                                                                                      piamento  cu  mi”,  desaroya  specifica-
                                                                                                                      mente na papiamento di Aruba pa cu e
                                                                                                                      ortografia y tambe pa e manera di bisa,
                                                                                                                      fuera di esey el a pone hunto cu Spaño
                                                                                                                      pa motibo cu ‘e metodo oficial mester
                                                                                                                      bay na tres idioma, papiamento cu Hu-
                                                                                                                      landes, Ingles y Spaño’.
                                                                                                                      Tur esakinan ta disponibel den ortogra-
                                                                                                                      fia di Corsou, Boneiro y awor e prome
                                                                                                                      cu nan a opta pa cuminsa na Aruba ta
                                                                                                                      papiamento cu Spaño pa motibo cu el a
                                                                                                                      ripara cu “tin hopi hende di habla Spaño
                                                                                                                      na  Aruba,  y  ta  hopi  bunita  si  nan  por
                                                                                                                      conoce e idioma di un manera simpel”,
                                                                                                                      Frans a expresa y ademas el a finalisa cu
                                                                                                                      na e momentonan aki no ta disponibel
                                                                                                                      pa su benta na Aruba pero e ta bezig cu
                                                                                                                      esey.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10