Page 4 - bon-dia-aruba-20200723
P. 4

A4   LOCAL
                      Diahuebs 23 Juli 2020

            Nota di informacion ta splica balor di Ley di Proteccion di Naturalesa

                                          Sin Gutu, coralnan di Aruba no lo sobrevivi



                                                                                                                                of desaparece, e impacto riba
                                                                                                                                henter e sistema ecologico lo
                                                                                                                                ta enorme.

                                                                                                                                E  tipo  di  especienan  aki,  cu
                                                                                                                                ta bou menasa, tin cu cumpli
                                                                                                                                cu dos rekisito. E prome ta cu
                                                                                                                                nan  ta  cuminda  pa  e  animal
                                                                                                                                cu ta rekeri proteccion. Pues
                                                                                                                                si baha e cantidad of elimina
                                                                                                                                su presencia, e ta nifica cu e
                                                                                                                                especie  endemico  tambe  lo
                                                                                                                                desaparece. E otro condicion
                                                                                                                                ta cu nan ta di balor pa ciclo
                                                                                                                                di  bida  pa  e  especie  protegi.
                                                                                                                                Mangel,  of  mangroven,  por
                                                                                                                                ehempel ta luga di sconde of
                                                                                                                                unda piscanan chikito y jong
                                                                                                                                ta  busca  nan  cuminda.  Ade-
                                                                                                                                mas nan ta luga unda parha ta
                                                                                                                                broei.

                                                                                                                                Gutu
                                                                                                                                Un  di  e  piscanan  cu  mas
                                                                                                                                ta  hayando  atencion  den  e
                                                                                                                                temponan  aki  –  despues  cu
                                                                                                                                hasta  Ministernan  di  Husti-
                                                                                                                                cia y Minister di Sector Pri-
                                                                                                                                mario, Andin Bikker y Chris
                                                                                                                                Romero  respectivamente  a
            Tin  un  presion  grandi  bira  supervisor  y  ambtenaar  E flora di Aruba tambe ta bou  mester  investigacion  adicio-  pidi pa sak’e di e lista di ani-
            riba e sistema ecologico di  cu autoridad specifico. DNM  presion.  Matanan  endemico  nal pa asumi cu tur e animal-  malnan protegi – ta e Gutu.
            Aruba. Aruba, cu 614 per-    como  tal  lo  percura  cu  tin  di Aruba ta poco y e lista di  nan  y  vegetacion  cu  ta  riba   E Gutu, of Parrot Fish, segun
            sona pa kilometer cuadra  curso  y  medionan  di  trans-  proteccion  ta  inclui  Palisia  e  lista  di  proteccion  of  lista   e ley cu ta dirigi aworaki e 16
            y  mas  di  un  miyon  bishi-  porte, ademas di campañanan  Cora,  Azufro,  Stoki,  Batata  di  menasa  actual,  ta  rekeri   terenonan di reserva natural,
            tante pa aña, ta confronta  di  informacion  pa  e  super-  di Zumbi, Orkidia di Mondi  cu  Aruba  ta  cumpli.  E  solo   ta conoci di ta responsabel pa
            mas urgencia cu nunca pa  visornan  por  cumpli  cu  nan  y Yerba Stinki. Mayoria di e  hecho cu nan ta riba e lista di   e beachnan blanco di Aruba.
            proteha su naturalesa.       encargo.  Gobierno  lo  aloca  especienan  cu  a  sobrevivi  ta  Proteccion  di  Naturalesa  ta   Pero  e  pisca  ta  mas  cu  esey.
                                         fondonan den e presupuesto  concentra  den  Parke  Nacio-  nifica cu nan ta core peliger y   E  Gutu  ta  come  alga  for  di
            Segun e nota di informacion  di DNM pa logra e meta aki.  nal Arikok.                  no por saca nan for di e lista.  e coralnan. Esaki ta balor sin
            riba  e  ley  cu  a  pasa  recien  E seccion di inspeccion lo ta                                                    precendencia den e epoca ac-
            unda a otorga 16 tereno pro-  reforsa  cu  cursonan  na  Scol  Ademas  di  e  lista  di  Ley  di  Menasa            tual. E ta un hecho cu cambio
            teccion como area natural, e  di  Polis  y  pa  esaki  si  ya  tin  Proteccion  di  Naturalesa,  Kizas  no  tur  riba  e  lista  ta   di clima cu henter e planeta
            base di e proceso ta e ley di  medionan financiero reserva.  Aruba  ta  mara  na  e  Tratado  coriendo peliger di extincion   ta experiencia, ta hisa e tem-
            Proteccion di Naturalesa.                                 di Cartagena, cu ta dirigi riba  actualmente.  Pero  asina  mes   peratura  di  lama.  E  ta  nifica
            E  ley  aki  ta  califica  flora  y  Sistematica di e ley  proteccion y desaroyo di am-  ta  necesario  pa  proteha  nan.   creacion  di  alga  cu  ta  daña
            fauna specifico, como balor-  Tin cuater categoria cu ta de-  biente  marino  di  henter  e  Motibo  ta  cu  e  especienan,   coralnan. Pero e Gutu ta per-
            nan  importante  di  Aruba.  E  termina cua ta e tipo di flora  region  Caribense.  E  tratado  sea  ta  vegetacion  of  animal,   cura pa elimina e alga cu na
            proteccion di bida marino ta  y fauna cu mester di protecci-  aki  ta  obliga  Aruba  pa  res-  ta crucial pa sobrevivencia di   su turno ta nifica cu coralnan
            sigui den e ley nobo, basa riba  on. E liña cora entre mayoria  peta y proteha animalnan cu  ecosistema y habitat. Si e can-  por  sigui  biba  y  sostene  un
            e mesun Ley di Proteccion di  ta cu tur ta especienan di Aru-  no ta den peliger di extincion  tidad  di  especienan  aki  baha   biodiversidad rico.
            Naturalesa.                  ba, of cu ta crece unicamente  ainda.  Nan  ta  califica  como
                                         na Aruba y mester di protec-  especienan menasa. Aruba no
            E  impacto  financiero  di  e  cion, ya cu nan ta den peliger  a conoce investigacion specif-
            ley nobo aki ta limita, ya cu  di  extincion.  Esaki  basa  riba  ico pa identifica e grupo aki,
            un  parti  di  flora  y  fauna  ta  diferente  estudio  cu  a  keda  sinembargo mirando e escala
            protegi caba y unicamente ta  agrega como informacion pa  chikito  di  nos  pais  y  e  can-
            sigui e situacion nobo, inclu-  sostene e ley. E motibo pakico  tidad di persona cu ta trafica
            so den e 16 terenonan cu ta  e proteccion ta mara na ley ta  riba y rond di e isla, nan ex-
            protegi awor aki. Tanto polis  pasobra Aruba tin un respon-  istencia ta keda afecta. Pues,
            como  Kustwacht  ta  encarga  sabilidad pa sigura cu e espe-  no ta rekeri investigacion pa
            pa  mantene  e  ley  vigente  pa  cienan unico aki keda existi.  determina  cu  ta  trata  di  es-
            loke ta lama y beach. Sinem-  Shoco por ehempel ta un di  pecienan  cu  ta  bou  menasa.
            bargo, te cu awor nan no tin  nan  y  mester  percura  pa  su  Riba dje, Aruba ta mara y le-
            e  tarea  specifico  pa  proteha  sobrevivencia.          galmente responsabel pa pro-
            flora y fauna endemico, esta                              teha animalnan cu ta crusa e
            cu ta aparece unicamente na  Tambe  a  inclui  otro  especie  teritorio  segun  temporada,
            Aruba.                       cu kizas por a desaparece caba  sea ta den lama of riba e isla
                                         for di Aruba, manera e Lora.  mes. Y ta papia di ‘migratory
            Pa tal motibo mes a dicidi cu  Pero  e  ley  ya  ta  brinda  pro-  animals.’
            e encargo aki lo ta den man  teccion  den  caso  cu  mester
            di park rangernan cualifica cu  reintroduci e lora y automati-  No por saca animal di lista
            ta bay haya e responsabilidad  camente  e  ta  protegi.  Otro  Algun  yamativo  den  e  nota
            di inspectornan na Direccion  animalnan  protegi  ta  entre  di informacion pa e ley, ta cu
            di Naturalesa y Medio Ambi-  otro e Bludeifi, Coneu, Falki,  ta reitera tur e proteccionnan
            ente, DNM, pa asina nan por  Patrishi y Dori.             existente  y  ta  enfatisa  cu  no
   1   2   3   4   5   6   7   8   9