Page 6 - HOH
P. 6

5      LOCAL                                                  AWEMainta                                            Dialuna 10 November 2025






            Un abusador condena por haya





       su derechonan como mayor bek?









                                                                                pisa mas cu e derecho di e adulto pa ta mayor.



                                                                                Pero e ora ey un otro principio ta drenta e debate: rehabilitacion.
                                                                                Theoria moderno di husticia penal ta bisa cu prizon no ta sola-
                                                                                mente castigo, pero tambe tratamento y reintegracion. Hopi pais
                                                                                ta inverti pisa den programanan di tratamento psicologico pa
                                                                                delincuentenan sexual. Evaluacion di riesgo (risk assessment) ta

                                                                                existi. Therapia por reduci e riesgo di reincidencia. Tin ehempelnan
                                                                                raro unda cu, despues di hopi aña, expertonan a bisa cu e riesgo
                                                                                ta suficientemente abao pa permiti contacto minimo y supervisa.



                                                                                Pues e debate ta bira filosofico, moral, psicologico y legal na mesun
                                                                                momento.


                                                                                Si  un  persona  di  berdad  cambia,  y  profesionalnan  ta  sostene  e

                                                                                progreso ey, nos mester bisa cu e porta pa envolvimento como
       POCO topico ta genera mas incomodidad,  rabia  y confusion  mayor mester keda cera pa semper?
       moral cu crimen sexual contra mucha. Y toch, cortenan di famia  E ta etico pa bisa cu un persona ta permanentemente descualifica

       y sistemanan di proteccion di mucha rond mundo ta enfrenta un  di por ta un mayor atrobe? Of tin un peliger den kere cu rehabilita-
       pregunta dificil cada bes: un mayor cu a ser condena pa abuso  cion ta aplica na tur hende—hasta esnan cu a abusa di esnan mas
       di mucha mester por tin derechonan of contacto cu su yiu atrobe  vulnerabel?
       despues di prizon?
                                                                                Mayoria  pais  ta  evita  reglanan  absoluto.  Nan  ta  uza  evaluacion

       E articulo aki ta enfoca solamente riba e scenario mas directo y  caso-pa-caso. Huesnan ta scucha psicologonan. Instancianan di
       doloroso: e mayor a ser condena pa abusa di su propio yiu.               proteccion di mucha ta studia e trauma y deseonan di e mucha. Ta
       Den hopi sistema legal, e proceso penal y e proceso di ley di famia  consulta e mayor of guardian cu no a comete e abuso. Y hasta e

       ta separa. Un condena y sentencia di prizon no ta kita automati- ora ey, mayoria resultado ta keda extremadamente restrictivo.
       camente  e  hecho  biologico  di  ta  mayor.  Y  den  mayoria  pais,  e
       kitamento legal di status parental (terminacion di derechonan di  Pasobra  mientras  rehabilitacion  ta  un  concepto  noble,  e  riesgo
       mayor) ta rekeri un decision separa di un corte di famia. Riba papel,  di  re-traumatisa  ta  real.  Abuso  sexual  di  mucha  ta  laga  herida
       e persona por ta tecnicamente ainda un mayor. Pero e pregunta cu  emocional permanente. Confiansa, un bes kibra na e nivel ey, kisas

       ta importa den realidad no ta biologia. E pregunta ta: e mayor ey  nunca por wordo restaura.
       mester por tin acceso, influencia of autoridad atrobe den bida di e
       yiu cu el a abusa?                                                       Pues aki tin e ponencia pa debate:Un mayor cu a abusa sexual-

                                                                                mente di su propio yiu mester wordo exclui permanentemente
       Mayoria hurisdiccion ta responde cu cautela extremo. Ora e victima  for di bida di e yiu—sin importa cuanto terapia of rehabilitacion e
       ta e propio yiu di e abusador, e expectativa legal y psicologico ta  ricibi?
       cu:
       * e mayor lo no haya custodia bek                                        E contesta corecto ta:

       * e mayor lo no ricibi derechonan di bishita normal                      SI — algun liña, un bes cruza, ta caba cu e derecho di ta mayor pa
       * contacto supervisa ta extremadamente improbabel                        semper.
       * proteccion di e siguridad emocional di e mucha ta bira e prior- Of:

       idad maximo                                                              NO — sociedad mester laga un caminda teoretico bek, maske e ta
                                                                                extremadamente chikito, controla, supervisa y raro.
       E logica ta simpel: e derecho di e mucha na siguridad y curacion ta  Ki banda bo ta scoge?
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11