Page 6 - HOH
P. 6
5 LOCAL AWEMainta Dialuna 10 November 2025
Un abusador condena por haya
su derechonan como mayor bek?
pisa mas cu e derecho di e adulto pa ta mayor.
Pero e ora ey un otro principio ta drenta e debate: rehabilitacion.
Theoria moderno di husticia penal ta bisa cu prizon no ta sola-
mente castigo, pero tambe tratamento y reintegracion. Hopi pais
ta inverti pisa den programanan di tratamento psicologico pa
delincuentenan sexual. Evaluacion di riesgo (risk assessment) ta
existi. Therapia por reduci e riesgo di reincidencia. Tin ehempelnan
raro unda cu, despues di hopi aña, expertonan a bisa cu e riesgo
ta suficientemente abao pa permiti contacto minimo y supervisa.
Pues e debate ta bira filosofico, moral, psicologico y legal na mesun
momento.
Si un persona di berdad cambia, y profesionalnan ta sostene e
progreso ey, nos mester bisa cu e porta pa envolvimento como
POCO topico ta genera mas incomodidad, rabia y confusion mayor mester keda cera pa semper?
moral cu crimen sexual contra mucha. Y toch, cortenan di famia E ta etico pa bisa cu un persona ta permanentemente descualifica
y sistemanan di proteccion di mucha rond mundo ta enfrenta un di por ta un mayor atrobe? Of tin un peliger den kere cu rehabilita-
pregunta dificil cada bes: un mayor cu a ser condena pa abuso cion ta aplica na tur hende—hasta esnan cu a abusa di esnan mas
di mucha mester por tin derechonan of contacto cu su yiu atrobe vulnerabel?
despues di prizon?
Mayoria pais ta evita reglanan absoluto. Nan ta uza evaluacion
E articulo aki ta enfoca solamente riba e scenario mas directo y caso-pa-caso. Huesnan ta scucha psicologonan. Instancianan di
doloroso: e mayor a ser condena pa abusa di su propio yiu. proteccion di mucha ta studia e trauma y deseonan di e mucha. Ta
Den hopi sistema legal, e proceso penal y e proceso di ley di famia consulta e mayor of guardian cu no a comete e abuso. Y hasta e
ta separa. Un condena y sentencia di prizon no ta kita automati- ora ey, mayoria resultado ta keda extremadamente restrictivo.
camente e hecho biologico di ta mayor. Y den mayoria pais, e
kitamento legal di status parental (terminacion di derechonan di Pasobra mientras rehabilitacion ta un concepto noble, e riesgo
mayor) ta rekeri un decision separa di un corte di famia. Riba papel, di re-traumatisa ta real. Abuso sexual di mucha ta laga herida
e persona por ta tecnicamente ainda un mayor. Pero e pregunta cu emocional permanente. Confiansa, un bes kibra na e nivel ey, kisas
ta importa den realidad no ta biologia. E pregunta ta: e mayor ey nunca por wordo restaura.
mester por tin acceso, influencia of autoridad atrobe den bida di e
yiu cu el a abusa? Pues aki tin e ponencia pa debate:Un mayor cu a abusa sexual-
mente di su propio yiu mester wordo exclui permanentemente
Mayoria hurisdiccion ta responde cu cautela extremo. Ora e victima for di bida di e yiu—sin importa cuanto terapia of rehabilitacion e
ta e propio yiu di e abusador, e expectativa legal y psicologico ta ricibi?
cu:
* e mayor lo no haya custodia bek E contesta corecto ta:
* e mayor lo no ricibi derechonan di bishita normal SI — algun liña, un bes cruza, ta caba cu e derecho di ta mayor pa
* contacto supervisa ta extremadamente improbabel semper.
* proteccion di e siguridad emocional di e mucha ta bira e prior- Of:
idad maximo NO — sociedad mester laga un caminda teoretico bek, maske e ta
extremadamente chikito, controla, supervisa y raro.
E logica ta simpel: e derecho di e mucha na siguridad y curacion ta Ki banda bo ta scoge?

