Page 6 - bon-dia-aruba-20220604
P. 6
a6 local
Diasabra 4 Juni 2022
Constelacion di e miembronan nobo di SER
y bishita na Minister di Asunto Economico,
Comunicacion y Desaroyo Sostenibel
Ariba 1 di mei 2022 e Representantenan di organisacio- Sr. Anthony Figaroa (repre-
constelacion di e miem- nan di dunado di trabao sentante di SIMAR)
bronan nobo di Sociaal Sr. Tristan Every (repre- Sr. Hubert Dirks (represent-
Economische Raad (SER) sentante di ATIA) y alabes ante di FTA) Entre desaroyo liber y formalisa-
a wordo instala. voorzitter nobo di SER cion di idioma
Sr. Maarten Jan van Romondt Miembronan independiente
SER ta un organo di delibera- (representante di AHATA), Sra. Francielle Laclé (experto Un di e aspectonan mas importante di nos idioma Papiamento ta cu,
cion y conseho, cu tin e re- Sra. Monica Kock (repre- ariba tereno di sostenibilidad a pesar cu nos idioma ta existi pa varios siglo caba, su trayectoria di
sponsabilidad pa vocifera su sentante di Kamer van Ko- duradero) e tempo aya te awe ta diferente cu e idiomanan grandi formalmente
opinion y recomendacionan ophandel) estableci. Te recientemente, y te awe ainda, desaroyo di nos idioma a
na gobierno encuanto dife- Despues cu e conseho nobo tuma lugar mayoritariamente via comunicacion oral, sin un gramatica
rente temanan riba tereno so- Representantenan di organisacio- a wordo instala, dia 24 di y ortografia estableci. Ademas, te no mucho tempo pasa, mayoria di
cial y/of economico, sea riba nan Sindical mei a haci un ‘Kennismak- hende na mundo no tabata conoce educacion formal y por lo tanto no
peticion di un of mas minis- Sr. Hose Figaroa (represent- ingsbezoek” cerca Minister tabata alfabetiza. Hende tabata simplemente usa idioma pa comunica,
ters of riba iniciativa propio. ante di FTA) y alabes plaats- di Asunto Economico, Co- sin preocupa tanto si nan forma di pronuncia o skirbi tabata necesari-
E Raad, ta consisti di tres par- vervangend voorzitter nobo municacion y Desaroyo Sos- amente refleha e idioma original di cual e palabra(nan) tabata bin. Esaki
tido igualmente reparti, esta di SER tenibel, Sr. mr. Geoffrey B. a bira e base di idioma ‘crioyo’ cu a nace den varios pais coloniza, banda
tres representante di organi- Sr. Rene Bernabela (repre- Wever, caminda a cera conoci di e idioma oficial, mas tanto Europeo, den cual sombra nan a nace y a
sacionan sindical, tres repre- sentante di TOPA) cu voorzitter y plaatsvervan- progresa, un mas cu otro.
sentante di organisacionnan Sra. Josefina Albertus (repre- gende voorzitter nobo di
di dunado di trabao y tres sentante di SIMAR) SER. Durante e bishita aki Sin embargo, nos no mester ignora cu den e paisnan mas desaroya, por
experto independiente apun- alabes a intercambia ideanan ehemplo na Europa occidental, tambe pa hopi siglo tabata existi e situa-
ta door di gobierno cual ta Miembronan independiente pa cu futuro temanan pa con- cion unda gran parti di e poblacion no tabatin acceso na enseñanza y e
suma un total di 9 miembro. Sr. Ben Marapin (experto sehonan di SER. existencia di un poblacion grandi no letra no ta algo di paisnan actu-
Alaves e Raad tin 9 miembro ariba tereno di economia) almente considera no desaroya. Problema ta si cu actualmente, cu un
suplente cu ta reemplasa e Sra. Christie Mettes (experto Den e potret di e bishita di mundo asina desaroya den ciencia y tecnologia, paisnan cu problema
miembronan fiho ora esaki- ariba tereno di sostenibilidad SER cerca minister Wever, (di ainda di poblacion no alfabetiza tin un handicap extra pa yega na sufici-
nan haya nan mes impedi di duradero y innovacion) links pa rechts) Sr. Tristan Ev- ente trahador bon entrena pa trabao cu ta exigi e habilidadnan moderno
asisti na un reunion. Sr. Stanley Heinze (experto ery voorzitter di SER, Min- aki.
ariba tereno social) ister di Asunto Economico,
Pa cu e ehecuta su tarea, e Comunicacion y Desaroyo Tambe ta importante pa no exagera e grado di formalisacion di gram-
Raad ta dispone di un Secre- Sostenibel, Sr. mr. Geoffrey atica y ortografia di idiomanan grandi. Nos por corda cu menos cu 100
tario General cu ta na cabes Miembronan Suplente B. Wever, Sr. Hose Figaroa aña pasa, promer cu Segundo Guera Mundial, na Hulanda mes tabata
di e Secretariado di SER plaatsvervangend voorzitter reina un ortografia bastante diferente, unda por ehemplo tabata existi e
consistiendo di un staf di Representantenan di organisa- di SER y Sr. drs. Felix Bijl- custumber di skirbi un doble ‘ee’ o doble ‘aa’, unda despues a acorda pa
beleidsadviseurs. cionnan di dunado di trabao hout (Secretario General cu simplifica e ortografia cu e skirbimento di un sonante so (p.e. geloven
E Secretariado ta percura pa ta na cabes di e Secretariado envez di gelooven). Ademas cu nos no mester kere cu skirbimento per-
suministra e Raad di tur in- Sra. Maura Brown (repre- di SER). fecto di Hulandes oficial tabata algo masha comun, ni e tempo aya, ni
formacion y datos (basa riba sentante di AHATA) tampoco awor. Segun cu enseñanza tabata yega na tur mucha y a hinca
investigacion y analisis) nec- Sra. Lay Hing De Kort-Yee Rapportnan/consehonan di hopi recurso den enseñanza standardisa, a crea e situacion mehora di
esario pa por yega na un con- (representante di Kamer van SER ta disponibel pa publico awendia.
seho. Koophandel) ariba e website di SER www.
Sr. Ronnie van Trigt (repre- ser.aw. Pa mas informacion Kico nos kier bisa cu esaki? Cu nos no mester mortifica nos mes con
E constelacion nobo di SER sentante di ATIA) tocante e trabao di SER y/of exactamente e trayectoria ta bay ta cu nos lo cana cu nos idioma, pero cu
ta consisti di e siguiente per- su rapportnan/consehonan di otro banda ta necesario si pa diseña un trayectoria efectivo y realista,
sonanan: Representantenan di organisacio- por bishita e website www. sigur mirando e discusion continuo di con pa incorpora nos idioma den
nan Sindical ser.aw of tuma contacto na nos sistema educativo. Nos mester ta consciente di e hecho cu segun
Miembronan Fiho Sr. Leopoldo Hernandis telefon 583-2713 of via e nos ta sigui incorpora palabra nobo den nos idioma, aumentando asina
(representante di TOPA) email info@ser.aw. nos vocabulario, nos tin mester tambe di cierto formalisacion di nos
gramatica y ortografia. Nos no por pretende di tin un ‘idioma’ y no un
tipo di ‘dialecto’ manera Papiamento a ser yama eroneamente pa hopi
hende, si nos no ta yega na cierto entendimento di kico ta lo corecto y
kico no.
Demasiado biaha ainda nos ta tende hende bisa cu “Papiamento no tin
regla”. Esey absolutamente no ta berdad, aunke mester bisa cu ta nos
propio hendenan hopi biaha ta ignora esakinan. Ehemplo? E regla fun-
damental cu ora e contexto di un frase ta indica plural, no ta añadi ‘nan’
pa indica esaki. Anto: no ta bisa “Cuatro autonan a dal den otro”. Cada
dia nos por scucha o lesa violacion di e regla aki, tambe for di persona di
influencia manera politico y periodista. Aparentemente nan no ta suf-
cientemente consciente di nan papel ehemplar den comunidad, tambe
den e aspecto aki.
Pa finaliza, un ehemplo mas di uso incorecto di palabra hopi comun:
for di verbo Spaño ‘probar’ a surgi desde antaño e verbo crioyiza na
Papiamento ‘purba’. Esaki den sentido di ‘intenta’. Banda di esey a keda
usa e verbo ‘proba’ pa indica e acto di duna prueba di algo. Awendia ta
tende hopi hende ta papia di ‘prueba’ como sustiticion innecesario pa
‘proba’ cu tin siglos den nos vocabulario; aki falta di conocimento ta
conduci na uso incorecto di e verbo no existente ‘prueba’. Obviamente,
nos mester busca nos caminda entre libertinahe total y formalisacion
estricto di nos idioma.