Page 21 - AHATA
P. 21

A2   LOCAL
                        Dialuna 2 Juni 2025
             Tayer na Universidad di Aruba pa ilustra si

             Institucionnan politico copia di Hulanda ta traha pa sigura democracia

             na Aruba


            Kizas  mester  reinventa  e
            sistema electoral di Aruba
            pa amplia e participacion
            democratico.  Esaki  ta  un
            di  e  sugerencianan  cu  a
            bin dilanti durante e tayer
            “Eleccion 2024 na Aruba y
            kico a bin despues,” (The
            Aruban  elections  of  2024
            and  their  Aftermath)  na
            Universidad di Aruba.

            E  tayer  tabata  un  inicia-
            tiva  di  Profesor  dr.  Wouter
            Veenendaal  di  Universidad
            di  Leiden,  hunto  cu  Centre
            of Lifelong Learning di Uni-
            versidad di Aruba, bou auspi-
            cio di e Instituto Arubano pa
            Bon Gobernacion y Lideraz-
            go (Aruba Institute for Good
            Governance and Leadership)
            GG&L,  di  Universidad  di
            Aruba.  Dr.  Veenendaal  ta
            Profesor den ‘Representacion
            Democratico den Reino Hu-
            landes.”

            Meta di e tayer investigativo
            tabata pa crea un brug entre
            e aspecto cientifico y e prac-  por  reenforsa  democracia  di  habri  e  tayer  enfatisando  cu  cu  ta  cuestiona  si  institu-  desaroyo  di  capacidadnan  di
            tica  politico  di  nos  sistema   Aruba pa medio di reforman-  Aruba,  mescos  cu  tur  otro  cionnan politico di Aruba ta  liderazgo pa decisionnan sos-
            democratico.  E decision di e   an institucional.         pais  mester  anda  cu  retonan  adecuado pa e pais, di forma  tenibel,  integra  principionan
            di dos Gabinete Wever-Croes                               global  y  local  grandi,  for  di  cu ta crea un sistema di con-  di maneho sostenibel den tur
            pa yama eleccion trempan, e   Diferente academico, incluso  impacto  di  cambio  di  clima,  trol y cu tin e rekisitonan pa  sector, alabes hisa e papel di
            resultadonan  subsecuente,  y   Profesor  Veenendaal  a  pone  guera,  crimen  cibernetico,  sigura democracia.     media  y  representacion  den
            e periodo di formacion cu a   atencion na e tema aki, for di  populacion  cu  ta  birando                           gobernacion  democratico ta
            tuma largo,  ademas di asun-  nan mesun experticio, unda a  bieu, pobresa, costo di salud,  De Droog a splica cu e Evalu-  mas y mas importante. Ta den
            tonan di integridad cu ta ai-  trata e posibel ahustenan den  y debe publico.          acion  Nacional  di  e  Sistema  e temponan aki, mas cu nunca
            nda ta andando, “ta sugeri e   e sistema politico cu por for-                          di Integridad, NIS (National  cu Aruba mester di lidernan y
            necesidad  pa  evalua  func-  tifica  democracia  na  Aruba,  Cooperacion   inter-depar-  Integrity System) di 2022, en-  institucionnan cu ta dirigi na
            ionamento  di  institutonan   particularmente  den  luz  di  tamental  y  servicio  publico  tre otro a recomenda e impor-  fortifica  integridad,  respon-
            politico  di  Aruba,”  ta  locual   e  ultimo  eleccion  y  locual  a  eficiente  pa  tur  ciudadano  tancia pa explora con pa man-  sabilidad  y  sostenibilidad  di
            organisadornan  di  e  tayer  a   sigui despues. Un tema cu a  ta bou presion, segun dr. De  tene e aspectonan positivo di  maneho  den  sector  publico
            mustra.                      haya hopi atencion ta e asina  Droog. “Mas ainda, diferente  conexionnan  (networks)  sin  y priva. Esaki ta e mision di
                                         yama  ‘rest  zetels,;  relacion  gabinete di Aruba ta y tabata  cu  nan  ta  conduci  na  patro-  GG&L,” De Droog a enfatisa.
            “E institucionnan aki ta basa   entre Gobierno y Parlamen-  afecta pa asuntonan di integr-  nahe  politico  y  polarisacion.  Pa tal motibo mes e Director
            riba esnan di Hulanda pues e   to, papel di partidonan polit-  idad, cu a resulta den senten-  Tambe a ilustra e importancia  di Programa di GG&L a bisa
            pregunta ta lanta si esakinan   ico y influencia di ciudadano  cianan contra diferente Min-  pa mehora e sistema unda e  di ta contento di por a sostene
            ta adecuado pa e contexto di   y otro grupo di interes.   ister y investigacionnan penal  candidatonan cu mas voto ta  e  tayer.  “Y  manera  Profesor
            Aruba  como  un  sociedad  di   Dr. Mieke de Droog, Direc-  contra otro.” Ta netamente e  automaticamente  bira  Min-  Veenendaal  a  bisa,  mayoria
            isla  chikito  den  Caribe.”  E   tor di Programa di GG&L a  cuestion di integridad ta pone  ister y esnan cu menos voto  teritorio  di  isla  chikito  rond
            pregunta  principal  tabata  si                                                        ta  bay  sinta  den  Parlamento  mundo  a  copia  nan  institu-

                                                                                                   (cu na Aruba a haya e apodo  cionnan  politico  for  di  nan
                                                                                                   di  e  A-team  y  B-team,  esta  colonisadornan  anterior.    E
                                                                                                   cu tur Gobierno tin e ‘di dos  pregunta  ta  keda  si  e  insti-
                                                                                                   team’ di e partidonan politico  tucionnan  Hulandes  aki  ta
                                                                                                   den Parlamento, mientras cu  traha con den contexto di un
                                                                                                   oposicion tin su miembronan  pais chikito asina.
                                                                                                   cu mas voto).
                                                                                                                                E  oradonan,  Luc  Alofs,  Lu-
                                                                                                   Otro punto cu dr. De Droog  ciano  Milliard,  Rendell  De
                                                                                                   a enfatisa di e NIS ta cu sec-  Kort,  Helmut  Vink,  Han-
                                                                                                   tor publico y priva, ademas di  nah Meijer y Brechtje Huis-
                                                                                                   organisacionnan  di  sociedad  kes,  y  finalmente  Profesor
                                                                                                   civil mester coopera pa asina  Veenendaal a toca e diferente
                                                                                                   reduci corupcion y eleva im-  puntonan  aki  sigui  pa  se-
                                                                                                   portancia  di  integridad.  Pa  sionnan di pregunta y inter-
                                                                                                   tal  motibo  mester  promove  cambio.  E  tayer  mes  tabata
                                                                                                   practicanan  etico  y  transpar-  dirigi  pa  Ghislaine  Nicolaas
                                                                                                   encia den administracion pu-  y Emma Pullen. CLL di Uni-
                                                                                                   blico,  reenforsa  mecanismo  versidad di Aruba lo compila
                                                                                                   di  responsabilisacion  y  pro-  tur  e  informacion  den  un
                                                                                                   move  confianza  entre  Go-  publicacion  cu  mester  sali
                                                                                                   bierno  y  ciudadanonan.  “E  proximamente.
   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25   26