Page 21 - AHATA
P. 21
A2 LOCAL
Dialuna 2 Juni 2025
Tayer na Universidad di Aruba pa ilustra si
Institucionnan politico copia di Hulanda ta traha pa sigura democracia
na Aruba
Kizas mester reinventa e
sistema electoral di Aruba
pa amplia e participacion
democratico. Esaki ta un
di e sugerencianan cu a
bin dilanti durante e tayer
“Eleccion 2024 na Aruba y
kico a bin despues,” (The
Aruban elections of 2024
and their Aftermath) na
Universidad di Aruba.
E tayer tabata un inicia-
tiva di Profesor dr. Wouter
Veenendaal di Universidad
di Leiden, hunto cu Centre
of Lifelong Learning di Uni-
versidad di Aruba, bou auspi-
cio di e Instituto Arubano pa
Bon Gobernacion y Lideraz-
go (Aruba Institute for Good
Governance and Leadership)
GG&L, di Universidad di
Aruba. Dr. Veenendaal ta
Profesor den ‘Representacion
Democratico den Reino Hu-
landes.”
Meta di e tayer investigativo
tabata pa crea un brug entre
e aspecto cientifico y e prac- por reenforsa democracia di habri e tayer enfatisando cu cu ta cuestiona si institu- desaroyo di capacidadnan di
tica politico di nos sistema Aruba pa medio di reforman- Aruba, mescos cu tur otro cionnan politico di Aruba ta liderazgo pa decisionnan sos-
democratico. E decision di e an institucional. pais mester anda cu retonan adecuado pa e pais, di forma tenibel, integra principionan
di dos Gabinete Wever-Croes global y local grandi, for di cu ta crea un sistema di con- di maneho sostenibel den tur
pa yama eleccion trempan, e Diferente academico, incluso impacto di cambio di clima, trol y cu tin e rekisitonan pa sector, alabes hisa e papel di
resultadonan subsecuente, y Profesor Veenendaal a pone guera, crimen cibernetico, sigura democracia. media y representacion den
e periodo di formacion cu a atencion na e tema aki, for di populacion cu ta birando gobernacion democratico ta
tuma largo, ademas di asun- nan mesun experticio, unda a bieu, pobresa, costo di salud, De Droog a splica cu e Evalu- mas y mas importante. Ta den
tonan di integridad cu ta ai- trata e posibel ahustenan den y debe publico. acion Nacional di e Sistema e temponan aki, mas cu nunca
nda ta andando, “ta sugeri e e sistema politico cu por for- di Integridad, NIS (National cu Aruba mester di lidernan y
necesidad pa evalua func- tifica democracia na Aruba, Cooperacion inter-depar- Integrity System) di 2022, en- institucionnan cu ta dirigi na
ionamento di institutonan particularmente den luz di tamental y servicio publico tre otro a recomenda e impor- fortifica integridad, respon-
politico di Aruba,” ta locual e ultimo eleccion y locual a eficiente pa tur ciudadano tancia pa explora con pa man- sabilidad y sostenibilidad di
organisadornan di e tayer a sigui despues. Un tema cu a ta bou presion, segun dr. De tene e aspectonan positivo di maneho den sector publico
mustra. haya hopi atencion ta e asina Droog. “Mas ainda, diferente conexionnan (networks) sin y priva. Esaki ta e mision di
yama ‘rest zetels,; relacion gabinete di Aruba ta y tabata cu nan ta conduci na patro- GG&L,” De Droog a enfatisa.
“E institucionnan aki ta basa entre Gobierno y Parlamen- afecta pa asuntonan di integr- nahe politico y polarisacion. Pa tal motibo mes e Director
riba esnan di Hulanda pues e to, papel di partidonan polit- idad, cu a resulta den senten- Tambe a ilustra e importancia di Programa di GG&L a bisa
pregunta ta lanta si esakinan ico y influencia di ciudadano cianan contra diferente Min- pa mehora e sistema unda e di ta contento di por a sostene
ta adecuado pa e contexto di y otro grupo di interes. ister y investigacionnan penal candidatonan cu mas voto ta e tayer. “Y manera Profesor
Aruba como un sociedad di Dr. Mieke de Droog, Direc- contra otro.” Ta netamente e automaticamente bira Min- Veenendaal a bisa, mayoria
isla chikito den Caribe.” E tor di Programa di GG&L a cuestion di integridad ta pone ister y esnan cu menos voto teritorio di isla chikito rond
pregunta principal tabata si ta bay sinta den Parlamento mundo a copia nan institu-
(cu na Aruba a haya e apodo cionnan politico for di nan
di e A-team y B-team, esta colonisadornan anterior. E
cu tur Gobierno tin e ‘di dos pregunta ta keda si e insti-
team’ di e partidonan politico tucionnan Hulandes aki ta
den Parlamento, mientras cu traha con den contexto di un
oposicion tin su miembronan pais chikito asina.
cu mas voto).
E oradonan, Luc Alofs, Lu-
Otro punto cu dr. De Droog ciano Milliard, Rendell De
a enfatisa di e NIS ta cu sec- Kort, Helmut Vink, Han-
tor publico y priva, ademas di nah Meijer y Brechtje Huis-
organisacionnan di sociedad kes, y finalmente Profesor
civil mester coopera pa asina Veenendaal a toca e diferente
reduci corupcion y eleva im- puntonan aki sigui pa se-
portancia di integridad. Pa sionnan di pregunta y inter-
tal motibo mester promove cambio. E tayer mes tabata
practicanan etico y transpar- dirigi pa Ghislaine Nicolaas
encia den administracion pu- y Emma Pullen. CLL di Uni-
blico, reenforsa mecanismo versidad di Aruba lo compila
di responsabilisacion y pro- tur e informacion den un
move confianza entre Go- publicacion cu mester sali
bierno y ciudadanonan. “E proximamente.