Page 20 - bon-dia-aruba-20200703
P. 20
A20 CIENCIA & TECNOLOGIA
Diabierna 3 Juli 2020
Pisca mas vulnerabel pa kentamento di awa di loke a pensa
(AP) – Kentamento glob- climatico, cual algun cienti- cion di pisca no lo ta capaz di
al ta parce cu lo ta un fico ta bisa ta cada bes menos reemplasa nan mes”, segun
problema mas grandi pa probabel, e cantidad di espe- ecologo di Rutgers Univer-
e especienan di pisca di cie den peliger ta aumenta na sity, Malin Pinsky, kende
mundo cu cientificonan a 60% no tabata parti di e estudio.
pensa: Un estudio nobo ta E tempo vulnerabel aki den “Sin reproduccion nos no tin
mustra cu na momento cu bida di un pisca ta haci esaki pisca, ni piscamento, ni pisca
pisca ta nace of ta embryo, un ‘bottleneck’ den e futuro riba nos tayo.”
nan ta mas vulnerabel pa salud di e especie, segun co- Den studia 694 especie,
awa cayente. autor di e estudio Hans-Otto Dahlke y Portner a haya algun
Portner, un biologo marino di e pisca probablemente mas
Cu cambio climatico causa na Alfred Wegener Institute afecta pa e fenomeno ta inclui
pa humano di nivel medio ta na Alemania. Alaska pollock – e mas pisca
spera pa fin di siglo, e ocean, Un ola di calor marino aña na Merca y e fuente di filet
riu y lagonan mundial lo ta pasa, conoci como ‘blob’, pa fast food – y especienan
demasiado cayente pa alred- a causa cantidad grandi di bon conoci manera sockeye
edor di 40% di especienan di salmon migrante pa muri salmon, brown trout, bonito,
pisca di mundo den etapa di den riunan di Alaska. Tambe barracuda y swordfish.
nacemento of embryo, segun a mata webo di cod, mustran- Na momento cu ta mucho
un estudio ayera den jour- do con un futuro cayente por cayente pa nace, e especie lo
nal Science. Esey ta nifica cu ta, segun lider di e estudio, por move na otro luga mas
nan por bira extinto of forsa Pa pisca adulto, alrededor di maneho nobo aki ta revela Flemming Dahlke, biologo friu of nace na otro momen-
pa cambia con y unda nan ta 2-3% di e especie lo ta den un problema anteriormente marino na e instituto. to, pero no ta facil, Dahlke a
biba y reproduci. un zona demasiado cayente desconoci pa e futuro di pis- “Cu e pisca naciendo of em- bisa. “Esey por nifica un can-
Te awo, biologonan a stu- pa aña 2100 cu kentamen- ca, segun cientificonan. bryo mas sensibel na awa tidad di problema pa hopi es-
dia solamente pisca adulto. to proyecta. Pues usando e Den e pio scenario di cambio cayente, ta nifica cu pobla- pecie.”
Polis Europeo ta crack celular encripta y aresta centenares di persona
genera un shock a traves di y confiscacion di mas di 54 accion y serienan di polis
gang di crimen organisa den miyon libra ($68 miyon) nos a mira berdaderamente
e continente. den cash criminal, 77 arma tuma luga cu nos propio
E plataforma encripta a ser di candela y mas di dos ton wowo”, Kraag a bisa. “Nos
usa pa 60mil persona rond di droga. a logra mira loke ta pasa di
mundo, incluyendo alred- Polis Metropolitano di Lon- berdad cu e criminalnan.”
edor di 10mil na Reino Uni, don a usa data di EncroChat Te awo, e investigacion Hu-
segun polis Britanico a bisa. pa lansa locual a yama su landes a conduci na aresto
E servicio a pusha un men- operacion mas significa- di mas di 100 sospechoso y
sahe na tur su usuarionan tivo contra crimen organisa, confiscacion di mas di 8mil
dia 13 di juni advertiendo bisando den un declaracion kilogram di cocaina y 1,200
(AP) — Polis Europeo a Frances a cuminsa investiga nan cu nan sistema a ser cu a aresta ‘algun di e crimi- kilogram di crystal meth
duna un golpi fuerte na celularnan usando e her- viola y urgiendo usuarionan nalnan mas peligroso di como tambe desmantelacion
crimen organisa despues ment di comunicacion sigur pa tira afo nan celular, segun London’ y a confisca mas di di 19 laboratorio di droga
di crack un red di comu- EncroChat, y finalmente a agencia di polis di Union 13 miyon libra cash. sintetico y confiscacion di
nicacion encripta, permi- logra evadi e encripcion pa Europeo, Europol. Polis Hulandes a usa un can- decenas di arma di candela.
tiendo nan pa spiona ‘riba haya acceso directo na co- E agencia a bisa cu Encro- tidad asombroso di comuni- No ta prome biaha cu polis
schouder’ di criminal- municacion di e usuarionan. Chat a bende su ‘cryptotele- cacion criminal – alrededor Hulandes ta involucra den
nan mientras nan tabata “Tabata comosifuera nos phone’ pa alrededor di mil di 20 miyon mensahe – pa un accion mayor ciberneti-
planea trafico di droga, tabata sinta na mesa unda e euro cada un y a ofrece su- lansa un ola di inval rela- co. Na 2017, detective ciber-
benta di arma, asesinato y criminalnan tabata papia en- scripcion cu cobertura glob- ciona cu droga den lunanan netico Hulandes secreta-
tortura, segun oficialnan tre nan mes”, segun Jannine al pa 1,500 euro pa seis luna. recien, segun Andy Kraag, mente a tuma over un mer-
a anuncia ayera. van den Berg, hefe di Forsa Agencia Nacional di Cri- hefe di division central di in- cado online y a actua como
Nacional di Polis Hulandes. men Britanico a bisa cu a usa vestigacion di polis nacional su administradornan, colec-
E investigacion enorme a Polis Europeo y autoridad- data di EncroChat pa lansa Hulandes. tando nomber di usuario y
traves di fronteranan a cum- nan hudicial a bisa cu nan ta investigacion cu a conduci “Awo, loke ta parce posibel password y compilando data
insa na 2017 tempo cu polis spera cu e investigacion lo na aresto di 746 sospechoso solamente den pelicula di di miles di benta di droga.
Empleado color scur ta acusa Facebook di discriminacion
(AP) — Un empleado di cu e no a ricibi un evaluacion na e compania. E cifranan aki
Facebook color scur, uni of promocion husto a pesar a cambia masha tiki durante
pa dos otro kende a ser di su ‘prestacion exelente’ na ultimo añanan, un patronchi
nenga un trabou na e red e compania. Otro dos a join comun a traves di compani-
social, a entrega un de- keho di Veneszee, bisando cu anan grandi na Silicon Valley.
manda contra e compania, ilegalmente a nenga di duna Segun keho di Veneszee, en-
bisando cu ta discrimina nan trabou na e compania a trega ayera, ‘hende color scur
contra trahadonan color pesar di ta cualifica. y trahadonan color scur den
scur y aplicantenan den Den un declaracion, Face- particular ta keda menos rep-
contratacion, evaluacion, book a bisa cu ta tuma acusa- resenta a traves di tur nivel di
promocion y pago. cion di discriminacion hopi Facebook y specialmente na
na serio y ta investiga cada nivel di management y lider-
Oscar Veneszee Jr. a en- caso. azgo. Nan no ta sinti respeta
trega e acusacion na e Equal Trahadonan color scur ta of scucha. Y nan no ta kere cu
Employment Opportunity conta pa 3.8% di empleado di trahadonan color scur tin un
Commission. Veneszee, Facebook na Merca y 1.5% di oportunidad igual di avansa
kende a traha como opera- tions program manager na Facebook desde 2017 a bisa tur trahado tecnico Mericano nan carera na Facebook’.