Page 3 - HOH
P. 3

Diasabra, 8 November 2025                                      AWEMainta                                                  LOCAL             3


            Influencia ta poder y poder








       sin responsabilidad ta abuso









       INFLUENCERNAN mester ta legalmente obliga pa divulga
       ora nan ta gaña of manipula den nan contenido? E pregunta
       ta zona extremo — te ora bo realisa cu ya caba nos ta exigi

       esaki di tur otro comunicado comercial den un sociedad cu
       ta funciona. Si un banco gaña cliente, esey ta fraude. Si un
       compania sconde efectonan secundario di un producto, e
       ta negligencia criminal. Si un politico gaña den documenta-

       cion oficial, e ta un scandal. Pero un ‘influencer’ cu 5 miyon
       hoben impresionabel, cu ta recomenda un producto cu e no
       ta uza nunca, ta priminti resultado cu e no a logra nunca, ta
       pusha un estilo di bida cu e no ta biba, of ta post “propa-

       ganda scondi” fingiendo cu nan ta opinionnan autentico —
       nada no ta pasa.
                                                                                  e persuasion di bo audiencia, bo mester divulga e berdad
       ‘Influencers’ awe ta esencialmente agencianan di mercadeo                  tocante e persuasion ey.

       (‘marketing’) no-regula cu  un alcance  masivo den tempo
       real. Nan no ta ciudadanonan priva cu casualmente ta                       E mesun manera cu a forsa tabaco pa pone ‘label’ (etiketa)
       expresa opinion mas. Nan ta operadonan comercial den e                     di advertencia, y a forsa companianan grandi di cuminda pa
       economia di persuasion. Y e daño no ta hipotetico. Na Reino                revela caloria, mester forsa ‘influencers’ pa pone ‘label’ riba

       Uni, e Autoridad di Standardnan di Publicidad (Advertising                 manipulacion.
       Standards Authority) ya a raporta un explosion den keho
       specificamente  tocante  ‘influencers’.  Na  Merca,  e  FTC                Mester tin consecuencia legal pa 3 zona:
       (Comision  Federal  di  Comercio)  mester  a  publica  liñanan             1. Placa scondi. Si bo wordo paga pa un producto of opinion

       di guia completo pasobra mayoria di e ‘postnan’ patrocina                  y bo no ta revel’e — esey ta engaño di consumido.
       (‘sponsored’) no tin divulgacion cla. Na Australia, gobierno               2.  Afirmacionnan  personal  falso. Transformacionnan  di
       literalmente mester a cuminsa ‘sweep’ (control) riba TikTok                prome/despues (curpa, cuero, cabey), “curanan” di salud
       pasobra  ‘influencers’  di  ‘fitness’  tabata  inventa  afirma-            auto-inventa, ‘hacknan’ (triki)  di productividad  falso —

       cionnan cientifico pa pusha productonan di dieta.                          esaki ta daño cu por ser midi.
                                                                                  3.  Experticio  fabrica. Inventa credencial, inventa acceso,
       Nos  no  ta papiando di  “libertad di expresion”  aki. Nos  ta             inventa autoridad — esaki mester activa castigo (penalidad)
       papiando di mensahenan comercial disfrasa como opinion                     mesora.
       personal. E economia di ‘influencer’ a haya un ‘loophole’

       (un buraco den ley): Nan ta uza intimidad como arma.                       E economia di ‘influencer’ lo argumenta cu esaki lo “mata
                                                                                  creatividad”. Esey, sinembargo no ta berdad. Creadonan
       Nan ta reduci e distancia psicologico entre bendedo y                      honesto lo no ser afecta. Solamente e modelo basa  riba

       cumprado. Un modelo por bende un crema pretendiendo cu                     fraude lo sufri. Y si bo modelo di negoshi ta colapsa ora bo
       e “a hay’e su mes riba Amazon”. Un ‘influencer’ di finansa                 wordo forsa pa bisa e berdad — bo negoshi tabata fraude
       por ‘pump’ (hisa prijs di) un ‘crypto coin’ dor di presenta                desde comienso.
       su mes como bo primo mayor amabel cu “djis kier yuda bo

       traha rikesa”. Un guru di relacion por promove un curso di                 Nos ta regula tur otro industria unda e psicologia di hende
       terapia pasobra “e la cur’e”. Y e publico ta cumpra e nara-                ta ser ataca (‘targeted’) directamente pa ganashi. Influencia
       tivo pasobra e empake ta parce confiansa.                                  ta e moneda di mas poderoso awe. Esey ta nifica cu influ-
                                                                                  encia no por keda e unico mercado no-regula. ‘Influencers’

       Ora nos bisa “regula ‘influencers’”, e no ta un crusada moral.             kier e placa manera negoshi — nan mester carga e respon-
       E ta un principio simpel: Si bo ta probecha (gana placa) di                sabilidad (‘accountability’) manera negoshi.
   1   2   3   4   5   6   7   8