Page 3 - HOH
P. 3
Diasabra, 8 November 2025 AWEMainta LOCAL 3
Influencia ta poder y poder
sin responsabilidad ta abuso
INFLUENCERNAN mester ta legalmente obliga pa divulga
ora nan ta gaña of manipula den nan contenido? E pregunta
ta zona extremo — te ora bo realisa cu ya caba nos ta exigi
esaki di tur otro comunicado comercial den un sociedad cu
ta funciona. Si un banco gaña cliente, esey ta fraude. Si un
compania sconde efectonan secundario di un producto, e
ta negligencia criminal. Si un politico gaña den documenta-
cion oficial, e ta un scandal. Pero un ‘influencer’ cu 5 miyon
hoben impresionabel, cu ta recomenda un producto cu e no
ta uza nunca, ta priminti resultado cu e no a logra nunca, ta
pusha un estilo di bida cu e no ta biba, of ta post “propa-
ganda scondi” fingiendo cu nan ta opinionnan autentico —
nada no ta pasa.
e persuasion di bo audiencia, bo mester divulga e berdad
‘Influencers’ awe ta esencialmente agencianan di mercadeo tocante e persuasion ey.
(‘marketing’) no-regula cu un alcance masivo den tempo
real. Nan no ta ciudadanonan priva cu casualmente ta E mesun manera cu a forsa tabaco pa pone ‘label’ (etiketa)
expresa opinion mas. Nan ta operadonan comercial den e di advertencia, y a forsa companianan grandi di cuminda pa
economia di persuasion. Y e daño no ta hipotetico. Na Reino revela caloria, mester forsa ‘influencers’ pa pone ‘label’ riba
Uni, e Autoridad di Standardnan di Publicidad (Advertising manipulacion.
Standards Authority) ya a raporta un explosion den keho
specificamente tocante ‘influencers’. Na Merca, e FTC Mester tin consecuencia legal pa 3 zona:
(Comision Federal di Comercio) mester a publica liñanan 1. Placa scondi. Si bo wordo paga pa un producto of opinion
di guia completo pasobra mayoria di e ‘postnan’ patrocina y bo no ta revel’e — esey ta engaño di consumido.
(‘sponsored’) no tin divulgacion cla. Na Australia, gobierno 2. Afirmacionnan personal falso. Transformacionnan di
literalmente mester a cuminsa ‘sweep’ (control) riba TikTok prome/despues (curpa, cuero, cabey), “curanan” di salud
pasobra ‘influencers’ di ‘fitness’ tabata inventa afirma- auto-inventa, ‘hacknan’ (triki) di productividad falso —
cionnan cientifico pa pusha productonan di dieta. esaki ta daño cu por ser midi.
3. Experticio fabrica. Inventa credencial, inventa acceso,
Nos no ta papiando di “libertad di expresion” aki. Nos ta inventa autoridad — esaki mester activa castigo (penalidad)
papiando di mensahenan comercial disfrasa como opinion mesora.
personal. E economia di ‘influencer’ a haya un ‘loophole’
(un buraco den ley): Nan ta uza intimidad como arma. E economia di ‘influencer’ lo argumenta cu esaki lo “mata
creatividad”. Esey, sinembargo no ta berdad. Creadonan
Nan ta reduci e distancia psicologico entre bendedo y honesto lo no ser afecta. Solamente e modelo basa riba
cumprado. Un modelo por bende un crema pretendiendo cu fraude lo sufri. Y si bo modelo di negoshi ta colapsa ora bo
e “a hay’e su mes riba Amazon”. Un ‘influencer’ di finansa wordo forsa pa bisa e berdad — bo negoshi tabata fraude
por ‘pump’ (hisa prijs di) un ‘crypto coin’ dor di presenta desde comienso.
su mes como bo primo mayor amabel cu “djis kier yuda bo
traha rikesa”. Un guru di relacion por promove un curso di Nos ta regula tur otro industria unda e psicologia di hende
terapia pasobra “e la cur’e”. Y e publico ta cumpra e nara- ta ser ataca (‘targeted’) directamente pa ganashi. Influencia
tivo pasobra e empake ta parce confiansa. ta e moneda di mas poderoso awe. Esey ta nifica cu influ-
encia no por keda e unico mercado no-regula. ‘Influencers’
Ora nos bisa “regula ‘influencers’”, e no ta un crusada moral. kier e placa manera negoshi — nan mester carga e respon-
E ta un principio simpel: Si bo ta probecha (gana placa) di sabilidad (‘accountability’) manera negoshi.

