Page 4 - BNDIA ARUBA
P. 4

A4   LOCAL
               Diaranson 19 Februari 2020

                     Ta importante pa scol tin docente prepara pa duna prome auxilio


                                                                                                                                EHBO team na luga. “Nos ta
                                                                                                                                bay traha riba dje. Den caso
                                                                                                                                cu persona tin hersenschud-
                                                                                                                                ding, sacamento, draaimento
                                                                                                                                di cabes. Mester yama inme-
                                                                                                                                diato  911,  despues  mayor-
                                                                                                                                nan.”

                                                                                                                                Palm ta bisa cu esey ta yama
                                                                                                                                na  prome  instante  manera
                                                                                                                                cu  wak  sintoma  caba.  San-
                                                                                                                                gramento  na  cabes,  e  wowo
                                                                                                                                ta  bira  blauw,  garganta  ta
                                                                                                                                cuminsa  haya  pleki  blauw  y
                                                                                                                                eynan ta mustra e gravedad di
                                                                                                                                e caso.

                                                                                                                                E  ta  bisa  cu  ta  importante
                                                                                                                                pa  bestuur  di  scol  inverti
                                                                                                                                den personal pa asina tin al-
                                                                                                                                gun  docente  prepara  den  e
                                                                                                                                tereno  di  prome  auxilio.  E
                                                                                                                                ta  bisa  cu  no  por  tira  culpa
                                                                                                                                riba muchanan, pero si duna
                                                                                                                                informacion  corecto  y  keda
                                                                                                                                haci esaki. “Splica e daño cu
                                                                                                                                mal wega por ocasiona y siña
                                                                                                                                nan pa no participa den esey.”
            ORANJESTAD  –  Reci-         Palm ta bisa cu no kier hende  duro, por mira sangramento,  di e mucha kier husticia pa su
            entemente  a  tuma  nota  invalido, of mucha cu ta muri  impacto na e craneo, fractura  yiu  pero  sin  perhudica  nin-  E  informacion  ta  afo  y  ta
            di wega online circulando  pa  consecuencia  di  un  mal  di lomba. “Ta depende con bo  gun mucha. Locual e kier ta  importante  pa  papia  duro
            riba rednan social. Den e ‘  wega. E ta bisa pa cada adulto  cay”, e haltura cu e mucha a  pa e scol para responsabel cu  cu  muchanan  y  no  tolera
            Rompe Craneo challenge’  of instancia concerni cu mu-     bula  prome  cu  cay.  Sinem-  no a tuma accion ora e suceso  ni  acepta  e  tipo  di  weganan
            aki,  un  mucha  ta  laga  cha, por ehempel docente, pa  bargo  ta  keda  mas  probabel  a tuma luga.               aki. Pa mas informacion riba
            otro  cay  y  dal  nan  cabes,  desaproba e mal wega.     cu  lo  haya  golpi  na  cabes                            CVA por acerca nan pagina di
            un acto cu por trece con-                                 prome cu na lomba.           Palm  ta  bisa  cu  mirando  cu  Facebook cu a pone video di
            secuencia  negativo  riba  Den un caso na e isla cercano                               scol no pidi asistencia inme-  conscientisacion  riba  e  ‘mal
            salud di e muchanan.         Corsou,  a  tuma  nota  cu  un  A pidi Palm pa comenta riba  diato, si un caso asina pasa na  joke aki’.
                                         mucha muhe di nuebe aña di  e caso na Corsou, cu e mama  Aruba,  scol  tampoco  tin  un
            Azriah  Palm  di  fundacion  edad, kende a dal su cabes pa
            CVA (Cerebro Vasculair Ac-   e wega y a bay hospital, ta re-
            cident)  a  duna  informacion  cuperando. Palm ta comparti
            riba e wega aki y e preocupa-  cu no kier pa caso asina su-
            cion di e fundacion pa esaki,  cede  na  Aruba,  advirtiendo,
            pa motibo cu mucha ta haya  ‘publico  por  fabor  tuma  na
            golpi fuerte na nan cabes.   serio, e por ta bo yiu’.

            E ta bisa cu hende mester sa  E  ta  haci  un  yamado  pa  tur
            cu  e  cerebro  ta  un  organo  instancia concerni cu defen-
            vulnerabel  pa  cualkier  golpi  sa di muchanan y mayornan
            na  cabes.  “Nos  tin  informa  papia cu nan yiunan. A pun-
            comunidad cu nos di CVA no  tra  Palm  si  conoce  di  algun
            ta acepta y tolera e tipo di we-  caso cu por a pasa na Aruba.
            ganan aki. Pasobra e por haci  El  a  contesta  cu  conoce  dos
            e  victima  paralitico,  tin  otro  muchanan cu a purba haci’e,
            consecuencia negativo pa nan  pero a gara nan na tempo pa
            salud  y  nan  bida  y  den  caso  duna advertencia.
            severo, morto.”
                                         Esey ta e informacion cu nan
            E  fundacion  ta  duna  adver-  tin,  pero  no  sa  di  informa-
            tencia pa mayor, pa nan sinta  cion oficial y ta spera cu no
            papia cu nan yiu y splica to-  tin  tampoco.  “E  golpi  aki  ta
            cante e daño y mal wega cu  severo. Maske ta depende di
            e ta trece cune. Palm ta splica  e  haltura  cu  ta  cay,  cualkier
            cu e efecto cu por crea ta de-  golpi na cabes por tin efecto.”
            pende di e caida di e persona.
            Por ta den algun caso ta resul-  Palm ta splica cu por ta chiki-
            ta  den  fractura.  E  problema  to of por ta un golpi grandi.
            mas  grandi  cu  por  crea  ta  E  cerebro  ta  proteha  pa  no
            sangramento, ya cu esaki por  ricibi  golpi  mes.  Tin  algun
            causa  morto,  ‘hersenschud-  golpi  chikito  cu  kisas  por
            ding’, cual ta ora ‘e cerebro ta  trece  consecuencia  den  fu-
            mescos pudin den un cashi’.  turo,  segun  Palm,  pero  den
            Na  momento  cu  cay  por  comparacion  cu  mokete  of
            fractura  craneo  ocasionando  golpi fuerte, ta pone cu lo tin
            daño pisa. Consecuencia di e  mas consecuencia.
            wega por ta fatal.
                                         Den  caso  di  un  golpi  hopi
   1   2   3   4   5   6   7   8   9