Page 26 - AM210927
P. 26
Djasabra 25 sèptèmber 2021 7
òf tambe hende burachi ku tabata bira. Man di e tokadó
tabata dual sali for di áre- mester a pas bon tambe den
anan residensial. E señalnan e parti abou di e kachu.
(“Bin yuda buska!” òf “Nos a Tin bia nan tabata usa tam-
hañ’é!”) lo mester tabata hopi be e kachu di un chubatu di
efektivo den pasado. kabritu, pero esaki tabata in-
Tabata usa 15 señal den komun. Momentu ku no taba-
nabegashon. Tabata usa 6 tin un kachu disponibel, tabata
di esakinan na momentu di usa tambe un bòter sin bòm.
hasi sierto maniobranan (bai Nan tabata kuminsá na zag
dilanti, patras òf lòs kabuya), punta dje kachu. Si ainda no a
2 tabata pa atvertí pa peliger alkansá e hòl dje kachu, por a
ku tabata menasá òf tabata a- bora òf kima un buraku (ku un
nunsiá ku tabatin un defekto klabu kayente) di masoménos
na e boto, 5 tabatin relashon 6 pa 8 milimeter hanchu.
riba moveshon di barkunan Seguidamente mester a
(entre otro: “Ban tera bèk!” òf skrap e kachu ku un kuchú òf
“Bini huntu!”). Ademas tabata glas. Nan tabata papia aki di
usa 2 pa saludá dos barku ku “hala kachu”. E halamentu di
topa ku otro riba laman. kachu aki mester a sosodé for
Finalmente tabata eksistí di e punta den direkshon di e
serka piskadónan tambe e parti abou. Nan tabata raspa Piskadónan tabata usa sea karkó òf kokolishi pa komuniká
kustumber, ora ku nan tabatin e kachu te ora ku esaki bira ku otro.
algun dia riba laman, mainta fi ni i lihé. Un kachu diki no ta
tempran, despues ku a lider a zona kla. Un otro instrumènt usá pa ‘fl ùit’. Den ámbos registro nan
supla un señal, pa informá na E piesa di boka dje kachu komuniká òf manda mensahe por hisa i baha e tononan dor
nan turno pa medio di un se- den kua tabata supla, mes- ta karkó. E nòmber sientífi ko di hinka e man den diferente
ñal ku tur kos tabata na òrdu. ter ta kòrtá di tal forma ku e di karkó ta ‘Strombus gigas’. grado pa kubri e parti habrí
Por a mira señalnan para- dedenan di e man robes ta Por produsí dos tono ku e in- dje karkó.
sitario komo reprodukshon di pas fásilmente entre e punta strumènt aki. Pero si e karkó
e abla normal di papiamentu di e instrumènt i e boka. E bu- ta grandi, por a produsí tres Muha
ku otro medionan: kachu (di raku no por ta muchu grandi, tono. E último aki sinembar- Meskos ku ta e kaso ku
baka), karkó, un bòter di glas esta máksimo 2 centimeter di go ta sosodé masha poko; e kachu, mester muha e karkó
sin bòm i insidentalmente ka- diameter. karkó no ta haña chèns mas tambe promé ku kuminsá
chu di chubatu. Ta toka e kachu duars, pero awendia pa krese bira adulto, tok’é, sea ku ròm òf awa. Ròm
En general tabata supla no riba e punta. debí ku ta kue nan fo’i chikí. lo ta mihó, kisas pasobra tam-
solamente dos tono di papia- Na momentu ku e kachu tin Pa e motibu aki a pone nan be ora di muhé, e supladó ta
mentu riba e instrumèntnan su forma fi nal mester a skür bou di protekshon di C.I.T.ES. probechá dal un beter e mes
aki; konteksto i situashon ta- esaki primeramente ku pa- Pa traha un instrumènt tambe. Si piskadónan mester
bata duna e skuchadó su- pel di glas gròf i despues fi ni. musikal di karkó ta usa prefe- a bai supla e karkó pa pasa un
fi siente sosten pa rekonosé Despues tabata frega e kachu ribel un karkó hinté, ku ainda mensahe, nan tabata djump e
den e zonido e palabranan i ku man. Mas ku frega, mas no a kap. Banda di e peso, e karkó promé bou di awa. Pis-
ekspreshon. bunita e tabata bira. grandura di e parti habrí ta di kadónan tabata warda e karkó
Sinembargo sa sosodé ku hopi importansia. E man dje semper bai na un lugá den
aparte di tononan tambe ta- Manera trompèt tokadó mester por drenta bon boto na unda nan por a kue
bata transmití e vokal i kon- Ta toka òf supla e instrumènt den esaki. esaki mesora, sea bou di e
sonante (na sierto altura) den aki manera un trompèt; ta su- Primeramente ta traha un banki unda nan tabata sinta òf
e señal. E supladó komo si pla i ta laga e lepnan tembla, buraku na punta dje karkó. Ta nèt tras di esaki. Hopi bes nan
fuera tabata remplasá su stèm dor di kua ta produsí un tono. zag e punta kita’fo, perkuran- tabatin, aparte di un karkó,
dor di e instrumènt i tabata Por toka mas tono riba un ka- do pa e buraku aki, na unda tambe un kiwa òf un tono di
artikulá e zonido te asina leu chu dor di hinka e dedenan di mester pone e boka pa supla, Lareina na bordo.
posibel na e manera normal, e man drechi den e parti abou tin un diameter di máksimo Kiwa (Nerites virgin) i tonto
usando su lenga, boka i lep di e instrumènt aki. Mas tantu 2 sèntimeter. Seguidamente di Lareina (Cassis tuberosa)
ku sera e parti abou dje ka- mester skür e piesa di boka por produsí solamente un tono
Kachu chu, mas abou e tono ta bira. aki pa hasi’é lizu. kla. Ta supla e kokolishinan
E instrumèntnan ku tabata Na Boneiru ta usa tambe e Ta toka òf supla e in- na e mesun forma ku karkó,
usa mas tantu den e forma di buraku riba e punta pa kam- strumènt aki tambe di e me- pero di otro banda no ta usa
komunikashon aki na Boneiru bia e tono. sun forma ku un trompèt. Ta nan komo instrumènt musikal.
tabata kachu i karkó. Pa traha Promé ku toka e kachu i supla i laga e lepnan tembla, Mester a bora un buraku na
kachu nan tabata usa un ka- kada bes ku e instrumènt aki dor di kua ta produsí un tono. punta di e kokolishi pa supla
chu di baka òf toro. P’esaki e tabata seku, e tokadónan ta- E karkó tin mayoria bes dos aden.
kachu dje animal mester taba- bata basha preferiblemente tono natural ku ta keda ma- Aparte di produsí señal,
ta por lo ménos 25 centimeter un tiki ròm den esaki. Si no tin soménos un oktaf for di otro. tabata usa e kiwa tambe pa
largu. Mas largu e kachu, mas ròm disponibel, por a basha E zonido di e tono abou nan spanta para den kunuku ora
profundo e zonido produsí un tiki awa tambe. ta yama ‘ronka’, e tono haltu ku tabatin tapushi na palu.