Page 6 - bon-dia-aruba-20220514
P. 6

a6   local
                       Diasabra 14 Mei 2022
            DIMP:

            "Stakeholder sessions" di Reforma Fiscal ta

             continua cu participacion amplio di gremio


                                          y comunidad


            Despues  di  evalua  e  con-  preocupacion riba e concepto  ners den gobierno di Aruba,
            tribucion ricibi durante e  di Reforma Fiscal 2023. Du-   COHO y IMF, como tambe
            prome sesionnan di infor-    rante e prome tanda, tambe a  expertonan riba tereno fiscal,
            macion y participacion cu  brinda e oportunidad na gre-   legal y economico pa asesora
            varios  stakeholders,  ayera  mio  pa  sinta  cu  COHO  pa  e impacto economico y social
            e  ekipo  di  Departamento  expresa nan idea y preocupa-  cu e introduccion di un BTW   Tocante eror gramatical cu casi no
            di Impuesto a tene dos se-   cionnan encuanto e reforma.  cu  un  combinacion  di  tarifa
            sion detaya dunando asina  Tur contribucion di e sesion-  6-18% por trece cune. Como    ta ripara...
            oido  na  e  feedback  ricibi  nan aki a wordo considera pa  resultado,  a  logra  evalua  e
            durante e prome tanda.       por  continua  cu  e  desaroyo  concepto  inicial  y  propone   Den e edicion aki di nos column tocante nos idioma Pa-
                                         di e concepto di reforma pa e  dos otro concepto di BTW cu   piamento atencion pa algun aparente eror o inconsistencia
            E ekipo di Departamento di  segunda tanda.                dos diferente scenario pa loke   gramatical, cu nos no ta detecta asina facil den nos forma di
            Impuesto lo sigui reuni cu al-                            ta trata e tarifanan.         papia y skirbi. Den cierto caso nan ta zona asina natural y ta
            gun gremio y tambe sindicato  Evaluacion  y  evolucion                                  ser usa regularmente, cu practicamente nunca lo tin discu-
            durante  e  simannan  nos  di-  di e concepto di Reforma  Desaroyo  di  un  concepto    sion tocante kico ta corecto.
            lanti pa asina por conta cu un  Fiscal                    inclusivo y obhetivo
            participacion amplio durante  Durante  e  prome  tanda  di  Na e momentonan aki e ley   Laga nos duna un ehemplo di biaha. Den conversacion nos
            e  trayecto  di  reforma  Fiscal  “Stakeholders'   Sessions”,  di  Reforma  Fiscal  ta  den  e   por tende un persona bisa: “Loke mi no ta comprende ta
            den bienestar general di pais  a  propone  un  concepto  di  fase  conceptual  y  lo  wordo   cu...”. Pero tambe nos ta regularmente scucha hende bisa:
            Aruba, segun a indica den un  BTW  di  dos  (2)  tarifa  cu  ta  finalisa  na  momento  cu  un   “Loke cu mi no ta comprende ta cu...”. Lo no sucede hopi
            comunicado di prensa.        keda den e cuadro di e nece-  conclusion  concreto  wor-   cu un persona ta reacciona bisando cu  un di e formanan
                                         sidad  presupuestario  di  pais  do  determina  pa  Gobierno   aki no ta bon. Kico ta lo corecto anto?
            Participacion amplio         Aruba. E concepto aki a con-  di  Aruba.  Durante  e  di  dos
            Gremionan di diferente sec-  sisti  di  un  tarifa  minimo  di  tanda di participacion cu gre-  Pa cuminza algo di investigacion den origen di e palabra
            tor  a  participa  na  e  prome  6% pa cuminda y bibida (cu  mionan  a  presenta  diferente   ‘loke’. E ta bin di dos palabra Spaño: ‘lo que’. Den nos Pa-
            tanda  di  "Stakeholders'  Ses-  excepcion di bibidanan alco-  propuestanan  di  Reforma   piamento esaki a bira a traves di tempo ‘loke’. Si nos no
            sions". Aki a presenta e con-  holico)  y  un  tarifa  maximo  Fiscal pa identifica preferen-  dedica atencion special na esaki, nos lo no ta consciente di
            cepto inicial pa introduccion  di 18% pa tur otro producto  cia y opinion. Na su turno lo   e hecho cu ta trata di unificacion di e dos palabranan ey.
            di  BTW  y  otro  compensa-  y/of  servicio.    Despues  di  e  reuni  tambe  cu  gremionan   Ora nos bisa ‘loke cu’ realmente nos ta expresa dos biaha
            cion  riba  tereno  di  inkom-  prome  tanda  di  sesionnan  laboral  y  social  na  unda  lo   tras di otro e palabra ‘que’, ya cu nos ‘cu’ den e contexto
            stenbelasting,  loonbelasting  DIMP a analisa e “feedback”  ricibi  nan  contribucion  di   aki tambe ta representa e ‘que’ Spaño (o Portugues), como
            y reparatietoeslag pa mitiga e  ricibi  durante  reunionnan,  ideanan  y  preocupacionnan.   tambe den otro contexto representando e equivalente di e
            impacto riba e poder di com-  como tambe e cartanan ricibi  Cu participacion di gremion-  palabra Spaño ‘con’. Den e caso aki e ‘cu’ ta representa e
            pra  cu  e  impuesto  nobo  aki  di gremionan cu propuestan-  an laboral y social lo continua   ‘que’ y nos por bisa anto cu e forma corecto lo ta e version
            por trece cu ne. Durante e se-  an  concreto.  E  contribucion  cu participacion masal di co-  promer menciona, pasobra e ‘cu’ den e frase aki ta excesivo.
            sionnan aki gremionan por a  aki a conduci na varios eher-  munidad y evalua e Reforma
            comparti nan opinion, idea y  cicio  di  calculonan  cu  part-  Fiscal for di e angulo socio-  Similar na esaki por referi na e palabra ‘aunke’ cu igual-
                                                                      economico, sigurando inclu-   mente tin su raiz den Spaño. Contrario na e ‘lo que’ cu a
                                                                      sion  y  transparencia  den  tur   keda skirbi separa, na Spaño tambe a adopta e forma skirbi
                                                                      nivel di nos sociedad.        na otro: ‘aunque’. Similar na e ‘loke’, den e caso di bisa
                                                                                                    ‘aunke cu’ esaki tampoco ta e forma corecto.
                                                                      Departamento  di  Impuesto    E mesun fenomen nos por mira tambe cu e palabra ‘maske’
                                                                      ta  satisfecho  cu  e  desaroyo   cu tin su origen den Spaño: ‘mas que’. Segun nos opinion
                                                                      inclusivo di e Reforma Fiscal   su origen ta den e expresion den Spaño: ‘por más que’ (o
                                                                      cu ainda ta den su fase con-  Portugues: ‘por mais que’, cu tin como sinonimo na Spaño
                                                                      ceptual. No obstante e “time-  ‘aunque’, ‘a pesar de que’, ‘por mucho que’. Na Papiamen-
                                                                      line”  ambicioso,  e  prome   to nos ta usa e ‘maske’ por ehemplo den e siguiente frase:
                                                                      tanda  di  participacion  a  ex-  “Maske cuanto a bis’e pa no haci esey, el a dal bay.” Igual-
                                                                      perencia  un  retraso  minimo   mente aki por surgi e eror di bisa: “Maske cu a bis’e pa...”
                                                                      di  algun  siman.    E  ekipo  di   y otro variante cu ta: “Maske cuanto cu a bis’e’. Aki tambe
                                                                      Reforma Fiscal kier a gradici   ta trata di repiticion di e palabra ‘que’ den forma di e ‘cu’,
                                                                      tur  141  personanan  repre-  sin cu ta necesario.
                                                                      sentando  gremio  comercial/
                                                                      economico cu a participa den   Cambiando e tema un poco nos kier trata tambe e fenom-
                                                                      un of mas di e 11 Stakehold-  eno di combina di forma eroneo dos forma cu riba nan mes
                                                                      ers Sessions, como tambe de-  ta corecto. Ta trata di e combinacion di palabra cu ta bisa
                                                                      partamentonan di Gobierno,    dos biaha e mesun cos, pues cu parti ta excesivo o redun-
                                                                      COHO y IMF cu a contribui     dante. Por ehemplo nos conoce e expresion hopi scucha di
                                                                      cu  nan  experticio  durante   ‘Mi a bolbe back’. E hecho cu un persona ta bolbe, ta haci
                                                                      evaluacion di e prome tanda   adicion di ‘back’ completamente excesivo. E confusion ta
                                                                      di  reunionnan  di  participa-  bin di combinacion di e expresion ‘bin back’ cu e verbo
                                                                      cion.  Por  conclui  cu  e  Re-  ‘bolbe’. Pues mester bisa ‘bolbe’ o ‘bin back’. E fenomeno
                                                                      forma Fiscal ta yegando na e   aki generalmente ta conoci como ‘pleonasme’ na Hulan-
                                                                      ultimo  parti  di  participacion   des, ‘pleonasm’ na Ingles, y ‘pleonasmo’ na Spaño.
                                                                      y inclusion pa asina, cu par-
                                                                      ticipacion  amplio  di  gremio   Mester tuma na cuenta sí cu tin forma di pleonasmo cu no
                                                                      y comunidad, por yega na un   necesariamente ta eroneo, sino cu nan ta sirbi un proposito
                                                                      concepto  di  Reforma  Fiscal   literario, por ehemplo pa enfatiza algo, pa duna e expre-
                                                                      den bienestar general di pais   sion mas forza. Por ehemplo: “Mi a mira esey cu mi propio
                                                                      Aruba  den  forma  transpar-  wowo.” Ta dificil imagina cu e persona a mira e cos ey cu
                                                                      ente y husto.                 otro cos o cu otro wowo, pero den literatura nos ta topa
                                                                                                    hopi ehemplo asina.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11