Page 15 - ANTILL DGB
P. 15
Antilliaans Dagblad Donderdag 4 januari 2018 15
Achtergrond
en volksonderwijs
Maritza Coomans-
ver het leven en
utman (1812-1883)
dsdienst, taal en
entiende eeuw’
werpen aan de orde
adzijden na jaren
scheen, is een grote
n de maatschappij,
enis van het eiland.
en de inhoud van het onderwijs Jacobus Putman op oudere leeftijd (kleurentekening door Philip Grammaticaboekje voor de armenschool op Santa Rosa. Uit boek
moest volledig neutraal en niet Rademaker). Omslag van het boek over Putman uitgegeven door Putman, blz. 359.
leerstellig zijn. Pas in oktober FPi en UoC, Curaçao, 2016.
1837, dus na de komst van Put-
man, versoepelde de koloniale en zijn pastorale taken. Daarbij zusters ook de vrije gekleurde wijzer en was Stelp ook school- van Putman zonder enige con-
overheid de regels voor de stich- kwam de bouw van een stenen en vrije zwarte bevolking op een meester. In de brieven van de trole van de feiten een onjuiste
ting van particuliere scholen. kerk, het graven van een water- hogere trap van beschaving te pastoor en in de maandelijkse conclusie. Hij construeerde de
De overheid legde met dit libe- put, de aanleg van een brengen. Op 16 april van dezelf- verslagen van de schoolcom- opvatting dat Putman ‘de
rale beleid de basis voor het ont- moestuin en het houden van de maand deed Niewindt, dus missie komt de school van San- grondlegger’ was van het volks-
staan van armenscholen door vee. niet Putman, het verzoek aan ta Rosa in 1842 en 1843 niet onderwijs op Curaçao. De enige
de katholieke kerk, maar ook gezaghebber Van Raders om voor. In het onderwijsverslag conclusie die ik kan trekken, is
die scholen moesten zich hou- Terwijl Putman droomde een school voor kinderen van van januari 1844 staat de school dat Putman de eerste was die
den aan de regel van neutra- over een school voor kinderen arme gezinnen in de Oostdivi- van Stelp met 51 leerlingen ver- een school oprichtte in een bui-
liteit. Godsdienstlessen moch- van arme ouders, zocht Nie- sie te beginnen. De missie zou meld. Stelp gaf de lessen in het tendistrict. In de jaren 1848-
ten niet tijdens de schooluren windt een kloosterorde in de kosten voor het schoolge- Nederlands. Dit kwam overeen 1853 bouwde Putman op Santa
worden gegeven en alle particu- Nederland die een school voor bouw en de onderwijzer beta- met de ideeën van Niewindt en Rosa het volksonderwijs be-
liere scholen moesten leerlin- meisjes uit de burgerstand en len. Een maand later kwam de Putman die voorstanders waren hoorlijk uit.
gen van de verschillende gods- een school voor meisjes uit be- vergunning binnen. De school van schoolonderwijs in het
diensten toelaten. hoeftige gezinnen in Otrobanda mocht geen leerstellig onder- Nederlands. Voetnoten
kon oprichten. In 1841 maakte wijs geven, de beoogde onder- (1) Verslagen en notulen van de
De eerste school hij goede afspraken met de wijzer van de school moest een Conclusie
moederoverste van de Zusters examen afleggen en de over- schoolcommissie van 1820-
van Putman van Roosendaal. De eerste zes heid zegde 100 gulden toe voor In de brieven van Putman 1837- 1836; zie ook NL-HaNa,
zusters kwamen in januari 1842 de aanschaf van lesmateriaal. 1843 komt het begrip school OAC II, 33, brief van Cantz’-
Het bovenstaande citaat van aan. In een paar maanden had Putman trok de ex-slaaf Jan slechts een paar keer aan de or- laar aan commissaris-
Putman uit de brief van 18 juli hun armenschool al meer dan Hendrik (Hein) Stelp (1784- de. Als de school van Stelp in generaal J. van den Bosch
1837 geeft wel aan dat hij de 100 leerlingen. Op dat moment 1847) aan als schoolmeester. De deze jaren al leerlingen leerde van 13-2-1828.
wens had een armenschool op was er nog geen school op San- schoolcommissie vond bij het lezen, schrijven en rekenen dan (2) Rutgers 2016: 187-191 voor
Santa Rosa op te richten. Onder ta Rosa. examen dat Stelp niet alle had Putman dat zeker met trots Putmans brief van 22-4-1842.
‘school’ moeten we in deze con- onderdelen van de elementaire vermeld. Duidelijk is in ieder (3) NL-HaNa, OAC II, 22, nr. 6
text verstaan een particuliere Putman zag in april 1842 het vakken beheerste, maar dat hij geval dat de overheid lang voor over de vergunning van 12-5-
school waar de kinderen leer- werk van de zusters op Otro- onder toezicht van de pastoor de komst van Putman met ar- 1842 voor de oprichting van
den lezen, schrijven en reke- banda als een voorbeeld. Hij met de school kon beginnen (3). menscholen begon. Ook de de school.
nen. Putman wees in zijn brie- noemde ze ‘christelijke heldin- Zusters van Roosendaal waren (4) Zie ook mijn artikel ‘Ruzie
ven (blz.111-192) herhaaldelijk nen’. Hij was trots op de
op de onwetendheid van de be-
volking van Santa Rosa en het
analfabetisme van de volwasse-
nen en jongeren. Volgens zijn
Europese opvattingen stonden
zij ‘nog op een zeer lagen trap
van beschaving’.
Putman vond daarom alfabe-
tisering en cultuuroverdracht,
dus schoolonderwijs belangrijk.
Maar hij had in de jaren 1837-
1842 geen tijd, geld, energie en
