Page 6 - HOH
P. 6
2 LOCAL AWEMainta Diabierna, 11 Juli 2025
Come saludabel no ta suficiente:
Tene cuidao cu substancianan dañino den bo bida diario
NA Aruba, e enfoke pa añanan largo
tabata riba nutricion, vet, sucu y coles-
terol. No sin motibo: sobrepeso y male-
sanan cardiovascular ta hopi comun.
Pero banda di loke nos ta come, tin
un otro problema cu hopi hende no
conoce. Substancianan kimico dañino
manera PFAS, BPA y Ftalato ta scondi
den productonan di tur dia – y por influ-
encia nos salud considerablemente.
PFAS – invisibel pero peligroso
PFAS, of substancianan per- y poly-
fluoroalkyl, ta ser yama tambe “kimi-
conan eterno” (forever chemicals).
Nan casi no ta kibra, ta keda den medio
ambiente E ta acumula den nos curpa.
PFAS ta ser uza den productonan cu
mester ta resistente na awa, vet, of
sushi, manera weya non-stick, empake
di fastfood, make-up, paña y hasta hilo
dental.
Investigacion recien ta mustra cu casi
tur hende tin demasiado PFAS den nan
sanger – hasta hendenan cu ta purba
di biba saludabel. Riba un isla manera
Aruba, unda hopi producto ta ser
importa y fastfood ta popular, e riesgo riba fertilidad, desaroyo di mucha y scoge pa productonan natural y sin
ta ainda mas grandi. hasta aumenta e riesgo di cierto tipo perfume.
di cancer. • Pone atencion na empakenan di fast-
Kico e ta haci cu bo? PFAS por debilita food – papel cu ta resistente na vet
bo sistema inmunologico, causando Na Aruba, unda productonan for di hopi biaha ta contene PFAS.
cu bo ta bira malo mas lihe. Tambe tin Merca y otro partinan di mundo ta
indicacion cu nan por stroba e balansa drenta, e chens ta grandi cu e substan- Salud ta cuminsa cu conscientisacion
hormonal y posiblemente contribui na cianan aki ta presente den bo cas – sin Na Aruba, hopi biaha nos ta papia di
obesidad, diabetes y otro malesanan cu bo sa. come vet y sucu, pero nos mester hiba e
cronico. combersacion tambe tocante substan-
Kico bo por haci na Aruba? cianan kimico cu por haci nos malo
Otro substancianan peligroso: BPA y Tin pasonan simpel cu bo por tuma: pocopoco. Specialmente hendenan
Ftalato • Scoge pa cuminda fresco y local en cu ya caba ta luchando cu sobrepeso,
PFAS no ta e unico substancianan bes di productonan hopi procesa of diabetes of un sistema inmunologico
pa tene cuenta cu ne. BPA (bisfenol empaketa. debil ta extra vulnerabel.
A) hopi biaha ta den empakenan di • Uza herment di cushina sin e capa
plastic y den bleki. Ftalato (phthalates) non-stick cu tin PFAS. E prome paso ta pa sa unda e substan-
ta ser uza den perfume, lotion y otro • Evita boter of beker di plastic cu BPA; cianan aki ta sconde. E di dos paso ta
productonan di cuido personal. Ambos scoge pa glas of hero inoxidabel (stain- tuma accion – na cas, na scol y den
substancia ta conoci como disrup- less steel). supermercado. Pasobra salud ta mas
tornan hormonal. Nan por tin efecto • Lesa etiketanan riba cosmetica y cu solamente loke tin riba bo tayo.

