Page 4 - bon-dia-aruba-20200402
P. 4
A4 LOCAL
Diahuebs 2 aPRiL 2020
Den situacion actual, caso di abuso di mucha por aumenta
ORANJESTAD – Por a so di mucha por aumenta’ y cha no tin un scapatorio, kico
mira cu riba rednan social mester ta preventivo. e mucha por haci den caso cu
a tuma nota cu hende a ta sinti cu e no ta sigur?
mustra preocupacion pa Fundacion Respetami ta keda
muchanan cu ta keda cas bisa pa e mayor of e cuidado E ta contesta cu tin mayor ta
y por sufri abuso verbal of di e mucha pone e siguridad sinti bon pa e forma cu nan
negligencia pa motibo di di e muchanan na prome ta actua. “Tin cultura cu e
stress di e mayornan. A co- luga. “Esey ta e tip, cu sem- manera di educa ta uno au-
munica cu Fundacion Re- per tin cu zorg pa pone [sigu- toritario, streng. Nan ta bisa
spetami pa splica tocante ridad di e mucha] na prome nan yiu cu nan no tin nada di
casonan asina. luga”, pa laga e mucha tin e bisa, ami manera mayor ta di-
confiansa cu e mayor cu ta cidi tur cos”, e ta splica
Janiree van der werf, trahado cuid’e sin laga e mucha pa su
preventivo di Fundacion Re- cuenta, ‘mester tin confiansa Den caso asina e mucha cu
spetami a bisa cu nan ta du- y stipula regla’. ta mas grandi por papia cu
nando informacion riba red- e mayor caminda e por bisa
nan social cu ta enfoca riba Tambe ta remarca cu por en- ‘ami no ta haya e ta manera
mayornan y con pa actua. tretene e muchanan cu we- adecua’ y por yega na otro
Nan ta compronde cu situa- ganan creativo pa locual ta e solucion. Sinembargo, pa e
cion actual di paandemia ta parti di desaroyo, pero mester muchanan chikito si por ta
causa stress pa mayor. tin regla stipula pa e muchan- un problema, mirando cu
an mas grandi. Mester bisa nan no por defende nan mes.
Den caso asina, hopi mayor ta nan cu ta okay pa bisa no y
den incertidumbre pa motibo semper e confiansa ta impor- Esey ta pone mas riesgo den
cu no sa si nan ta bay cobra tante. abuso fisico, unda cu e mu-
pa fin di luna, nan a perde cha chikito por ta den riesgo
trabou y ta cera na cas hunto “Mester ta alerta pa cual- pa haya sota. Van der Werf ta
cu e mucha cu no ta bayendo kier abuso na cas y diferente bisa esey ta momento camin-
scol actualmente. forma. Maske tin un delaster da e ‘bisiña ta hunga un rol
presion riba e mayornan, pero grandi’, den e sentido cu si e
Segun Van der Werf, ta im- semper mester keda alerta y ta tende of wak algo fuera di
portante pa mayor keda co- consciente”, el a splica. Tam- lo normal, por acerca e famia
munica bon cu nan yiu y be ta importante pa informa y puntra si tin algo malo of
keda duna sosten si ta necesa- e mucha di locual ta pasando con por yuda.
rio, ‘papia cu mucha’. Sinem- den mundo actual, pa nan sa
bargo e ta bisa cu tin mayor e motibo dicon no tin scol. E ta enfatisa cu esey ta nece-
cu ta haya dificil pa comunica sario pa asina mustra sosten y
cu nan yiu. Si no tin manera pa informa yuda den e asunto familiar. Si
nan por keda pendiente den ta wak cu e situacion ta mas
E ta bisa cu pa abuso y neg- noticia, tambe pa splica nan grave cu locual e por haci of a
ligencia, tin conseho y tip di e importancia di tene man yega mas leu, por yama busca
otro fundacion manera Fun- limpi, manera gobierno y Or- conseho na 588-1010 Bureau
dacion Pa Nos Muchanan y ganisacion Mundial di Salud Sostenemi, of si ta sinti cu
Tienda di Educacion. Eynan (WHO) ta stipula pa prac- bida ta den peliger tambe por
ta haya tip pa lanta nan yiu na Pero tin otro forma di haci fisico, emocional y verbal pa tica esaki. Di e forma aki e yama 100 pa actua di biaha.
un manera mas saludabel. esaki cu ta mas saludabel y motibo di stress di mayor. muchanan ta keda consciente
beneficioso pa e muchanan Den e dianan aki e mucha no pa nan compronde. E fundacion lo keda activo
E ta splica cu si hende man- cu no mester tin consecuen- tin otro mucha, of no tin su- den e dianan siguiente pa
tene na esey ta bay tin menos cia cune.” pervision. A puntra Van der Werf cu cualkier informacion cu co-
riesgo di abuso di menor. toch den caso asina tin mayor munidad mester riba rednan
“Ora nos ta papia di abuso Un punto cu e ta nota tambe Ta importante pa pone aten- cu no lo haci uso di nan me- social. Famia of mayor por
fisico ta manera ora ta disci- ta cu mayornan ta tuma e ac- cion na locual e mucha ta dio, pa motibo cu nan ta haya manda mensahe, comenta of
plina yiu, structura, pero tin cion di suta pasobra asina nan haci, ‘pasobra den situacion cu nan manera di disciplina ta usa diferente manera pa keda
persona cu ta usa sota ainda. mes a wordo siña. E abuso actual asina e casonan di abu- miho. Den caso asina e mu- informa.
Infecta entre 25 pa 40 aña pa motibo di ta
mas mobil den comunidad
esun cu tin mas morto regis- ta tosamento, keintura, difi- diagnostica cu e virus aki, tin
tra te e momentonan aki. cultad pa hala rosea, dolor di un historia di biahe specifi-
garganta, dolor di cabes, asina camente for di New York of
Di loke ta trata Aruba, Madu- como otro tipo di malestar Miami na Merca.
ro a informa cu a test 737 per- respiratorio. E grupo cu ta mas afecta ta
sona caba pa loke ta trata CO- esun entre 25 pa 40 aña di
VID-19 y esaki ta encera cu Otro di e sintomanan cu e edad, pa motibo cu e ta wor-
a test mas hende muhe com- persona aki ta presenta ta do considera como un grupo
ORANJESTAD - Durante Maduro a trece dilanti cu Re- para cu hende homber, cu un yama ‘Anosmia’. Esaki ta ni- mas reproductivo y mas mo-
un presentacion cu Eu- publica Dominicana ta e pais cifra di 60% hende muhe y fica cu e persona ta perde bil den comunidad.
gene Maduro di DVG a den region Caribense cu tin 40% hende homber. Di esaki, smaak of holo, pero e ta con-
ofrece awe atardi den un mas casonan activo actual- el a menciona cu 7,5% a sali oci pa un infeccion viral cu ta Di e casonan confirma, Mad-
conferencia di prensa, el a mente, sigui pa Cuba, Marti- positivo, ekivalente pa 55 respiratorio y cu por sosode uro a bisa cu 26% ta traha-
splica tocante con e virus nique, Guadeloupe, Trinidad persona. cu cualkier infeccion viral. donan di area di cuido, 28%
a plama den region di Ca- and Tobago y Aruba. Tambe el a duna di conoce cu ta traha den area di hospitali-
ribe y estadisticonan di ca- E sintomanan cu e personan- 27%, aproximadamente 3 di dad y 46% ta otro tipo di ocu-
sonan positivo na Aruba. Santo Domingo tambe ta an aki a presenta, el a bisa cu cada 10 persona cu a wordo pacion.