Page 7 - HOH
P. 7

a7
                                                                                                          salud Diabierna 6 Juni 2025


















                Minister di Salud Publico y PAHO ta reforsa cooperacion strategico pa

                                                                      salud publico

            Recientemente,      Minis-                                                             Oduber  y  Centro  Medico  oracion cu DVG y Wit Gele
            ter  di  Salud  Publico,  drs.                                                         IMSan,  pa  comparti  infor-  Kruis. E obhetivo ta pa forti-
            Mervin Wyatt-Ras, a ricibi                                                             macion  medico  y  optimalisa  fica e base di salud for di edad
            un  delegacion  oficial  di                                                            maneho di casonan. E strate-  mas tempran.
            e  Pan  American  Health                                                               gia pa un maneho mas eficaz
            Organization      (PAHO)                                                               y dirigi ta clave den e desar-  Ademas  PAHO  a  presenta  e
            na oficina di e Ministerio                                                             oyo pa futuro.               Country  Cooperation  Strat-
            na Cocolishi. E reunion a                                                                                           egy (CCS) 2025-2030, cu ta
            tuma luga den contexto di                                                              Na  e  reunion  tambe  a  trata  delinea e prioridadnan strate-
            fortifica  cooperacion  re-                                                            e  importancia  di  innovacion  gico pa Aruba y cu ta alinea
            gional y evalua e direccion                                                            tecnologico  den  cuido  med-  cu  e  necesidad  nacional  y
            strategico pa salud publi-                                                             ico,  incluyendo  e  uzo  even-  obhetivo  mundial.  E  CCS
            co na Aruba.                                                                           tual  di  sistemanan  robotico  ta  representa  un  formato  pa
                                                                                                   y inteligencia artificial. Min-  traha  colectivamente  riba
                                         diabetes. PAHO a subraya cu  frenta  un  realidad  caminda
            For di 2012, PAHO ta brinda   esakinan tin prioridad halto y  sobrepeso  y  obesidad  ta  au-  ister Wyatt-Ras a enfatisa cu  temanan avansa di WHO pa
            sosten  continuo  na  Aruba   ta pone un presion financiero  menta,  y  esaki  ta  pone  nos   Aruba no por keda atras den e  garantisa un impacto real den
            den forma di conseho tecni-  enorme riba e sistema di cui-  comunidad  den  riesgo.  E   desaroyonan moderno cu por  salud publico.
            co y asistencia strategico riba   do medico na Aruba.     unico  manera  pa  enfrenta  e   mehora eficiencia y cuido pa
            temanan crucial di salud.                                 problema serio aki ta cu data   nos comunidad.            Minister Wyatt-Ras a expresa
                                         Minister  Wyatt-Ras  a  indica  concreto,  cooperacion  entre                          su gratitud pa e colaboracion
            Durante  e  intercambio  re-  cu e dato tecnico y sosten di  institutonan medico y accion   Adicionalmente, e delegacion  continuo  cu  PAHO,  y  a  re-
            cien,  un  di  e  temanan  prin-  PAHO ta esencial pa Gobier-  preventivo.             a discuti un plan pa haci cier-  afirma cu Gobierno ta com-
            cipal cu a atende tabata e au-  no por desaroya un maneho                              to  facilidadnan  medico  mas  prometi pa sigui traha riba un
            mento alarmante di malesan-  di cuido preventivo pa mitiga  Un di e pasonan importante   “baby  friendly”,  cu  enfoke  sistema di salud cu ta moder-
            an no- comunicabel (NCD),    e  gastonan  medico  y  reduci  cu a ser identifica ta e nece-  riba  screening  y  monitoreo  no, accesibel y sostenibel, pa
            manera problemanan cardio-   e cantidad di malesanan cro-  sidad pa mehora e colabora-  structural di e muchanan for  bienestar di tur hende.
            vascular,  cancer,  pulmon,  y   nico. Nos comunidad ta en-  cion  entre  Hospital  Horacio   di nan nacemento, den colab-

                           Reportahe di violencia sexual ta aumenta 54% na Hulanda


            (NLTimes) - E cantidad di  Hospital na Utrecht.           juli  te  cu  december  2024,  e  saroyonan politico y societal,
            persona  cu  ta  reportando                               cantidad di ofensanan sexual  eora  mas  financiamento  ta
            violencia  sexual  na  Hu-   CSG no ta categorisa e tipo di  haci na polis a aumenta cu 16  necesario  -  preferiblemente
            landa a aumenta den 2024,  violencia  sexual  experiencia  porciento compara cu añanan  na nivel nacional.”
            cu centronan pa sosten di  pa e victimanan, sinembargo  anterior. Un total di 3.567 re-
            victima  citando  e  pais  su  Bicanic ta kere cu e aumento  portahe di polis oficial di vio-  Bicanic  a  enfatisa  e  conse-
            leynan  di  ofensa  sexual  drastico  aki  ta  directamente  lencia  sexual  tabata  entrega  cuencianan  na  salud  mental
            nobo  como  e  causa  mas  conecta na e implementacion  den 2024, un aumento for di  serio di violencia sexual, de-
            probable pa e aumento in-    di  Wet  Seksuele  Misdrijven,  e 3.151 mira den 2023.    clarando cu hopi biaha esaki   volucra  cooperacion  cercano
            espera, NRC a reporta.       cual lo drenta den efecto dia                             ta resulta na depresion, adic-  entre polis y proveedornan di
                                         1 di juli 2024, despues di un  Ministerio Publico (OM) di  cion y desorden alimenticio y   cuido psicosocial y medico.
            Segun e rapport anual publi-  debate nacional largo tocante  Hulanda, den su propio rap-  di drumi, problenanan med-  Conscientisacion   publico
            ca diahuebs pa Centrum Sek-  abuso sexual. “Nan a aumen-  port anual di 2024, a declara  ico, problemanan di person-  aparentemente  tambe  a  au-
            sueel Geweld (CSG), un to-   ta atencion na e problema aki,  cu e ta anticipa cu e aumento  alidad y aumento di riesgo cu   menta. CSG su website a mira
            tal di 2.344 individual a busca  y  esaki  mester  a  resulta  den  den  reportahe  na  polis  “lo  lo bolbe cay victima. “Ayudo   331.290 bishita den 2024 - un
            sosten  pa  agresion  sexual  of  mas reportahe na polis y mas  resulta  den  un  fluho  mas  rapido  y  efectivo  por  yuda   aumento di 13% compara cu
            violacion  na  un  di  e  16  lo-  persona  buscando  ayudo,”  halto  di  sospechoso  na  OM  preveni  esaki,”  el  a  splica.   2023.  Un  aumento  notable
            calidadnan di CSG na e pais  Bicanic a bisa NRC.          asina  cu  completa  e  inves-  “Un autopsia di analisis psi-  den  trafico  a  tuma  luga  den
            durante e di dos mita di 2024.                            tigacionnan  policial  contra  e  cosocial di suicidionan recien   november, sigui pa un speech
            Esaki  ta  marca  un  aumento  E  ley  a  amplia  e  definicion  ofensanan criminal aki.”  ta  demostra  cu  mas  di  40%   poderoso den Tweede Kamer
            di 54% compara cue  prome  legal di mal conducta sexual.                               die  muhenan cu ta kita nan   pa ex Secretario di Estado pa
            mita  di  e  aña,  ora  cu  1,519  E ta criminalisa mas forma di  Bicanic  a  adverti  cu  e  au-  propio bida tabata victima di   Husticia  y  Seguridad  Ingrid
            persona a tuma contacto cu e  comportamento sexualmente  mento  drastico  den  victi-  abuso sexual.”               Coenradie.
            centronan.  Menornan  tabata  transgresivo,  incluyendo  ac-  manan  buscando  sosten  por
            30% di e casonan cu CSG a  tividad  sexual  sin  consenti-  abruma  e  sistema.  “E  moda  CSG  tin  cobertura  den   Coenradie,  ken  tabata  re-
            reporta den 2024.            mento mutuo completo. Bao  cu a cuminsa aña pasa lo sigui  henter  e  nacion  desde  2018.   sponsable  pa  atende  ofen-
                                         e regla nobo, relacion sexual  e  aña  aki,”  el  a  conta  NRC.  E  16  centro  ta  opera  24/7.   sanan sexual, a revela cu e ta
            “Esaki ta un aumento den re-  mester  ta  algo  boluntario.  “Mi ta preocupa cu e calidad  Aproximadamente  160  pro-  victima  di  abuso  sexual  cu
            portahe cu nos nunca a mira  Acoso sexual - ambos online  di  cuido  cu  nos  ta  ofrece  ta  fesional  ta  traha  na  e  locali-  a sucede ora cu e tabatin 13
            antes,” Iva Bicanic, psicologo  y  offline  -  awo  ta  castigable  bao  presion.  Si  nos  kier  re-  danan  aki,  incluyendo  psi-  aña.  Despues  di  Coenradie
            clinico  y  director  di  CSG  a  pa ley.                 sponde  adecuadamente  na  e  cologonan,  enfermeronan  y   su revelacion, bishitanan dia-
            conta NRC. Bicanic tambe ta                               aumento  aki  y  sigui  provee  trahadonan social. Cada caso   rio a riba e website di CSG a
            hefe di e centro pa psicotrau-  Cifranan  di  polis  ta  sostene  e mesun calidad di cuido na  ta maneha pa un manager di   aumenta for di e tipico 1.000
            ma na Wilhelmina Children’s  e  moda  cu  a  reporta.  For  di  mas persona, den bista di de-  caso dedica y e strategia ta in-  pa 2.000 pa dia te na 30.000
                                                                                                                                pa dia pa dos dia consecutivo.
   2   3   4   5   6   7   8   9