Page 17 - HOH
P. 17

a6    local
                     Diahuebs 21 aPRiL 2022

                                  AZV: “Embehecimento di nos poblacion y su efecto”



            Cu  e  trayecto  ‘Ban  re-   consisti  di  53199  persona.  e  gastonan  pa  Fondo  AZV
            forma  pa  garantisa  AZV’,  Awe a surpasa 110 mil hende,  ta  subi.  Pa  ilustra  esaki,  nos
            Organo  Ehecutivo  AZV  esta casi dobbel,  (110.092) y  ta uza un ehempel di e pro-
            (OE  AZV)  hunto  cu  sec-   di e grupo aki mas di 25 mil  medio  di  gastonan  di  cuido
            tor di cuido ta den comb-    persona  ta  cay  bao  di  e  cat-  medico di un asegurado den
            ersacion  pa  di  un  banda  egoria di 60 plus.           2015.
            cumpli cu e recorte di 60
            miyon den sector di cuido  Con esaki a sucede?            Na inicio di bida, e asegurado
            y di otro banda percura pa  Historicamente bo ta wak cu  baby  su  promedio  di  gas-
            seguro AZV keda existi pa  na  final  di  aña  50  nos  hen-  tonan ta yega na 1,847 florin.
            futuro generacion.           denan  tabata  haya  5.3  yiu.  Na  momento  cu  e  yega  20
                                         Despues  den  un  lapso  di  aña,  su  gastonan  ta  cuminsa
            Esaki  ta  un  trayecto  unda  tempo  masha  cortico,  nos  aumenta  e.o.  door  di  fertili-
            AZV y sector di cuido lo topa  poblacion a cambia unda nos  dad y embaraso y ta yega un
            diferente reto. Un di e reto-  hendenan ta haya 1.7 yiu. Por  promedio di 2,071 florin.
            nan aki ta e embehecimento  bisa  cu  e  ‘structura  of  for-
            di nos poblacion.            ma’ di nos poblacion a cam-  Na su edad di 40 aña e gas-
                                         bia. Otro factor cu tambe ta  tonan ta stabilisa un poco na  surpasa 845 miyon florin na  den servicionan medico y na
            Ki ora ta papia di embehe-   hunga un rol grandi ta mor-  un promedio di 2,487 florin.   2035. Un reto grandi miran-  mes momento eleva eficien-
            cimento?                     talidad,  unda  awendia  nos  Entre  50  pa  55  aña  su  gas-  do cu Aruba tin un economia  cia di servicio medico. Den-
            ‘Envejecimiento’  di  un  po-  hendenan  ta  biba  mas  largo  tonan  ta  aumenta  rapidam-  cu no ta creciendo na mesun  tro di e trayecto aki, nos co-
            blacion ta relata na ora e pro-  pa  motibo  di  por  ricibi  mas  ente na 5,977 florin.  ritmo cu e gastonan.      munidad tambe tin un rol di
            porcion  den  porcentahe  di  tratamentonan  medico  por  Pasando 55 aña, e ta sigui biba  Otro  ehempel  cla  di  e  im-  duna su cooperacion y aki ta
            bo  hendenan  riba  60  aña  ta  ehempel pa medio di opera-  y haya cuido y pasando su 80  pacto di embehecimento riba  unda AZV ta boga pa un em-
            aumenta  grandemente  den  cion of remedi.                cumpleaños,  e  gastonan  ta  cuido ta e servicio di e dok-  behecimento  activo.  E  mo-
            comparacion cu e resto di bo                              bira dobel y yega un prome-  ternan di cas. Na 2019 tabata  mento  ta  awor  pa  vitalidad,
            poblacion. Na Aruba, e crece-  Kico por spera?            dio di 10.000 florin.        tin  200  mil  consulta  duna  salud y movecion haya un es-
            mento  aki  ta  bayendo  hopi  Mas largo un persona ta biba,                           door di 47 dokter di cas cual a  pacio importante den bida di
            lihe.  Na  1960  Aruba  tabata  mas  cuido  e  ta  rekeri  y  mas  Por mira cu awe tin:  costa AZV 20.6 miyon florin.  nos comunidad y asina purba
                                                                      25.429 aseguradonan 60 plus;  Si keda cu e mesun poblacion  frena  e  impacto  grandi  debi
                                                                      pa 2025 e grupo aki lo crece y  aki di 2019 (esta ningun hen-  na e.o e efectonan di embe-
                                                                      surpasa 31 mil;              de ta drenta of sali di Aruba  hecimento di nos poblacion.
                                                                      y asina lo sigui bay te yega na  y  solamente  tene  cuenta
                                                                      mas  di  37  mil  asegurado  di  cu  baby  ta  nace  of  hende  ta  Proyeccion
                                                                      AZV riba 60 aña na aña 2040.  fayece) e ora lo ta bay tin 229  A  base  di  e  indicacionnan
                                                                                                   mil consulta y lo tin mester di  real  aki  por  haci  calculacion
                                                                      Den porcentahe esaki ta nifi-  56 dokter di cas pa atende e  pa sa kico ta spera Aruba den
                                                                      ca un aumento di mas di 46 %  consultanan aki.            e  siguiente  añanan.  Un  di  e
                                                                      den apenas 20 aña cu lo tin su                            calculonan cu por proyecta ta
                                                                      peso riba e gastonan di AZV.  Reforma    pa   garantisa  con grandi e grupo di 60 plus
                                                                      Ta proyecta un Fondo AZV di  AZV                          lo  bay  bira.  Y  consecuent-
                                                                      500 miyon florin na 2025 cual  AZV ta para dilanti retonan pa  emente kico esaki lo nifica pa
                                                                      e gastonan di AZV lo subi y  reforma sin cu mester recorta  OE AZV.


            Minister Rocco Tjon:

                            A inicia proyecto di “veilige bario’s” hunto cu Cede Aruba



                                                                      di  nos  hobennan,  y  esaki  a  y  Enseñansa,  Ministerio  di  otro.
                                                                      enfatisa e importancia di per-  Labor, Integracion y Energia,
                                                                      cura cu den barionan tin ac-  Ministerio di Integridad, Na-  Por  ultimo,  e  mandatario  a
                                                                      tividadnan pa nos hobennan.  turalesa, Transporte y Cuido  señala  cu  dentro  di  poco  lo
                                                                      Pa e motibo aki, ta importante  di Grandinan.             firma  un  MOU  cu  e  dife-
                                                                      pa  inverti  den  nos  barionan                           rente ministerionan y demas
                                                                      na  un  manera  sostenibel.  A  Den cuadro di e proyecto lo  partners  cu  ta  hunga  un  rol
                                                                      traves  di  e  inversionnan  aki  duna e debido atencion na e  clave,  pa  asina  garantisa  cu
                                                                      ta  haci  nos  barionan  menos  mantencion  di  e  centronan  e  proyecto  aki  por  sigui  un
                                                                      atractivo pa tur tipo di crimi-  deportivo  y  e  parkenan  pa  trayecto a largo plaso. A logra
                                                                      nalidad.  Esaki  ta  un  opor-  nos hobennan, lo percura pa  delinea e liña di tempo pa cu
                                                                      tunidad unico pa transforma  barionan ta miho ilumina, lo  e proyecto aki, y fin di luna lo
                                                                      dicho barionan, den barionan  percura pa e situacion di traf-  duna un presentacion na tur
                                                                      cu ta ofrece oportunidadnan  ico  ta  uno  mas  sigur  pa  nos  e centronan di bario, pa por
                                                                      na hobennan pero tambe na  muchanan  y  lo  bin  cu  mas  inicia  ehecucion  di  a  “after-
                                                                      henter comunidad.            afterschool  programs  entre  school” programs.

            Recientemente  Minister  mas na nos hobennan den  CEDE Aruba hunto cu Min-
            di  Husticia  y  Asuntonan  e barionan.                   isterio  di  Husticia  y  Asun-
            Social  Sr.  Rocco  Tjon                                  tonan  Social  lo  ehecuta  e
            a  reuni  cu  directiva  di  Ministerio  di  Husticia  y  proyecto aki, den cual e meta
            CEDE  Aruba  den  cuadro  Asuntonan  Social  ta  con-     lo ta pa transforma nos cen-
            di  proyecto  di  Veilige  sidera  e  inversion  den  bari-  tro di barionan a largo plaso.
            Barios. Manera ta conoci,  onan    uno  hopi  importante,  Ademas  di  Ministerio  di
            e  proyecto  aki  a  wordo  mirando  cu  ta  inverti  den  e  Husticia y Asuntonan Social
            aproba  den  presupuesto  parti  di  prevencion.  Reci-   e  proyecto  aki  ta  conta  cu
            2022  pa  parlamento  di  entemente a haci un estudio  sosten di tres ministerio mas,
            Aruba, cu e meta pa ofrece  enfoka riba e calidad di bida  esta;  Ministerio  di  Deporte
   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22