Page 6 - HOH
P. 6
2 LOCAL AWEMainta Diamars, 22 Juli 2025
Nos ta Confia den Cuido Medico Ainda—of Nos ta
Conforma cu Paracetamol y Wordo Manda Cas?
DEN e sistema di cuido medico di awe, mas y mas hende ta pa nan—y decepcion pa nos.
cuminsa sinti manera un number mas. E conexion personal—e
confiansa—entre pashent y dokter parce di ta desapareciendo. Ora e ciclo aki continua, confiansa publico den cuido medico ta
Den tur comunidad, incluyendo aki na Aruba, e experiencia a bira cuminsa gasta. Hende ta tarda pa busca ayudo medico. Nan ta
mucho familiar: bo ta drenta Emergencia, describi bo sintomanan, bay en bes pa remedinan di cas, “expertonan” di social media,
y sali diescinco minuut despues cu un receta pa paracetamol y e of auto-diagnostico via Google. Condicionnan serio ta keda sin
conseho pa “descansa y bay bo dokter di cas.” diagnostico. Problemanan di salud mental ta keda sin tratamento.
E desigualdad den acceso na cuido ta bira mas profundo.
Esaki no ta un exageracion—e ta birando e norma. Un motibo
principal tras di e cambio aki ta e presion poni riba e personal Pero ban ta cla: e culpa no ta cay riba e dokternan of enfermer-
di prome auxilio y profesionalnan medico pa un sistema sobre- onan individual. Mayoria di nan genuinamente kier yuda, scucha
carga. Presupuestonan limita y protocolnan estricto ta nifica cu y haci un diferencia. E problema ta sinta den un sistema rigido, cu
cada pashent mester ser evalua, categorisa y procesa lihe—hopi falta di fondo y sobrecarga—uno cu ta duna prioridad na rapidez
biaha den minuutnan—sin importa e complehidad di nan caso. en bes di substancia. Ora e sistema ey faya tanto su pashentnan
como su profesionalnan, nos tur ta perde.
Aunke esaki ta yuda maneha e cantidad halto di pashent, e ta
laga poco espacio pa un diagnostico profundo, cuido compasivo, Pa reconstrui confiansa den cuido medico, mester cuminsa cu
of un interaccion significativo. transparencia, empatia y reforma. Pashentnan mester sinti cu
nan ta ser mira y scucha. Nos mester aboga pa un sistema cu ta
Hopi pashent ta sali puntra nan mes: Nan a examinami di berdad? permiti mas tempo pa cada pashent, suficiente personal, y miho
Nan a considera tur posibel causa? Dicon mi a sinti manera un sosten pa e trahadonan di prome liña. Nos mester bay mas leu
tarea riba un lista pa caba cu ne, en bes di un persona cu mester cu areglonan rapido pa ofrece un cuido cu ta personal, profundo
di ayudo? y respetuoso.
E ambiente acelera aki no solamente ta afecta e pashentnan. E Den un sociedad chikito manera esun di Aruba, unda noticia di
personal medico—specialmente enfermeronan y e personal di boca pa boca tin un rol poderoso den forma opinion publico, pa
prome auxilio—hopi biaha ta e heroenan cu no ta haya recono- restaura confiansa den cuido medico mester cuminsa pa devolve
cimento, haciendo nan best pa tene un sistema cu ta colapsando dignidad na cada encuentro medico.
na su luga. Lastimamente, nan ta esnan tambe cu ta haya tur e
frustracion di pashentnan insatisfecho. Nos no por sigui acepta un triage haci den pura y paracetamol
como e opcion automatico. Nos mester spera—y exigi—miho:
E profesionalnan aki ta traha oranan largo, ta enfrenta agota- pa nos mes, pa nos sernan keri, y pa e profesionalnan di cuido
mento emocional, y ta spera pa nan tuma decisionnan crucial sin medico cu ta haciendo nan maximo esfuerso dentro di un sistema
e tempo of e recursonan cu nan mester. E resultado ta “burnout” kibra.

