Page 10 - HOH
P. 10
A7
SALUD Diahuebs 26 Juni 2025
Esfuerso di vacunacion global ta keda stanca, lagando miyones di mucha
vulnerable pa malesanan prevenible
(AP)—Esfuersonan pa va- tuto pa Metrica y Evaluacion
cuna muchanan global- di Salud na Universidad di
mente a keda stanca desde Washington, ken a conduci e
2010, lagando miyones di analisis den Lancet, a nota cu
muchanan vulnerable pa mas di mita di e 15,7 miyon
tetanus, polio, tuberculosis mucha no vacuna na mundo ta
y otro malesanan cu por ta biba den apenas ocho pais den
facilmente prevenible. 2023: Nigeria, India, Congo,
Etiopia, Somalia, Sudan, Indo-
Proteccion di sarampi en nesia y Brasil.
particular a cay den 100 pais
entre 2010 y 2019, desenre- Desde cu presidente Mericano
dando decadas di progreso, Donald Trump a cuminsa retira
incluyendo den paisnan rico cu Merca for di WHO y a des-
previamente a elimina e malesa mantela e Agencia pa Ayudo
contagioso, segun un analisis Internacional (USAID), ex-
nobo di trendnan di vacuna- pertonan di salud publico a
cionglobal publica diamars den adverti di epidemianan nobo
e journal Lancet. di malesanan infeccioso. E
investigadornan a bisa cu ta
“Banda di awa limpi, vacu- demasiado trempan pa sa ki
nacion ta e intervencion mas impacto e recortenan aki por
efectivo pa protege e salud di tin riba e grado di vacunacion
nos muchanan,” segun Helen entre muchanan.
Bedford, profesor di salud di contra sarampi tambe a subi for pa Gavi, e gobierno Britanico
mucha na University College Despues cu e Organisacion di 37% pa 83%—un aumento a anuncia diaranson cu e lo WHO a bisa cu tin un aumento
London, ken no tabata conecta Mundial di Salud (WHO) similar pa polio y tuberculosis. otorgo 1,7 biyon dollar entre 11 biaha mas grandi di sarampi
cu e investigacion. El a adverti a establece su programa ru- 2026 y 2030 na e aliansa inter- den continente America e aña
cu tin un aumento chikito pero tinario di inmunisacion na Pero despues di e pandemia nacional di vacuna. El a bisa cu aki compara cu 2024. Infecci-
preocupante den e cantidad di 1974, paisnan a tuma pasonan di COVID-19, gradonan di e placa lo yuda Gavi protege te onnan di Sarampi a duplica
mayornan cu ta opta pa no va- significante pa protege mucha cobertura a cay, unda casi cu 500 miyon mucha den e par- den e region Europeo na 2024
cuna nan yiunan den e ultimo contra malesanan prevenible y 15,6 miyon mucha ta perde tinan mas pober di mundo di compara cu e aña anterior y
añanan cu a pasa, pa motibonan mortal; e programa ta credita e vacuna contra tos ferino y malesanan manera meningitis, e malesa ta keda comun den
cu ta inclui desinformacion. cu inocula mas di 4 biyon sarampi. Casi 16 miyon mu- colera y sarampi, posiblemente Africa y Sureste Asia.
mucha, salbando bida di 154 cha no a logra haya vacunacion salbando 8 miyon bida.
Na Britania, Bedford a bisa cu miyon mundialmente. contra polio y 9 miyon a perde “E ta den interes di tur hende
esey a resulta den e cantidad e vacuna contra tuberculosis, Defensornan di salud a aplaudi pa e situacion aki ser rectifica,”
mas grandi di sarampi registra Desde cu e programa a cum- cu un impacto grandi den e re- e placa pero algun a nota cu e segun Dr. David Elliman, un
desde añanan 1990 y e morto insa, e cobertura global di gion sub-Sahara na Africa. E ta menos cu e 2.2 biyon dol- pediatra cu a conseha e gobi-
di casi un dozijn di baby pa muchanan ricibiendo tres dosis estudio a ser financia pa e Bill lar cu Reino Uni a priminti erno Britanico, den un declara-
via di tos ferino, gradonan di di e vacuna contra tos ferino y & Melinda Gates Foundation durante un periodo di cinco cion. “Mientras cu malesanan
vacunacion na Merca tambe ta sarampi a casi duplica, for di y Gavi, The Vaccine Alliance. aña desde 2020. infeccioso y prevenible por
cayendo y exencion di vacuna- 40% pa 81%. E porcentahe di sucede den cualkier parti di
cion ta na nivel mas halto awo. muchanan hayando e vacuna Den un compromiso di sosten Investigadornan na e Insti- mundo, nos tur ta na riesgo.”
Esfuersonan pa controla tabaco ta protege
6,1 biyon hende segun rapport nobo di WHO
(WHO)—E Organisacion cu uso di tabaco;
Mundial di Salud (WHO) • Advertencia tocante e peli- “Binti aña desde e adopcion
a publica dialuna su rapport gro di tabaco cu label riba di e Convencion di Kader riba
riba e Epidemia Global di pakete y media; Control di Tabaco (FCTC),, di hende globalmente tin ac-
Tabaco 2025 na e Confer- • Aplica prohibicion riba nos a mira varios logro, pero A pesar di nan efectividad, 110 ceso na servicionan di ayudo
encia Mundial riba Con- aviso, promocion y spon- e industria di tabaco ta sigui pais no a lansa campañanan cu ta cubri.
trol di Tabaco na Dublin, sporship ditabaco; y evoluciona y pues nos tambe anti-tabaco desde 2022. Sinem- - Prohibicion di aviso:
advertiendo cu mester ac- • Aumenta impuesto riba mester,” segun Dr. Tedros Ad- bargo, 36% di e poblacion glob- Prohibicion ta existi den 68
cion pa mantene y acelera tabaco. hanom Ghebreyesus, Director- al awor ta biba den paisnan cu pais, cubriendo 25% di e po-
progreso den control di tab- General di WHO. a lansa campañanan di miho blacion global.
aco mientras interferencia Desde 2007, 155 pais a imple- practica, cual ta un aumento
industrial ta desafia politica menta al menos un di e medi- E rapport di 2025 ta revela cu e di apenas 19% na 2022. WHO WHO ta haciendo yamado pa
y esfuersonan di monitoria danan pa reduci uso di tabaco beneficio pa notable a bin for di ta urgi paisnan pa inverti den accion urgente den areanan
tabaco. na nivel di practico mas miho. advertencianan grafico di salud, campañanan evalua. unda no tin suficiente momen-
Awendia, mas di 6,1 biyon hen- cual ta un di e medidanan clave tum. “Gobiernonan mester ac-
E rapport ta enfoca riba e seis de, tres kwart di e poblacion bao e FCTC, cu ta haci e da- Impuesto, servicionan di yu- tua pa cera e buraconan cu ta
medida MPOWER (den In- mundial, ta protegi pa al menos ñonan di tabaco imposible pa dansa y prohibicion di aviso resta, fortalece aplicacion, y in-
gles) cu ta reduci uso di tabaco, un politica asina, compara cu ignora. ta expandiendo, pero ainda verti den e hermentnan proba
cual ta tuam bida di 7 miyon apenas 1 biyon na 2007. mester mas mehoracion, in- cu ta salba bida. WHO ta haci
hende pa aña. Esakinan ta: WHO ta adverti, sinembargo, cluyendo riba yamado riba dos pais pa acelera
• Monitoria uso di tabaco y Sinembargo, ta existi buraco. cu aplicacion ta inconsistente, - Impuesto: 134 pais a progreso riba MPOWER pa
politica di prevencion; 40 pais ainda no tin medida y pakete sin advertencia ta mal fracasa di haci sigaria mas caro. sigura cu ningun hende no
• Protegiendo hende for di MPOWER implementa y mas regula. E rapport nobo ta ser Desde 2022, apenas 3 pais a au- keda atras den e lucha contra
huma di tabaco cu legisla- di 30 pais a permiti benta di acompaña pa un portal di dato mento impuesto riba nivel di tabaco,” segun dr. Ruediger
cion pa aire liber di huma; sigaria sin advertencia obliga- nobo cu ta rastrea progreso di miho practica. Krech, Director di Promocion
• Ofreciendo ayudo pa stop torio di salud. pais pa pais entre 2007 pa 2025. - Cesacion: Apenas 33% di Salud.

