Page 6 - HOH
P. 6

14 SALUD                                                       AWEMainta                                                Diahuebs, 26 Juni 2025

                           SALUD, BEYESA




                                   + Y Bienestar Personal +






                                                              Compronde PTSD:


        Kibra e silencio riba un lucha scondi








       TUR aña riba 27 di juni, mundo ta observa PTSD Awareness
       Day, poniendo luz riba un condicion di salud mental cu ta afecta
       miyones silenciosamente. Post-Traumatic Stress Disorder (PTSD)
       por desaroya despues cu un hende ta experencia of ta testigua
       un evento cu ta menasa bida of profundamente angustioso —

       manera combate,  desasternan  natural,  accidentenan,  of asalto
       personal. Mientras comunmente asocia cu veteranonan, PTSD ta
       afecta hende for di tur sorto di bida.



       Kico ta PTSD? Definicion y sintomanan clave
       Segun e National Center for PTSD, rond di 6% di e poblacion di
       Merca lo experencia PTSD na un momento den nan bida. Hende
       muhe ta dos biaha mas propenso cu hende homber pa desa-                    Caminda pa sanacion y kibra stigma

       roya e condicion. A pesar di su prevalencia, PTSD ta keda mal              E bon noticia ta cu PTSD ta tratabel. Terapianan basa riba evidencia
       comprondi y hopi biaha stigmatisa, preveniendo hopi hende di               manera Cognitive Behavioral Therapy (CBT),  Eye Movement
       busca e ayudo cu nan tin mester.                                           Desensitization and Reprocessing (EMDR), y terapia di exposicion

       PTSD ta mas cu djis un reaccion na stress. E ta encera un respu-           prolonga a mustra exito significante. Medicamentonan, particu-
       esta psicologico duradero cu por daña significativamente funcio-           larmente SSRIs, tambe por yuda maneha sintomanan.
       namento diario.
                                                                                  Intervencion  trempan  ta clave.  Segun  e  Organizacion Mundial
       E condicion ta caracterisa pa:                                             di Salud (WHO), individuonan cu ta ricibi sosten psicologico na

       • Pensamento intrusivo of flashback di e evento traumatico                 tempo despues di exposicion traumatico ta menos propenso pa
       • Comportacion di evacion, manera evita recuerdonan of comb-               desaroya PTSD cronico.
       ersacionnan

       • Cambionan negativo di humor, incluyendo culpa, rabia, etc.               Un di e bareranan mas grandi pa recuperacion ta stigma. Hopi
       • Hiper-exitacion, manera ta facilmente spanta of constante-               hende  ainda ta mira PTSD como  un  señal  di debilidad of algo
       mente alerta                                                               pa tin berguensa di dje. Campañanan di conscientisacion publico
                                                                                  y  testimonionan  personal  di  figuranan  manera  Prince  Harry  y
       Sintomanan mester persisti pa mas di un luna y interumpi trabou,           veteranonan Mericano a yuda cambia e percepcion aki, stimula

       relacionnan, of otro areanan di bida pa cumpli cu criterianan di           dialogo habri y comprension.
       diagnostico.
                                                                                  Kico bo por haci? Sosten y educacion
       Ken ta na riesgo? Factornan di vulnerabilidad                              • Educa bo mes y otronan tocante PTSD.

       Mientras cu no tur hende exponi na trauma lo desaroya PTSD,                • Scucha sin husga esnan cu ta comparti nan experiencianan.
       cierto factor ta aumenta vulnerabilidad:                                   •  Sostene  organisacionnan  cu  ta ofrece  servicionan  di salud
       • Historia di trauma of abuso anterior                                     mental.
       • Falta di sosten social                                                   • Stimula sernan keri pa busca ayudo si nan ta mustra señalnan

       • Stress cronico of presionnan di bida adicional                           di PTSD.
       • Condicionnan di salud mental pre-existente
                                                                                  PTSD no semper ta laga cicatriznan visibel, pero su impacto por

       Trahadonan di cuido medico, first responders, sobrevivientenan             ta profundo. Mañan, Dia di Conscientisacion di PTSD aki, laga nos
       di violencia domestico, refugiadonan, y hendenan cu ta biba den            compromete na reconoce e costo invisibel di trauma — y sostene
       zonanan di conflicto ta entre esnan di riesgo mas halto.                   sanacion cu compasion y conocemento.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11