Page 20 - bon-dia-aruba-20200513
P. 20

a20    ciencia & tecnologia
                     Diaranson 13 Mei 2020

                      Reino Uni ta test uso di drone pa entrega suministro na hospital



                                                                      programa di drone ta bisa cu  por  ehempel,  suministronan  incluyendo  despegue,  tabata
                                                                      entreganan  aereo  ta  reduci  medico  incluyendo  obhe-  automatico.  E  team  a  step
                                                                      costo y tempo di transporte di  tonan  vital  manera  sanger  y  in  pa  un  aterisahe  exitoso,
                                                                      suministro medico vital, par-  medicina, actualmente ta en-  maske e plan ta pa esey tambe
                                                                      ticularmente durante un cri-  trega via ferry di cargo of pas-  bay automatico.
                                                                      sis di salud manera pandemia  ahero, cu ta dura alrededor di
                                                                      di  COVID-19.  Ta  spera  cu  un ora, of mediante un avion  A usa drone aereo sin piloto
                                                                      lo  usa  nan  unicamente  den  tradicional, cu ta caro. Biahe  den paisnan manera Rwanda
                                                                      algun caso selecto unda hos-  di  ferry  recientemente  a  re-  pa  entrega  suministro  med-
                                                                      pitalnan  ta  particularmente  duci  pa  preveni  transmision  ico  na  comunidadnan  isola.
                                                                      dificil di yega.             di coronavirus.              Un proyecto na Suisa ta usa
                                                                                                                                drone pa ferry muestranan di
            STUBBINGTON,            In-  Inglatera.  El  a  aterisa  dies  “Tin hopi area den Reino Uni  “Ta  un  stap  dilanti  den  e  laboratorio a traves di e ciu-
            glatera (AP) — Reino Uni  minuut despues na un campo  cu tin mal conexion logistico,  hecho cu ta dunando entrega  dad di Zurich.
            ta  test  uso  di  un  drone  aereo  cerca  di  Isle  of  Wight  y e aeronave aki ta un solu-  na  un  velocidad  mas  halto”,
            tamaño di un auto pa en-     12km leu, unda a transporta  cion  pa  esey”,  a  bisa  James  segun  Conrad  Haigh  di  So-  Reino  Uni  ta  tumando  un
            trega  suministro  medico  su cargo di muestra di patolo-  Scanlan,  profesor  di  diseño  lent  Transport,  dirigiendo  e  maneho cuidadoso. E proyec-
            mas  rapidamente  na  hos-   gia via auto na e hospital.  aeroespacial  na  Universidad  proyecto.  “Tin  algun  servi-  to di cuatro aña den costa sur
            pital  y  yuda  alivia  pre-                              di  Southampton,  cu  ta  co-  cio  (di  salud  nacional)  cu  ta  tin como meta pa desaroya e
            sion di sistema di salud di  E programa di test a ser acelera  laborando den e proyecto. “E  rekeri  un  entrega  na  tempo  prome sistema di maneho di
            e  pais  durante  e  crisis  di  pa motibo di e pandemia, cu  tin un carga hopi importante,  y  algun  di  e  aspectonan  aki  trafico aereo pa maneha aero-
            novel coronavirus.           a mira casi tur biahe y trans-  y nos ta realmente un nacion  ta bay wordo facilita den un  nave tanto cu of sin tripula-
                                         porte  efectivamente  shut  isla  -  nos  tin  hopi  comuni-  manera hopi miho.”       cion den espacio comparti.
            A  completa  e  prome  entre-  down rond mundo, mientras  dad  chikito  unda  algo  asina
            ga  den  weekend,  momento  autoridadnan ta purba distan-  por  conecta  hende  di  forma  Mientras  e  drone  a  despega,  Luna pasa, hefe di transporte
            cu  un  drone  cu  hala  grandi  cia hende pa limita contagio.   barata y eficiente.”  team  na  ambos  banda  di  e  Britanico  a  anuncia  plan  pa
            a  bula  den  shelo  for  di  un                                                       Solent  Strait  a  monitor  su  fast-track  test  pa  motibo  di
            aeropuerto  den  costa  sur  di  Autoridadnan  manehando  e  Den  caso  di  Isle  of  Wight,  progreso. Mayoria di e vuelo,  pandemia di coronavirus.


                                    Herment di AI ta analisa documento cientifico pa

                                                           revelacion di coronavirus



            (TheConversation)  -  Un  comu-     den henter nan bida.                Ademas ta haci e data limpi, corigien-  eri investigacion relaciona, y permiti
            nidad  cientifico  rond  mundo  a                                       do eror den formato y comparando e  usuarionan  haya  documentonan  cu
            mobilisa  cu  velocidad  sin  prec-  Pakico ta importante?              mesun documento di varios fuente pa  ta  conecta  conceptonan  diferente,
            edente pa combati e pandemia di  Ora  ta  trata  di  haya  tratamentonan  haya e miho version. Nan aligoritmo  manera documento cu ta conecta un
            COVID-19, y e resultado di inves-   efectivo pa COVID-19, tempo ta es-  di aprendisahe di mashin ta traha riba  droga  specifico  na  malesanan  cu  a
            tigacion  ta  asombrante.  Tur  dia,  encial. Cientificonan ta pasa 23% di  e documento, ‘tag’ esaki cu categoria  us’e pa trata den pasado.
            centenares di  documento cienti-    nan tempo buscando y lesando doc-   di  tema  y  marcando  documentonan
            fico tocante COVID-19 ta publi-     umento.  Cada  seconde  cu  nan  her-  importante na COVID-19.          Awo  ta  construyendo  aligoritmo  AI
            ca, tanto den journal tradicional  ment di buskeda por scapa nan ta mas                                     cu  ta  permiti  investigadonan  hinca
            y pre-print sin revision di colega.  tempo  pa  haci  descubrimento  den  Tambe  e  team  ta  continuamente  resultado di buskeda den modelo cu-
            Esey  ya  caba  ta  mas  cu  cualkier  laboratorio y analisa data.      busca expertonan den areanan nobo.  antitativo pa studia topiconan manera
            humano por analisa, y mas inves-                                        Nan input y anotacion di data ta per-  interaccion di proteina. Tambe a cum-
            tigacion  ta  saliendo  constante-  AI por haci mas cu djis scapa cienti-  miti nan train modelo nobo di AI.  insa busca den literatura di pasado pa
            mente.                              ficonan tempo. Trabou anterior di e                                     haya joyanan scondi.
                                                grupo a demostra cu AI por captura  Kico ta bin despues?
            Y  no  ta  djis  investigacion  nobo.  Ta  conocemento  cientifico  latente  for  Te awo, e team a compila un colec-  Nan  ta  spera  cu  pronto,  investiga-
            calcula  cu  tin  como  500mil  docu-  di  texto,  haciendo  conexionnan  cu  cion di mas di 60mil documento riba  donan  usando  COVIDScholar  lo
            mento  relevante  na  COVID-19  cu  humanonan no  a mira. A demostra  COVID-19, y ta expandiendo a col-     cuminsa  identifica  relacionnan  cu
            a  wordo  publica  prome  cu  e  brote,  cu  AI  por  sugeri  materialnan  nobo,  eccion diariamente. Tambe a construi  nan nunca lo a imagina, treciendo nos
            incluyendo documentonan relaciona  funcional  y  vanguardista  añanan  herment  di  buskeda  cu  ta  agrupa  e  mas cerca di tratamento y remedi pa
            na e brote di SARS na 2002 y MERS  prome cu humano descubri esaki. E  investigacion  den  categoria,  ta  sug-  COVID-19.
            na  2012.  Cualkiera  di  esey  nan  por  informacion  tabat’ey  semper,  pero  a
            tin e informacion clave cu lo conduci  tuma combinacion di informacion di
            na  tratamento  efectivo  of  vacuna  pa  centenares di miles di documento pa
            COVID-19.                           hay’e.

            Metodonan  tradicional  di  busca  a  Awo ta aplicando e mesun tecnica na
            traves di e literatura di investigacion  COVID-19,  pa  haya  droganan  exis-
            simplemente  no  ta  util  mas.  Esaki  tente cu por haya un proposito nobo,
            ta  e  motibo  pakico  cientificonan  na  vinculonan genetico cu por yuda de-
            Lawrence  Berkeley  National  Lab  ta  saroya un vacuna o regimen di trata-
            usando  e  tecnicanan  mas  recien  di  mento efectivo. Tambe ta cuminsan-
            Inteligencia Artificial (AI) pa construi  do desaroya innovacion nobo, manera
            COVIDScholar, un motor di buskeda  usa structura molecular pa yuda haya
            dedica na COVID-19.                 cua droga ta similar na otro, incluy-
                                                endo similar den formanan inespera.
            COVIDScholar ta inclui herment cu
            ta haya pistanan sutil, manera droga  Con ta haci e trabou?
            similar  of  metodologia  di  investiga-  E parti mas importante ta e data. A crea
            cionpa  recomenda investigacion  rel-  ‘web scraper’ cu ta colecta documen-
            evante  na  cientificonan.  AI  no  por  tonan nobo asina cu nan ta publica di
            reemplasa  cientificonan,  pero  si  por  un variedad di fuente, haciendo nan
            yuda  nan  haya  revelacionnan  nobo  disponibel riba un website dentro di
            di mas documento cu nan lo por lesa  15 minuut for di publicacion online.
   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25