Page 15 - bon-dia-aruba-20220601
P. 15

a15
                                                                                                          salud Diaranson 1 Juni 2022
            IBiSA ta informa:

                                            Den conexion cu Dia Mundial sin Tabaco


            Mi por huma y keda fit?      Esaki ta causa tambe cu e ac-  un distancia bay auto of den
            Dicon un hoben/adulto cu  ido  lactico  (lactic  acid/melk-  supermercado.
            no  ta  huma  ta  mas  fit  cu  zuur)  cu  bo  musculonan  ta
            un cu ta huma?               produci  durante  di  actividad  Investigacion a mustra tambe
                                         fisico ta subi door cu e sanger  cu persona cu ta huma ta yega
            Pa  por  haci  actividad  fisico  no  tin  suficiente  espacio  pa  na su limite di cansancio mas
            riba un bon nivel, bo curason,  hib’e pa wordo saca for di e  lihe cu un  persona  cu  no ta
            pulmon y musculo mester di  curpa.  Acido  lactico  ta  pone  huma.  Ademas  nan  no  por
            sanger cu hopi oxigeno (oxy-  e  musculonan  sinti  cansa,  core mesun leu of duro.
            gen/zuurstof).  Ora  bo  ta  in-  kima  y  stijf  despues  di  ac-
            hala  huma  di  tabaco,  tin  un  tividad fisico. P’esey ora bo ta  Hopi hende ta kere cu huma-
            substancia malo den e huma  un  humado,  actividad  fisico  mento  ta  causa  inflamacion
            cu ta pega na e celnan cora di  y deporte ta sinti mas pisa y  solamente  den  e  pulmonan.
            bo sanger. Resultado di esaki  bo  ta  cansa  mas  lihe.  No  ta  Humamento ta afecta bo we-
            ta cu bo sanger por carga me-  solamente  actividad  fisico  sonan  y  ‘joints’  tambe,  stro-  Bo kier ta mas fit y hiba un  di e beneficionan cu actividad
            nos oxigeno pa e musculonan  y  deporte  ta  sinti  mas  pisa  bando bo movecion y bo ac-  bida  mas  activo,  saludabel  y  fisico y deporte ta trece pa bo
            y otro parti di e curpa.     sino e actividadnan di tur dia  tividad fisico.           energetico? No huma of laga  curpa y mente!
                                         manera p.e. subi trapi of cana                            humamento un banda y goza

                                             Dia Mundial sin Tabaco: Cuida bo salud


                                                                      e bedrijfsarts pa encurasha e  Hulanda  ta  enfatisa  e  con-  y asta bo por haya un misk-
                                                                      trahadornan pa huma menos  secuencianan  negativo  di  raam. Hendenan cu ta huma
                                                                      of  stop  di  huma  y  hiba  un  humamento  riba  nos  salud.  ta  muri  un  promedio  di  10
                                                                      bida mas saludabel.          Hopi  hende  ta  kere  cu  hu-  aña prome cu otro hendenan.
                                                                                                   mamento  por  ocasiona  sola-  Na Hulanda so caba tin como
                                                                      E  instancia  Wereld  Kanker  mente  cancer  di  pulmon  y  20mil morto pa aña a conse-
                                                                      Onderzoek  Fonds  (WKOF)  e berdad ta cu den 86% di e  cuencia di humamento. Esey
                                                                      ta  trece  dilanti  cu  pa  reduci  casonan di cancer na pulmon  ta mas morto hunto compara
                                                                      e  posibilidad  riba  cancer  ta  e  personan  ta  un  humado  cu e cifranan di morto pa uzo
                                                                      importante  pa  no  huma  of  pero  humamento  por  oca-  di  droga,  alcohol,  crimen  y
                                                                      sikiera rebaha e tempo cu bo  siona mas tipo di cancer y ora  accidente hunto.
                                                                      ta den cercania di hendenan  bo stop di huma e acto aki ta
                                                                      cu ta huma. Nunca ta laat pa  reduci  e  posibilidad  pa  haya  Pa  e  motibo  aki  Koningin
                                                                      stop di huma.                cancer.                      Wilhelmina  Fonds  Aruba  ta
                                                                                                                                enfatisa  riba  tres  punto  im-
                                                                      Uzo  di  tabaco  ta  ocasiona  Otro  desventahanan  di  portante:  Come  Saludabe,
                                                                      como 86% di tur caso di can-  humamemto                   Move mas y Biba Saludabel.
            Tur  aña  riba  dia  31  di  Riba e Dia mundial sin Tab-  cer na pulmon y ta aumenta e  Humamento ta dañino pa bo  Si bo kier haya mas informa-
            mei ta enfoca riba e con-    aco  ta  encurasha  esnan  cu  posibilidad pa haya e sigiente  pulmonnan  y  por  trece  tur  cion  semper  bo  por  pasa  na
            secuencianan  di  huma-      ta  huma  pa  pasa  un  dia  sin  tiponan di cancer: Cancer di  sorto di complicacion mane-  nos  Centro  di  Informacion
            mento  pa  bo  salud.  Hu-   huma  of  pa  stop  comple-  pancreas,  Cancer  di  matriz,  ra entre otro COPD. Tambe  na Spinozastraat 9, net patras
            mamento y uzo di tabaco  tamente  cu  humamento.  Cancer  di  blaas,  Cancer  di  bo curason y adernan ta haya  di  Watertoren  na  Playa,  du-
            ta  aumenta  e  posibilidad  Tambe na pia di trabou esaki  pecho, Cancer di tripa, Can-  consecuencia di e humamen-  rante  ora  di  oficina.  Tambe
            pa bo haya cancer. Tambe  ta  importante.  Tin  diferente  cer di higra, Cancer di stoma,  to.  Alabes  bo  cuero  por  bai  por bishita nos facebookpage
            si abo no ta huma pero es-   forma  cu  por  encurasha  un  Cancer  di  boca,  garganta  y  atras y mustra biew y bo dji-  Koningin  Wilhelmina  Fonds
            nan rond di bo si, esaki ta  hende  na  trabou  pa  stop  di  strottenhoofd,  Cancer  di  ri-  entenan y huñanan por cam-  Aruba  y  nos  website  www.
            expone  abo  na  e  posibili-  huma of pa sikiera huma me-  ñon y Cancer di slokdarm.  bia di color. Si bo ta na estado  kwfaruba.org
            dad di haya cancer.          nos. Por bin cu un maneho di                              humamento por pone cu bo
                                         humamento y tambe por uza  Koningin  Wilhelmina  Fonds  ta haya  e baby mas trempan

                       Por lo menos 10 dokter Hulandes di fertilidad a usa nan mesun


                                                   sperma pa embarasa pashentnan


            (NLTimes)  -  Cu  e  ayudo  E fundacion ta yuda muchan-   motibo cu abo ta e persona cu                             gran cantidad di aplicacion di
            di  Donorkind  Founda-       an cu nace pa medio di dona-  mester relaciona na e persona  Un banda positivo di e aten-  muchanan cu a nace pa me-
            tion, muchanan a haya 10  cion di sperma haya nan tata  aki, Siendo e yiu di un dona-  cion di media ta cu e ta gen-  dio  di  donacion  di  sperma,”
            dokter di fertilidad duran-  den base di dato di DNA co-  cion di sperma ta un desben-  era  consenshi  y  ta  informa  De  Lau  a  bisa.  Esaki  tambe
            te e 5 añanan recien cu a  mercial. Den e añanan recien,  taha extra.”                 tur  hende  di  e  cosnan  aki.  ta motiva mayornan papia cu
            usa nan mesun sperma pa  nan a haya entre 150 pa 200                                   “Cada biaha cu un dokter sali  nan yiunan. “Tur hende tin e
            embarasa muhenan sin cu  homber  cu  conhuntamente  Esaki  ta  e  motibo  dicon  e  den  noticia,  nos  ta  ricibi  un  derecho di sa ken su tata ta.”
            nan ta altanto y sin cu nan  tin miles di yiunan.         fundacion y yiunan aki con-
            a duna permiso pa esaki.                                  huntamente a dicidi di man-
                                         Segun  De  Lau,  atencion  di  tene  e  dokternan  culpabel
            Den  algun  caso,  dokter-   media  pa  abuso  di  homber-  di  ofensanan  relaciona  fuera
            nan manera Jan Karbaat, Jan  nan  manera  Karbaat,  ken  ta  di  medio.  Esaki  ta  permiti  e
            Wildschut y Jos Beek, tabata  tata  di  por  lo  menos  81  yiu  muchanan  permanece  den
            den  noticia.  Sinembargo  a  pa  medio  di  usa  su  sperma  control y ta duna nan e opor-
            fundacion a yuda mantene e  sin cu e pashent sa, tin banda  tunidad pa aregla di nan me-
            otronan fuera di noticia, Es-  negativo. “Como e yiu cu ta  sun  cuenta  si  nan  kier  con-
            ther  de  Lau  di  Donorkind  resultado di e casonan aki, bo  tacta  e  persona,  of  cualkier
            Foundation a conta Nu.nl.    no  kier  pa  henter  e  mundo  rumannan  of  oro  familiar-
                                         tin un opinion di bo tata. Pa  nan, De Lau a comenta.
   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20