Page 15 - bon-dia-aruba-20220601
P. 15
a15
salud Diaranson 1 Juni 2022
IBiSA ta informa:
Den conexion cu Dia Mundial sin Tabaco
Mi por huma y keda fit? Esaki ta causa tambe cu e ac- un distancia bay auto of den
Dicon un hoben/adulto cu ido lactico (lactic acid/melk- supermercado.
no ta huma ta mas fit cu zuur) cu bo musculonan ta
un cu ta huma? produci durante di actividad Investigacion a mustra tambe
fisico ta subi door cu e sanger cu persona cu ta huma ta yega
Pa por haci actividad fisico no tin suficiente espacio pa na su limite di cansancio mas
riba un bon nivel, bo curason, hib’e pa wordo saca for di e lihe cu un persona cu no ta
pulmon y musculo mester di curpa. Acido lactico ta pone huma. Ademas nan no por
sanger cu hopi oxigeno (oxy- e musculonan sinti cansa, core mesun leu of duro.
gen/zuurstof). Ora bo ta in- kima y stijf despues di ac-
hala huma di tabaco, tin un tividad fisico. P’esey ora bo ta Hopi hende ta kere cu huma-
substancia malo den e huma un humado, actividad fisico mento ta causa inflamacion
cu ta pega na e celnan cora di y deporte ta sinti mas pisa y solamente den e pulmonan.
bo sanger. Resultado di esaki bo ta cansa mas lihe. No ta Humamento ta afecta bo we-
ta cu bo sanger por carga me- solamente actividad fisico sonan y ‘joints’ tambe, stro- Bo kier ta mas fit y hiba un di e beneficionan cu actividad
nos oxigeno pa e musculonan y deporte ta sinti mas pisa bando bo movecion y bo ac- bida mas activo, saludabel y fisico y deporte ta trece pa bo
y otro parti di e curpa. sino e actividadnan di tur dia tividad fisico. energetico? No huma of laga curpa y mente!
manera p.e. subi trapi of cana humamento un banda y goza
Dia Mundial sin Tabaco: Cuida bo salud
e bedrijfsarts pa encurasha e Hulanda ta enfatisa e con- y asta bo por haya un misk-
trahadornan pa huma menos secuencianan negativo di raam. Hendenan cu ta huma
of stop di huma y hiba un humamento riba nos salud. ta muri un promedio di 10
bida mas saludabel. Hopi hende ta kere cu hu- aña prome cu otro hendenan.
mamento por ocasiona sola- Na Hulanda so caba tin como
E instancia Wereld Kanker mente cancer di pulmon y 20mil morto pa aña a conse-
Onderzoek Fonds (WKOF) e berdad ta cu den 86% di e cuencia di humamento. Esey
ta trece dilanti cu pa reduci casonan di cancer na pulmon ta mas morto hunto compara
e posibilidad riba cancer ta e personan ta un humado cu e cifranan di morto pa uzo
importante pa no huma of pero humamento por oca- di droga, alcohol, crimen y
sikiera rebaha e tempo cu bo siona mas tipo di cancer y ora accidente hunto.
ta den cercania di hendenan bo stop di huma e acto aki ta
cu ta huma. Nunca ta laat pa reduci e posibilidad pa haya Pa e motibo aki Koningin
stop di huma. cancer. Wilhelmina Fonds Aruba ta
enfatisa riba tres punto im-
Uzo di tabaco ta ocasiona Otro desventahanan di portante: Come Saludabe,
como 86% di tur caso di can- humamemto Move mas y Biba Saludabel.
Tur aña riba dia 31 di Riba e Dia mundial sin Tab- cer na pulmon y ta aumenta e Humamento ta dañino pa bo Si bo kier haya mas informa-
mei ta enfoca riba e con- aco ta encurasha esnan cu posibilidad pa haya e sigiente pulmonnan y por trece tur cion semper bo por pasa na
secuencianan di huma- ta huma pa pasa un dia sin tiponan di cancer: Cancer di sorto di complicacion mane- nos Centro di Informacion
mento pa bo salud. Hu- huma of pa stop comple- pancreas, Cancer di matriz, ra entre otro COPD. Tambe na Spinozastraat 9, net patras
mamento y uzo di tabaco tamente cu humamento. Cancer di blaas, Cancer di bo curason y adernan ta haya di Watertoren na Playa, du-
ta aumenta e posibilidad Tambe na pia di trabou esaki pecho, Cancer di tripa, Can- consecuencia di e humamen- rante ora di oficina. Tambe
pa bo haya cancer. Tambe ta importante. Tin diferente cer di higra, Cancer di stoma, to. Alabes bo cuero por bai por bishita nos facebookpage
si abo no ta huma pero es- forma cu por encurasha un Cancer di boca, garganta y atras y mustra biew y bo dji- Koningin Wilhelmina Fonds
nan rond di bo si, esaki ta hende na trabou pa stop di strottenhoofd, Cancer di ri- entenan y huñanan por cam- Aruba y nos website www.
expone abo na e posibili- huma of pa sikiera huma me- ñon y Cancer di slokdarm. bia di color. Si bo ta na estado kwfaruba.org
dad di haya cancer. nos. Por bin cu un maneho di humamento por pone cu bo
humamento y tambe por uza Koningin Wilhelmina Fonds ta haya e baby mas trempan
Por lo menos 10 dokter Hulandes di fertilidad a usa nan mesun
sperma pa embarasa pashentnan
(NLTimes) - Cu e ayudo E fundacion ta yuda muchan- motibo cu abo ta e persona cu gran cantidad di aplicacion di
di Donorkind Founda- an cu nace pa medio di dona- mester relaciona na e persona Un banda positivo di e aten- muchanan cu a nace pa me-
tion, muchanan a haya 10 cion di sperma haya nan tata aki, Siendo e yiu di un dona- cion di media ta cu e ta gen- dio di donacion di sperma,”
dokter di fertilidad duran- den base di dato di DNA co- cion di sperma ta un desben- era consenshi y ta informa De Lau a bisa. Esaki tambe
te e 5 añanan recien cu a mercial. Den e añanan recien, taha extra.” tur hende di e cosnan aki. ta motiva mayornan papia cu
usa nan mesun sperma pa nan a haya entre 150 pa 200 “Cada biaha cu un dokter sali nan yiunan. “Tur hende tin e
embarasa muhenan sin cu homber cu conhuntamente Esaki ta e motibo dicon e den noticia, nos ta ricibi un derecho di sa ken su tata ta.”
nan ta altanto y sin cu nan tin miles di yiunan. fundacion y yiunan aki con-
a duna permiso pa esaki. huntamente a dicidi di man-
Segun De Lau, atencion di tene e dokternan culpabel
Den algun caso, dokter- media pa abuso di homber- di ofensanan relaciona fuera
nan manera Jan Karbaat, Jan nan manera Karbaat, ken ta di medio. Esaki ta permiti e
Wildschut y Jos Beek, tabata tata di por lo menos 81 yiu muchanan permanece den
den noticia. Sinembargo a pa medio di usa su sperma control y ta duna nan e opor-
fundacion a yuda mantene e sin cu e pashent sa, tin banda tunidad pa aregla di nan me-
otronan fuera di noticia, Es- negativo. “Como e yiu cu ta sun cuenta si nan kier con-
ther de Lau di Donorkind resultado di e casonan aki, bo tacta e persona, of cualkier
Foundation a conta Nu.nl. no kier pa henter e mundo rumannan of oro familiar-
tin un opinion di bo tata. Pa nan, De Lau a comenta.