Page 6 - bon-dia-aruba-20220601
P. 6

a6   local
                     Diaranson 1 Juni 2022

                        Ministerio di Salud a presenta plan nacional di prevencion na

                                                        AZV pa un Aruba Saludabel


                                                tin problema cu obesidad, lo wordo  tricion y salud. E plan nacional ta pa  e añanan di gobernacion nos dilanti,
                                                guia  pa  asina  por  hiba  un  bida  mas  yuda e programa aki redobla e capaci-  lo crea un fondo yama “Begrotings-
                                                saludabel  y  tambe  mantene  esaki.  E  dad, yudando asina mas mucha pa ci-  fonds  Pandemische  Veerkracht  en
                                                programa lo ta uno accesibel na full  clo, un cantidad di 36 en bes di 17 so.  Innovatie”,  esta  un  Fondo  pa  Re-
                                                comunidad, specialmente pa e perso-                                     cuperacion di e Pandemia y pa pro-
                                                nanan cu riesgo halto. E centro lo ta  Scol Saludabel. Esaki ta un programa  move Innovacion. E fondo aki lo bay
                                                pa yuda cu guia pa nutrishon balansa  unda ya caba tin 10 skol na Aruba cu  reemplasa  e  Covid  insurance.  Tur  e
                                                y saludabel, guia pa actividad fisico y  ta  participando.  Nan  ta  wordo  guia  entrada cu lo wordo genera lo wordo
                                                entre otro descanso y drumimento pa  door  di  Direktie  Volksgezondheid-  inverti bek den salubridad, entre otro
                                                un estilo di bida balansa y saludabel.  zorg (DVG) seccion di juegd gezond-  den prevencion, sigui amplia e capac-
                                                                                    heiszorg.                           idad di nos ICU na nos hospital y den
                                                Jump18.  Esaki  ta  un  programa  pa                                    innovacion riba tereno di salubridad,
                                                muchanan entre 4 y 18 aña, afilia na  Conscientisacion/informacion di nu-  pa asina Aruba por recupera rapidam-
                                                Horacio  Oduber  Hospital,  na  unda  tricion  cu  ta  importante  pa  wordo  ente di e efectonan di e pandemia y ta
                                                ta guia muchanan cu tin problema cu  duna na Aruba su comunidad pa hiba  mihor prepara pa cualkier eventuali-
                                                sobre peso pa yuda nan cambia nan  un bida saludabel.  Lo crea un website  dad cu lo por presenta.
            Diaranson mainta Minister Dan-      manera di biba.  JUMP18 a cuminsa  pa Fundacion Prevencion den Salud
            gui Oduber, hunto cu coleganan  18 di november di aña 2021 cu e meta  Aruba  caminda  lo  centralisa  infor-  Tawata  un  mainta  exitoso  na  unda
            di  Ministerio  di  Salud,  a  bishita  pa haci un diferencia pa otronan, duna  macion di tur e fundacion/programa/  Ministerio di Salud a comparti infor-
            Algemene  Zietkekosten  Verze-      inspiracion y motivacion. JUMP18 ta  proyecto nan relata na prevencion di  macionnan  cu  ta  relevante  pa  AZV,
            kering (AZV) pa presenta un pro-    consisti  di  un  grupo  di  hoben  Aru-  NCDs. Alabes lo duna ayudo finan-  pa asina AZV por tuma un decision
            grama di prevencion den salud na  bano cu ta profesionalnan medico, cu  ciero na e gruponan aki pa crea con-  si por yuda financia e proyecto piloto
            director mr. Edwin Jacobs. Esaki  bao guia di un pediatra a desaroya un  tenido educacional y  promove con-  aki pa e prome 6 lunanan, te cu fin
            den  cuadro  di  e  plan  nacional,  iniciativa  pa  empodera  muchanan  y  scientisacion.                  di aña 2022. Ta e idea cu pa aña 2023
            unda cu prevencion ta central, cu  nan mayornan pa mehora nan salud                                         en adelante, pa medio di e fondo, crea
            ta e maneho di Minister Oduber  y  bienestar.  JUMP18  su  meta  ta  pa  A presenta e programa aki, relata na  e financiamento, pa asina e programa
            pa e 4 añanan di su gobernacion.    yuda mayornan y muchanan biba un  accion  3.2  di  e  NCD-MAP  2020-    aki por bira sostenibel y yuda Aruba
                                                bida mas saludabel por medio di edu-  2030, na AZV den un proyecto piloto  biba un bida mas saludabel.
            Den e programa cu a wordo presenta,  cacion y retando nan percepcionnan  pa asina papia over di e financiamento
            ta papia di 4 pilar.                limita. Por medio di e proceso aki, e  pa cu e  aña aki. Tambe a tuma e opor-  Prevencion ta central den e maneho
                                                acceso ta wordo crea pa mayornan y  tunidad pa presenta kico e programa  di Minister Dangui Oduber y cu pa-
            Aruba  Healthy  Life  Style  Center.  nan  muchanan  bolbe  descubri  nan  ta  encera  y  con  e  4  pilarnan  aki  lo  sonan firme y concreto lo bay cam-
            Esaki lo bira un centro unda tur per-  balor berdadero hunto cu un conoce-  traha pa un Aruba mas saludabel. Pa e  bia e rumbo di traha curativo pa traha
            sona, entre edad di 18 pa 65 aña cu  mento mas profundo den loke ta nu-  programa por wordo financia durante  preventivo.

            Minister Xiomara Maduro den su discurso di inclusion financiero di e hende muhe na Aruba:
               Grupo grandi di hende muhe ta activo den comercio na Aruba, ta figura


                            den posicion di maneho y ta ocupa un posicion financiero


            Durante  e  seminario  di  tor  comercial,  por  bisa  cu  e
            liderazgo femenino, Min-     hende muhe ta bon represen-
            ister  Maduro  a  presenta  ta cu 42% compara cu e 58%
            algun  informacion  di  e  di e presencia masculino.
            participacion  di  e  hende
            muhe  den  comercio  na  Casi  mitar  di  posicion  di
            Aruba y tambe a duna un  maneho  ta  den  man  di
            bista di e cantidad grandi  hende muhe
            di hende muhe cu ta figu-    Informacion compila pa De-
            ra den posicion di maneho  partamento  di  Estadistica,
            of  ta  ocupa  un  posicion  Banco  Central  y  Departa-
            den e mundo financiero di  mento di Labor, ta revela cu
            nos Pais.                    mas  hende  muhe  ta  tuma  e
                                         reto di un funcion den mane-
            E  hende  muhe  ta  activo  ho.  Casi  mitar  (49.4%)  di  e
            den comercio                 posicion  nan  di  maneho  na
            For  di  cifranan  compila  pa  Aruba ta wordo ocupa pa un
            Camara  di  Comercio  por  hende muhe.
            mira cu tin un grupo grandi
            di  hende  muhe  cu  ta  activo  Un grupo grandi di hende
            den comercio na Aruba. Den  muhe  ta  ocupa  un  posi-
            un grafico presenta, e manda-  cion financiero
            tario a splica cu den e ultimo  Den  e  mundo  financiero
            5 aña, tin 3225 hende muhe  na  Aruba,  na  2019  un  total
            cu ta forma parti di e hunta  di  49%  tabata  hende  muhe.
            di directiva den e mundo em-  Compara  cu  aña  2010  cu
            presarial. Di e grupo aki, 36%  51%, tin un bahada di locual
            ta doño di un compania, 31%  ta e hende muhe activo den
            ta director di compania, 6% ta  e mundo financiero, pero asi-
            miembro  di  hunta  di  direc-  na mes e representacion di e
            tiva,  6%  ta  representa  como  forza femenino den e mundo
            apoderado y 5% ta den fun-   financiero ta grandi.
            cion di secretario. Si compara
            cu e hende homber den sec-
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11