Page 4 - AHATA
P. 4
18 INTERNACIONAL AWEMainta Diamars, 19 Augustus 2025
Crisis di ‘Wildfires’ di 2025:
Un planeta na candela riba tur continente
NA mita di Augustus, 2025 ta perfilando su mes como un di e pio añanan di candela
di mondi den memoria recien—cu candelanan devastando continentenan, destruy-
endo mondi, cas, y e manera di biba di hende. Impulsa pa cambio climatico, secura, y
calor extremo, candelanan di mondi awo ta mas frecuente, mas intenso, y mas dificil pa
contene. For di Norte America te na Asia, e daño ta inmenso.
Norte America na candela
Na Canada, candelanan di mondi a kima mas cu 7.5 miyon hectar, haciendo esaki e
di dos pio temporada den historia di e pais. Loke ta alarmante ta e expansion di e
candelanan pa regionnan oost manera Newfoundland y Nova Scotia—areanan cu raras
bes ta kima. A declara estado di emergencia, y huma a stroba bida diario te leu den sur
na New York y Boston.
Na Portugal, un “firenado” (tornado di candela) raro
Na sur di e frontera, Merca ya a registra mas cu 43,000 candela di mondi, kimando 3.7 y mortal a cobra bida di un ex-alcalde, subrayando
miyon acre. E Dragon Bravo Fire na Arizona, awo e candela mas grandi di Merca e aña e naturalesa extremo di e temporada di candela aki.
aki, a kima 143,974 acre y a destrui e historico Grand Canyon Lodge. Na Colorado, e Mientras tanto, Albania a ricibi yudansa di Emiratonan
Lee Fire a crece te na 133,841 acre, posicionando su mes entre esunnan mas grandi di Arabe Uni, cu a manda bombero y helicopter pa yuda
e estado. Mas cu 18,500 bombero ta desplega rond e pais, bringando contra 52 candela e ekiponan local combati e candelanan den areanan
grandi cu ta activo. rural.
Europa su zomer cayente Asia y mas aleu
Sur di Europa a ser afecta specialmente duro. Na Spaña, 14 candela grandi di mondi ta Den e region di Lehano Oriente di Rusia, candelanan
kimando den regionnan manera Galicia y Zamora, cu mas cu 157,000 hectar ya perdi y di mondi a consumi mas cu 629,000 hectar, principal-
por lo menos shete morto raporta. Den henter Union Europeo, mas cu 400,000 hectar mente na Zabaykalsky Krai y Buryatia. Oficialnan ta
a kima—un aumento di 87% compara cu e promedio di e ultimo dos decadanan. E culpa kimamento di yerba seco y a declara emergencia
candelanan a devasta destinacionnan turistico y a forsa evacuacion na Italia, Portugal, regional.
y Grecia.
Hapon a sufri su pio candela di mondi den mas cu 50
aña den e ciudad di Ōfunato. E candela a destrui 171
edificio, a forsa casi 4,600 evacuacion, y a mata un
persona.
Na Turkia, candelanan di mondi den e Provincia di İzmir
a forsa mas cu 50,000 hende pa huy. Biento fuerte y
temperatura halto ta sigui alimenta e crisis.
Sur America su temporada cayente
Na Argentina, Chile, y Colombia, candelanan di mondi
a kima mas cu 6 miyon hectar, alimenta pa un secura
prolonga y condicionnan seco. Aunke e cantidad di
victima ta keda abou, e daño ambiental y agricultural
ta extenso.
Un tendencia cayente
E temporada di candela di mondi di 2025 a exigi e
maximo di e capacidad global di combati candela y a
activa respondinan di emergencia riba tur continente.
Cu e condicionnan impulsa pa clima ta empeorando, e
temporadanan aki di candela masivo por bira e norma
pronto, y no e excepcion.
Gobiernonan ta aumentando nan sosten—pero cu
tereno, cas, y bida na peliger, mundo por tin mester
di mas cu solamente slang y helicopter pa cambia e
rumbo.

