Page 46 - AWEMAINTA
P. 46
6 Edishon di Pasku 2019
Gobièrnu ku tarea pa stimulá esaki
Boneiru mester buska manera pa produsí
su mes alimento
Pa un persona òf un pais pagabel pa tur hende. Na ménos tempu pa prepará Obesidat i otro formanan asina por sigui menshoná.
por logra yega sero hamber mesun momentu hasi un un kuminda saludabel na di desnutrishon ta afektá Hopi mas persona ta
no solamente bo mester yamada na tur persona pa kas. Konsumidónan espe- kasi un di kada tres per- keda bin dilanti ku malesa-
atendé ku e problema, pero kuminsá pensa den loke sialmente den zonanan sona. Proyekshonnan ta nan króniko. Papiando di
mester alimentá e individuo nos ta alimentá diaria- urbano ta dependé kada indiká ku lo oumentá na hendenan cu ta diabétiko,
pareu ku bo ta alimentá e mente. dia mas di supermarket, dos di kada tres persona pa di kual mayoria ta den e
mata. Ta importante pa Bo- lokalidatnan di kuminda aña 2025. E bon notisia ta fase avansá. Sea ta dia-
neiru realisá ku e no por Kambio di dieta rápido, ('fast food restau- ku ta eksistí solushonnan bétiko, preshon haltu,
sigui dependé riba sola- Den último dékadanan rant'), kiosko di kuminda i ku por logra redusí tur kanser òf otro síntomanan.
mente importashon, sino nos a kambia drástika- restorant ku ta ofresé forma di desnutrishon, E parti prinsipal di kome
mester trata na produsí nos mente nos dieta i hábito di kuminda pa bai kuné pero ta deseá un kompro- saludabel ta benefisioso pa
kuminda, hasiendo uso di alimentashon komo resul- ('takeaway'). miso mas grandi i na nivel seguro médiko di Aruba.
agrikultura, hòrtikultura, tado di globalisashon e Un kombinashon di mundial. Sigur esaki lo yuda na ali-
krio di bestia i peska den urbanisashon i e krese- dieta ménos saludabel i viá e peso ku konstante-
forma sostenibel i duradero. mentu di ingreso. Nos a estilo di bida hopi ora sintá Plantamentu mente debí na mal alimen-
Gobièrnu tin un ròl pasa di platonan saludabel a oumentá e tasa di obe- Ta importante pa kumin- tashon, obesidat i sobre-
importante pa eduká i duna di berdura i riku na vibra sidat no solamente na pais- sá for di chikitu i keda hin- peso nos seguro médiko
sosten riba e tereno aki. pa dietanan ku ta haltu den nan desaroyá, sino tambe ka den e muchanan ku ta kasi no por karga esaki
Algun algun pasá a op- hariña refiná yená ku salu, na paisnan di ménos in- lanta e nesesidat pa planta. mas.
servá atrobe 'Dia Mundial suku, i vèt pa dieta di greso, unda hamber i E parti di konsientisá e ser Nos kier enkurashá
di Alimentashon'. A hasi na kumindanan prosesá, karni obesidat ta pareu. humano pa planta su mes- henter komunidat pa plan-
e okashon ei un yamada di i otro produktonan ku ta N’e momentonan aki tin un berduranan ku e ta uza ta mas, skohe mas pa pro-
akshon na tur sektor pa derivá for di animal. mas di 670 mion di adulto i diariamente den su kushina duktonan produsí lokal-
hasi dietanan saludabel i 120 mion mucha di 5 pa 19 mester ta e base pa hiba un mente, hasi mas aktividat,
optenibel disponibel i Awendia ta dediká aña ta obeso. Mas di 40 bida mas saludabel. Un manera piska na baranka
mion di muchanan ménos dieta balansá i ku produkto- òf tuma paseonan den
di 5 aña ta sobrepeso. nan ku bo mes ta produsí. mondi, ku ta krea aktividat
Miéntras ku mas di 820 Na momentu ku bo ta sano i semper sigurá ku
mion di persona mundial- kome mas saludabel lo bo boso tin boso hòfi di mata-
mente ta sufri di hamber. kuminsá sinti bo mihó. Lo nan herbal na kas, pa boso
kuminsá funshoná mas por kushiná ku produkto-
Malesa efisiente tambe. Ménos nan kosechá for di boso
Un dieta ménos saluda- kansansio, drumimentu kurá.
bel t’e prinsipal faktor di anochi mihó, ménos strès i
malesanan no transmití,
inkluí enfermedatnan kar-
diovaskular, diabétis, sierto
tipo di malesanan di
kanser. Esaki tin un vín-
kulo di 1/5 parti mundial-
mente di personanan ku ta
fayesé.
E hábito i alimentonan
ménos saludabel aki tambe
tin su efekto negativo riba
e presupuesto nashonal di
salú ku por kosta kasi 20
mion dòler pa aña.