Page 80 - AWEMAINTA
P. 80
KOLO
40 Edishon di Pasku 2019
Uso di Korona di La Bírgen na Boneiru
Pa: Bigalda de Marchena
Den un grupo di trabou, diferente estudio universi-
enkonekshon ku ICH (In- tario. E aspekto kultural,
tangable Cultural Herritage por ehèmpel ‘antibakterial,
/ Herensia Kultural ‘staprous’ mester sigui
Intangibel), un kolega i ami investigá. No tin un inves-
tabatin e tarea pa inves- tigashon di e mata- i yer-
tigá e mata ‘Korona di La banan aki i e informashon
Birgen”. E problema sentral di historia oral no ta doku-
den e investigashon ku a mentá. Un otro palabra ku
bini dilanti ta ku e área di a bini dialnti ta ‘Passie
Karibe ta riku na yerba i Bloem”. E mata aki, tambe
mata medisinal, pero te konosí komo ‘Maracacuja”
ainda nan ta deskonosí. E o ‘Maypop’, tabata usa pa
pregunta sentral den esaki siglonan den kulturanan
tabata ‘Kon por usa ‘Ko- indémiko di Sur Amérika. Ta
rona di La Birgen’ pa meta usa e mata aki tambe pa un
medesinal’? mata di milager. Tin mas ku
Nos a interkambiá basta 500 sorto di e mata aki i e
di pensamentu i a sali variashonnan mas konosí
algun palabra manera ‘Pa- por haña den Amzona.
ssie Foetida’, eksperensia i Esaki ta ‘Passieflora idulis’
e efektonan medisinal. i ‘Passie flora incarnate’.
Meta di e investigashon Flor di e mata aki ta haña hel i tin hopi simia parti traha un tinktura. Esaki pa diferente meta. Hopi per-
tabatá pa haña un bista na püs òf blanku i tin un paden. Tambe e fruta ta nan ta usa pa kura herida sona a bisa ku shoshori ta
kon konosí nos ta ku kurason ros o püs. E mata konosi pa su dósis haltu di chikitu i plèki blou. E algu anti-flamante i anti-
matanan medisinal i nos aki a haña su nòmber di un anti-oksidante. Ku e fruta ‘Passiebloem’ tin tambe su oksidante i anti-bakterial.
eksperensia ku nan. misionero spañó di ántes. tambe por traha djus, efekto kalmante i Segun sierto sientífiko, e tin
Sierto partinan di e mata ta batido i djèm. nark?tiko. Pa e motibo aki, un karakter di limpiesa pa
Passie Foetida laga nan rekord? krusifika- e ta un mata efektivo pa sanger. Tambe a bini dilanti
Tin hopi yerba i mata shon di Kristu. P’esei nan a Benefisio i efekto strès i ansha, pero tambe ku Shoshori ta bon kontra
den nos sosiedat di kua e yama e mata Flor di E kulturanan indémiko problema ku drumimentu. ‘Sarampi’ i ‘Rode Hond’.
parti kurativo hopi biaha ta Pashon. E fruta di e mata di Amazona ta usa e Den pasado a usa e mata Pues e ta kura herida
deskonosí pa nos. Den e aki ta grandura di un Passiebloem pa siglonan aki speshalmente pa remedi interno i eksterno.
kaso aki espesialmente lamunchi. E tan konosí komo medisina natural. pa hende muhé. Nan ta us’é E parti ritual di uso di
‘Passie Foetida’. Pa esaki tin “Pasion Fruit”. Su koló ta Blachinan di e mata ta kontra problema di meno- Shoshori ta entre otro ta
pone e blachínan riba kama
pousa. Mas aleu, segun
E konenchi Tuti investigashon, ta bisa ku e di un beibi pa e drumi ariba
ora e tin kentura. Tambe
mata ta bon pa regul?
bebiendo un te slap pa
depreshon. Un otro partiku-
Un dia tabata tin un ora fiesta a kaba e mes a bai tabata hasi, no a yudé. Su sintimentu di ansha i hende grandi ta us’é
konènchi yamá Tuti. E kumpra 5 bolo di wòrtel. barika tabata asina yen ku laridat di uso di ‘Passie efekto kurativo.
konènchi aki su delisia Unu pa e ches kuné ora e el a haña doló den su Foetida’( Korona di La Por enkontrá Shoshori’
tabata kome wòrtel. No ta tabata wak televishon barika. Birgen), den e área di Ama- den diferente área di
importa kiko e pasaboka ta. anochi i e sobra bolonan pa Ora Tuti a lanta su zona ta, ku maya- i Boneiru, en partikular na
Asina ku Tuti tende e e kome den siman. Esei sigiente dia, ela hura ku astekanan tabata usa bichi Tras di Montana. E tra-
palabra wòrtel, su oreanan tabata su intenshon nunka mas lo e kome sinku di e mata den forma di dishon pa kosechá e mata
ta lanta para mas ku nor- pero…..esaki no tabata e bolo di wòrtel ni ningun puiru pa nan potensia tambe a bini dilanti. Ta
mal. kaso, pasobra e mes anochi otro bolo pareu. Pero no seksual. kosechá e esaki riba ‘Bièrna
Riba un djabièrnè ei, el a sinta na su patarata kere bo, su delisia a keda Efekto anti oksidante i Santu’. Segun grandinan, e
atardi, el a topa su amigu grandesa kome tur bolo. bolo di wòrtel. pa baha infekshon ora ei e tin un balor mas
Freddy na ‘Kas di Suku’. Despues el a bai drumi, Bo por kome loke bo Korona di La Birgen tin agregá.
Einan ta bende hopi kos pero e no por a pega soño. gusta, pero no kome nunka su karakter fuerte pa e parti Al final, tur e persona-
dushi: panseiku, kokada, E tabata blo bòltu riba di mas, pasobra nada di anti oksidante. E ta nan entrevistá ta di opinion
kuki di leter i bolo. Freddy kama, pero nada ku e mas no ta bon. kontené diferente sorto di ku no mester pèrdè nos
tabata kumprando un bolo anti oksidante, manera mata- i simianan medisinal
di kashupete pa ‘kaempferol’, ‘vtexine’, for di bista pa esakinan no
selebrashon di su 30 aña ‘quercetine’ i hopi mas. E ta bai pèrdí. Por konkluí, ku
di edat. E pachanga aki remediá infekshon, eleminá ‘Korona di La Birgen’ ta un
sigur mester ta unu di kita dol?, ta protehá malesa di anti bakterial fuerte, anti
sombré. Freddy a invitá tur kurason i ta simulá e oksidante i un bon limpiesa
su amigunan: Kompa Leon, sistema inmuno. di sanger. Tambe por
kabrito Chicu, chuchubi Resultado i Konklushon konkluí ku rais di e mata i
Birimbinichi i tambe Tuti. Den e investigashon, a blachi tin sumamente bon
Na e fiesta, nan a parti entrevistá tambe algun per- efekto ku ta relevante pa
tur tipo di snèk, pero riba sona tokante e tema aki. sigui hasi estudio far-
tur kos Tuti tabata bisa nò. For di e entrevistanan a bini maséutiko pa kontrolá e-
Ta wòrtel e tabata ke kome. dilanti ku e mata ‘Korona di coli i konservá e simianan
El a keda ku asina tantu La Birgen’, tambe nan ta nativo.
gana di kome wòrtel, ku yam’é ‘Shoshori’. Por us’e