Page 5 - HOH
P. 5

10 LOCAL                                                       AWEMainta                                             Diamars, 5 Augustus 2025





                                                               Tras di porta cera:

       E bataya secreto cu hopi hende muhe Arubano ta confronta





       TIN un problema creciente na Aruba cu raras bes nos ta papia di dje—uno cu ta
       scondi na bista di tur hende. Mas y mas hende muhe ta luchando den silencio cu
       dependencia na alcohol, pero como cu e no ta cuadra cu e imagen tipico di adic-

       cion, e ta pasa sin cu hende ripara. E hende muhenan aki por ta mama, maestra,
       cuidado, of doño di negoshi—muhenan cu pafo ta funciona bon, pero paden ta
       bringando un lucha diario.



       Di hopi manera, sociedad a haci’e mas dificil pa nan papia. Normanan cultural ta
       bisa hende muhe cu nan mester ta fuerte, trankil, y den control. Admiti cu bo tin
       un problema cu alcohol no ta alinea cu e imagen ey, specialmente den comuni-
       dadnan cera caminda redo ta core lihe y huicio ta yega lihe. Pa un hende muhe,

       bebe di mas ta trece un stigma hopi mas profundo cu ne cu pa un hende homber.
       Un homber cu ta bebe di mas por wordo escusa como stress of social. Un hende
       muhe? Mas probabel e ta wordo tilda di iresponsabel of incapaz.                            di famia, y  hasta socialisacion  na  trabou. Pero

                                                                                                  ora e ta wordo uza pa maneha dolor emocional,
       E tipo di presion ey ta mantene hende muhe den silencio. Pues, nan ta bebe na              soledad, of presion, silenciosamente e ta cambia
       cas. Despues cu e yiunan bay drumi. Mientras ta cushinando. Un par di glas di              den algo otro. Y ora e sosode cu hende muhe, hopi
       biña, un rutina di anochi—facil pa ignora, te ora e bira un necesidad. Pa hopi, e          biaha e ta keda scondi pa añanan largo.
       patronchi aki a cuminsa durante e pandemia, ora cu stress, ansiedad, y isolacion

       a mescla cu e demandanan di bida na cas. Alcohol a bira un manera pa maneha                Poco hende muhe  na Aruba ta busca ayudo pa
       emocion, y el a keda.                                                                      problemanan relaciona cu alcohol,  no pasobra
                                                                                                  nan no mester di dje, sino pasobra nan tin miedo

       Loke ta haci alcoholismo silencioso specialmente peligroso ta con facil e ta pa            di  loke  e  por  costa  nan—reputacion,  confi-
       sconde—y con normal el a bira. Bebida ta parti di hopi celebracion, reunion                ansa, relacionnan. Tambe tin falta di espacionan
                                                                                                  caminda hende muhe ta sinti nan mes berdade-
                                                                                                  ramente sigur pa habri nan curason tocante loke
                                                                                                  nan ta pasando aden. Hopi ta sigui lucha nan so,

                                                                                                  sperando cu lo e pasa.


                                                                                                  Pero e silencio  aki tin su prijs. Relacionnan  ta

                                                                                                  kibra.  Salud  mental  y  fisico  ta  sufri.  Y  yiunan,
                                                                                                  aunke nan no ta compronde completamente, ta
                                                                                                  ripara ora algo no ta na ordo.


                                                                                                  A yega ora pa reconoce cu alcoholismo no semper

                                                                                                  ta  mustra dramatico of buyoso. Tin biaha  e ta
                                                                                                  parce e bisiña, e cahera amabel, e mama na scol
                                                                                                  buscando yiu. Y te ora nos crea espacio pa comb-

                                                                                                  ersacionnan honesto, hopi  di  e hende muhenan
                                                                                                  aki lo sigui sufri den silencio.


                                                                                                  Nos mester laga e berguensa cu ta rondona hende
                                                                                                  muhe  y  adiccion bay.  Pasobra e  berdad ta, nan

                                                                                                  no ta fracasando—nan ta sufriendo. Y nan merece
                                                                                                  comprension, no huicio.



                                                                                                  Laga nos cuminsa pa scucha. Scucha di berdad.
                                                                                                  Esey por t’e prome paso pa yuda hopi hende muhe
                                                                                                  haya nan caminda bek na nan mes.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10