Page 12 - AM200409
P. 12
12 AWEMainta Diahuebs, 9 April 2020
E pandemianan cu mundo a conoce
E pandemianan cu mundo a conoce na inicio di su existen- 3. GRIEP ASIATICO (1957)
cia no ta comparabel. Temponan a cambia. Antes tabata E pandemia aki tabata un combinacion di griep humano cu
papia di miyones y miyones di morto, pero cu transcurso di un griep di patonan salvahe. Ta calcula cu el a caba cu bid
tempo, y hermentnan disponibel, e cantidad di morto causa di mas di un miyon persona.
durante un pandemia a baha.
4. GRIEP DI HONG KONG (1968-1969)
Sinembargo den e tempo moderno aki pandemianan tin su E griep aki, H3N2, tabata un combinacion di e virus aviar
retonan, manera esun di COVID-19 pa cual no tin ni reme- y un griep humano. E asina yama “Griep di Hong Kong” a
di ni vacuna, pero tambe e ta sosode den un mundo cu un caba cu bida di 40.000 persona. E variante aki, cu a aparece
poblacion di mas di 7 biyon habitante, cu areanan densam- durante zomer, por ta un cepta mutante cu den poco tempo
ento pobla y paisnan hopi social cu ta causa cu e propaga- a plama pa henter mundo siguiendo e mesun lineanan di
cion por tuma lugar di un forma mas rapido. difusion cu e asina yama keintura Asiatico di 1957.
P’esey ta importante cu loke Gobiernonan ta propaganda 5. HIV (1980)
cu ta e meta: Flatten the Curve y pa logra esaki mester HIV, desde 1980, a caba cu bida di 25 miyon di persona rond
practica distanciamento social. Pero prome cu esey ta bon mundo. Mayoria di e victimanan aki tabata den e continente
pa tira un bista di Aruba mundo a conoce di tur e pandemi- Africano, y actualmente ainda e ta sigui ta un peligro.
anan cu a azota e planeta aki.
6. SINDROME DI BACA LOCO (1990)
Kico ta e diferencia entre epidemia y pandemia E pandemia aki a ausa panico na mundo debi n’e alarma
Na prome luga, ta bale la pena señala kico ta un epidemia cu e por wordo transmiti facilmente pa ser humano. E sin-
y con e ta diferencia di un pandemia. Un epidemia no ta drome di bacanan local a cobra 150 victima.
nada otro cu un malesa cu ta afecta un cantidad grandi di
persona, mas cu normal. Mientras cu un pandemia ta un 7. VIRUELA
epidemia na un escala mas grandi, hopi mas amplio, mas Atrabes di historia, diferente epidemia di viruela a caba
di loke a spera. Epidemianan na mundo den transcurso di cu bida di miyones di persona. Felizmente, Organisacion
tempo. Mundial di Salud a declara cu viruela ta totalmente eradi-
ca di mundo.
1. PESTE PRETO (SIGLO XIV)
Peste preto a surgi den siglo XIV y a caba cu mita di e pobla- 8. COLERA SIGLO (XIX)
cion Europeo, y ta calcula cu 25 miyon di persona a perde Colera a causa cerca di 20 000 victima na Francia durante
nan bida dor di e epidemia. E Peste Preto of Bubonica a siglo XIX. Awor e malesa aki ta casi eradica n’e paisnan
bira e pandemia mas mortal de historia. industrialisa. Sinembargo na algun pais Africano of Sur
Americano ainda e ta causa victima. Ademas di keintura y
2. GRIEP SPAÑO (1918-1920) dolor na bariga, colera sa mata esnan afecta debi principal-
Griep Spaño tabata un di e pandemianan mas mortal di mente na deshidratacion cu den hopi caso ta practicamente
historia di humanidad ya cu el a caba cu bida di 50 miyon imposibel di para debi n’e velocidad cu e curpa ta perde
persona. Griep Spaño tabata relaciona cu e prome guera likido door di diarea.
mundial, conflicto cu no a yuda pa mitiga e consecuenci-
anan di e malesa sino net lo contrario. 9. GRIEP AVIAR (2003)
No ta conoci pakico el a haya e nomber aki, pero e no ta debi Griep Aviar a caba cu bida di 250 persona na Corea. Ade-
cu e prome casonan a keda manifesta na Spaña, manera mas, a sacrifica miles di pareha pa controla e epidemia.
hopi a pensa, pero e pais aki tabata e prome pa informa
e poblacion di su existencia y consecuencianan, ya cu otro 10. INFLUENZA AH1N1 (2009)
paisnan manera Francia, unda cu e prome casonan por a E Influenza AH1N1 tabata un pandemia, cu ya a plama pa
surgi, a censura e informacion pa evita depresion bou di e varios region geografico, cu su origen ta bini di un variante
poblacion. di influenza A di origen di porco.

