Page 62 - BÜLTEN DERGİSİ 89. SAYISI
P. 62
Doğu Türkistan’da Çin zulmü ve
Akraba Topluluklar
UygurTÜRKLERİ
Doğu Türkistan coğrafyası sahip olduğu stratejik
konumu, yer altı ve yer üstü kaynakları bakımından
tarih boyunca büyük devletlerin özellikle de Çin’in
hedefinde olmuştur. Nüfusunun önemli bir kısmı,
doğusunda yaşayan Türkler oluşturur. Türk milletinin
ana yurdu olmasının yanı sıra sahip olduğu tarihi Doğu Türkistan,
birikimi, köklü kültürel değerleri, coğrafi ve siyasi yapısı
bakımından diğer medeniyetler için de önemli bir Türk âleminde
merkez konumundadır. varlığı en ağır
1949’ dan sonra Çin yönetiminin uygulamış olduğu tehdide maruz
baskı ve soykırım politikası yüzünden Doğu Türkistan kalan akraba
büyük bir yıkıma uğramış, halk hürriyetini korumak
için Çin devleti ile mücadeleye girişmiştir. Doğu topluluklarından
Türkistan halkının ekonomik anlamda sahip olduğu biridir.
hakları elinden alınmış ve Türkler zor şartlarda yaşa- Türk-İslam
maya mahkûm edilmiştir. Yapılan zulümler bunlarla medeniyetinin
sınırlı kalmamış Doğu Türkistan halkı Müslüman
oldukları gerekçesiyle çeşitli bahanelerle tutuklanmış tarihi Doğu Türkistan tarihte Büyük -ulu- rafyasında çok önemli bir tarihi işlevi stratejik konumu, jeopolitik konumu,
ve katledilmiştir. Doğu Türkistan halkının Çin zulmü merkezlerini Türkistan olarak zikredilen Türklerin yerine getirmiştir. Bugün yine Türk- özellikle Doğu Türkistan’ın Çin açısın-
karşısında göstermiş olduğu bu haklı duruş Çin barındıran ilk ana vatanı olarak yaşadıkları bu lerin ilk defa İslam’la şereflendiği Ka- dan stratejik ve jeopolitik konumu.
coğrafyanın ismi. Daha sonraki yıllar-
Bugün Çin kendi hidro karbon dedi-
rahanlı hükümdarlığı da Sultan Saltık
hükümeti tarafından kanlı bir şekilde bastırılmaya da atalarımızın yaşadıkları bu coğraf- Buğra Han’la Doğu Türkistan coğraf- ğimiz petrol, doğalgaz, kömür, uran-
çalışılmış, Türk halkının baskı ve zulme karşı boyun Doğu Türkistan ya Rus ve Çin gibi iki büyük emper- yasında yaşam bulmuştur. O yönüyle yum gibi enerji ihtiyacının 1/3 ünü
Doğu Türkistan’dan karşılamaktadır.
yalist devletin işbirliği sonucu ikiye
eğmesi beklenmiştir. günümüzde öz bölünmüş. Batı Türkistan dediğimiz de Doğu Türkistan tabii ki Türk dünya- Bugün Doğu Türkistan, 1.6 trilyon
sının asla ve kat’a ayrılmaz en önemli
Ne acıdır ki günümüzde yurdunda yaşam Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, bir parçasıdır. kömür, 10.3 trilyon metre küp do-
ğalgaz, yine 160 milyar ton petrol,
Türkmenistan ve diğer Türk Cumhu-
1884 ’te Mançu İmparatorluğu
Doğu Türkistan halkının mücadelesi riyetleri ve muhtar/özerk bölgeleri Doğu Türkistan kısmını işgal ediyor. 60 milyon baş hayvan ve buğday,
bu zulüm ve baskılara karşı vermektedir. Rusya’nın elinde kalmış. Doğu Tür- İmparatorluğun 19. eyaleti olarak arpa, pamuk gibi stratejik öneme
kistan dediğimiz bugün ana gövdeyi
sahip bir tahıl ambarıdır. Bunun dı-
göstermiş olduğu çaba, Uygur Türklerinin oluşturduğu, tabii 1884’te Şincan adını veriyor. ‘Şincan’ şında Doğu Türkistan Çin’in geri kalan
Çince’de “yeni kazanılmış toprak” de-
istiklallerine Özbek, Kazak, Tatar kardeşlerimizin mektir. ‘Türkistan’ ise “Türklerin Ül- enerjisinin sağlanabileceği yani Orta
de bulunduğu, Doğu Türkistan coğ-
Asya, Hazar, Türkmen, Kazak, Azeri
sahip çıkmayı rafyası da Çin işgalinde kalmıştır. kesi”. petrol ve doğalgazının Çin’e taşınması
Doğu
da
Türkistan’ın
Batı
geçip, hayatta türkler, Hunlar, Uygurlar, Çağataylar, Türkistan’ın da işgal edilmesindeki için adeta bir geçiş kapısı olarak Çin
Tarihte tabii ki bu coğrafyada Gök-
için stratejik bir öneme sahiptir. Ayrı-
kalma Sayidiye Hanlıkları gibi, Karahanlılar birinci sebep çok zengin yer altı ve ca Çin’in ürettiği malları Batıya pazar-
mücadelesine gibi birçok imparatorluklar ve dev- yer üstü kaynaklarına sahip olması, layabileceği tarihi İpek Yolu üzerinde-
dönüşmüştür. letler, beylikler Doğu Türkistan’a baş- tarıma çok elverişli olması, dört mev- ki konumu ile de Doğu Türkistan, Çin
simin çok muhteşem bir şekilde yaşa-
için vazgeçilmez stratejik bir öneme
kentlik yapmış, Doğu Türkistan bu
coğrafyada bu büyük Türkistan coğ- nılıyor olmasıdır. Yine bunun dışında sahiptir.
60 61
