Page 59 - 88.BÜLTEN

Sürgünde bir Türk Boyu

Ahıska de yaşamakta olan Ahıska Türkleri, mesafede bulunmaktadır. Posof yan Ahıska ve çevresinde nüfus da
Ahıska, Türkiye sınırına 15 km.
On farklı ülkede dağınık bir şekil-
Bugün sakinleri orada yaşama-
aslında, yüzyıllarca günümüzde
Çayının iki yakasında yer alan
seyrek, hatta ıssız hâldedir. 1944
Gürcistan’ın sınırları içinde kalan ve
şehir, karayolu ile Tiflis, Batum ve
sürgünüyle boşaltılan köylere, zorla
Edirne Anlaşması’na dek Osmanlı
Türkiye’ye bağlıdır. Ayrıca batıda
veya zaruretle gelenler dışında
uzanan bir demiryolu, Ahıska’yı
tısındaki Mesheti-Cavahetya böl-
tır. Bölgeye iskân edilmek istenen
TÜRKLERI toprağı olan Gürcistan’ın güneyba- Türk sınırının çok yakınına kadar nüfus hareketlenmesi olmamış-
gesinde yaşamış, Türkçe konuşan,
doğudan Tiflis’e bağlar. Ahıska top-
Gürcüler gelmediği gibi, kasabalara
Hanefi-Sünnî inancına sahip bir
raklarının en önemli akarsuyu, Kür
da sadece Ermeniler yerleşmiştir.
halktır. Edirne Anlaşması’ndan son-
ra Osmanlı toprağı olmaktan çıkan ırmağıdır. Batıdan gelip Ahıska’ya Buralarda resmî kişilerden başka
ulaşmadan birleşen Posof ve Adi-
Gürcü varlığından söz edilemez.
bölge, 1918’de tekrar Osmanlı sınır- gön çayları, şehrin doğusunda Kür 1828’de 50.000 olan şehir nü-
“…Demir yolu yapılana kadar hiçbir larına dâhil olmuşsa da 1921 yılında ırmağına karışır ve Hazar Denizi’ne fusu, 1887’de 13.265’e düşmüş-
şeyden haberimiz yoktu. Sonrasında yapılan Moskova ve Kars anlaşma- doğru akarlar. Yer yer düzlükler tür. Günümüzde yaklaşık nüfusu
larıyla Türkiye’nin doğu sınırının
görülmekle beraber dalgalı bir
asker getirdiler. Bizi bir köyden diğerine kesinleşmesi sonucunda Gürcistan yapıya sahip olan Ahıska toprakları, 24.700‘dir.
Bugün Dünya Ahıska Türkleri
bırakmadılar. Bir köye misafir gitmişse Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin sulak ve tarıma elverişlidir. Posof’ta Birliği’nin verilerine göre dünyada
toprağı olmuştur.
olduğu gibi buralarda da yaylacılık
o köyde kaldı. Bizi 3 ay bırakmadılar. Ahıska şehri, Türkiye’nin kuzey- geleneği vardı. Ormanlık tepelerin 458 bin 680 Ahıska Türkü 10 farklı
ülkede yaşıyor.
Ahıska şehri, Bilmiyorduk ki bizi süreceklerini...” doğusunda, Ardahan ilimizle sınır aralarındaki yüksek ve bol otlu vadi- Hafızalarından silinmesi çok güç
teşkil eden, Gürcistan toprakları
lerde hayvancılık yapılırdı.
Çam ormanlarıyla kaplı dağlar
Türkiye’nin “Tren soğuk, kirliydi, üstü açıktı. Yüzlerce içinde yer alan, çok eski bir Türklük arasındaki dar vadide kurulmuş olan o korkunç günlerle, bir sür-
gün toplumu olarak tanımlıyorlar
yurdunun merkezidir.
Abastuban, Adigön, Aspinza, Ahıl-
kuzeydoğusunda, insan vardı. Açlıktan ölmememiz için kelek, Azgur ve Hırtız gibi kasabaları olan kaplıcalı Abastuban, görülme- kendilerini.
Ahıskalılar, bugünlerde her
ye değer tabiî güzelliklere sahiptir.
istasyonlarda sadece bir kova çorba
Ardahan ilimizle veriyorlardı. Herkes kapabildiği kaseyle ve bu kasabalara bağlı 200 kadar Ahıska yakınındaki linyit yatakları dönemden daha fazla yardıma ve
köyü vardır.
da işletilmektedir.
desteğe ihtiyaçları var.
sınır teşkil eden, biraz içebiliyordu. Ural Dağları çok
Gürcistan toprakları soğuktu. Ölenler oldu. Soğuktan
yaralananlar oldu. Ölenleri trenin içinden
içinde yer alan, fırlatıyorlardı. Halamın kaynanası, bir
çok eski bir komşumuz öldü.”
Türklük yurdunun “… Çok eziyet çektik. Soğuk kış, soğuk
merkezidir. tırlar, tahtadan demirden yapılmış
hayvan taşınan tırlar, ortada küçük bir
soba yakarlardı, çabuk soğurdu üşürdük.
Hastalanan, kırılan çok oldu. Yolda tırları

durdururlardı, ölenleri çıkarın derlerdi,
karın içine gömer giderdik…”

“Kardeş kardeşten ayrıldı, hepimizi başka
köylere yolladılar. Aç da kaldık, susuz da
kaldık.”

O kadar çok hikaye var ki…

Ahıska Türklerinin acı dolu
sürgün hikayeleri.

56 57