Page 584 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม
P. 584
516
ทีนี้อาการทางกาย นอกจากลมหายใจ นอกจากอาการพองยุบ มีอาการอะไรบ้าง นอกจากอาการ ของลมหายใจ อาการพองยุบ ก็มีอาการเคร่งตึง ความหนัก ความเบา ความร้อน ความเย็น ที่เกิดขึ้นตาม รา่ งกาย ทอี่ าศยั รา่ งกายเกดิ ขนึ้ กเ็ ปน็ อาการทางกาย เมอื่ มอี าการอยา่ งใดอยา่ งหนงึ่ ปรากฏขนึ้ มา หนา้ ทขี่ อง ผ ป้ ู ฏ บิ ตั ิ ห น า้ ท ขี ่ อ ง ผ เ้ ู จ ร ญิ ก ร ร ม ฐ า น น นั ้ ใ ห ม้ สี ต เิ ข า้ ไ ป ก า ห น ด ร ้ ู ถ งึ ก า ร เ ก ดิ ข นึ ้ ต งั ้ อ ย ด่ ู บั ไ ป ข อ ง อ า ร ม ณ น์ นั ้ ๆ ให้ต่อเนื่องอยู่เนือง ๆ เพื่อความละเอียด เพื่อสติสมาธิปัญญา ที่จะแก่กล้ายิ่งขึ้นไป
แล้วก็จะเห็นสภาวธรรม ถึงความเปลี่ยนไป ที่ละเอียดมากขึ้น และการกาหนดรู้ อาการของ ลมหายใจ อาการของพองยุบ ความเย็น ร้อน อ่อน แข็ง เคร่ง ตึง หนัก เบา ที่เกิดขึ้นตามร่างกายนั้น สภาว ธรรมเหล่านี้ จะมีอาการสลับสับเปลี่ยนเวียนกันมา ให้ผู้ปฏิบัติได้กาหนดรู้อยู่เสมอ อย่างเช่น ยกตัวอย่าง เช่น เมื่อกาหนดรู้อาการของลมหายใจไปเรื่อย ๆ ดูการเปลี่ยนแปลง ตามกาหนดรู้ อาการเกิดดับของ ลมหายใจไปสักระยะหนึ่ง เมื่อลมหายใจหมดไปหรือหายไป ว่างไป แล้วมีอาการเคร่งตึงเกิดขึ้นมาตาม ร่างกาย
นั่นหมายถึงว่า สภาวธรรมที่เกิดต่อเนื่อง ต่อเนื่องจากลมหายใจ ต่อเนื่องจากลมหายใจหายไป อาการเคร่งตึงเกิดขึ้นมา ส่วนใดบริเวณส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย นั่นก็คือสภาวธรรมที่เกิดขึ้นต่อเนื่อง เ ก ดิ ข นึ ้ ม า ใ ห ผ้ ป้ ู ฏ บิ ตั ไิ ด เ้ จ ร ญิ ส ต ิ อ ย า่ ง ต อ่ เ น อื ่ ง ไ ม ข่ า ด ส า ย ถ า้ เ ป น็ อ ย า่ ง น นั ้ แ ส ด ง ว า่ เ ม อื ่ อ า ก า ร ข อ ง ล ม ห า ย ใ จ หายไป อาการพองยุบหายไป มีอาการเคร่งตึงเกิดขึ้นมา อาการเคร่งตึง ก็จะเป็นอารมณ์ปัจจุบัน เป็นสภาว ธรรมที่เป็นอารมณ์ปัจจุบัน ปรากฏเกิดขึ้นต่อจากอาการของลมหายใจ หรืออาการของพองยุบ
เพราะฉะนั้น การกาหนดรู้ปัจจุบัน จึงต้องกาหนดรู้อาการเคร่งตึง หรืออาการเคร่งตึง ที่เกิดต่อ จากอาการของลมหายใจ หรืออาการพองยุบ แบบนี้เป็นต้น ถ้าเราพิจารณาแบบนี้ จะเห็นว่า ในการปฏิบัติ ธรรม จะมีสภาวธรรมปรากฏเกิดขึ้นมา ให้ผู้ปฏิบัตินั้นได้กาหนดรู้ ถึงการเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป กาหนดรู้ถึง ไตรลักษณ์ได้อย่างต่อเนื่อง เมื่อมีสติรู้อยู่กับอารมณ์ปัจจุบัน อย่างต่อเนื่องแบบนี้ ทั้งสติสมาธิและปัญญา ก็จะแก่กล้าขึ้น พัฒนาขึ้นไปด้วย พัฒนาขึ้นไปเรื่อย ๆ นี่พูดถึงอาการทางกายที่เกิดขึ้น
และอีกอย่างหนึ่ง อาการทางกายที่จะปรากฏเกิดขึ้น ก็คือว่า อาการหลังจากที่...บางขณะบางครั้ง กาหนดรู้อาการของลมหายใจหมดไปหายไป แล้วรู้สึกถึงอาการการเต้นของหัวใจ บริเวณหทยวัตถุเกิด ขึ้นมา อาการเต้นของหัวใจ หรืออาการของชีพจร บริเวณหทยวัตถุ หรือบริเวณหัวใจเรา มีอาการเต้นเป็น ขณะ ๆ ๆ เกิดขึ้นมา นั่นก็จัดเป็นอาการทางกายอย่างหนึ่ง นั่นก็คือสภาวธรรมที่กาลังปรากฏเกิดขึ้น ให้ ผู้ปฏิบัติ ได้พิจารณาตามกาหนดรู้อาการเกิดดับนั้น อาการทางกายนั้นต่อไป
กาหนดรู้ในลักษณะอย่างนี้ ที่เรียกว่า ดูกายในกาย หรือกายานุปัสสนาสติปัฏฐาน ตามกาหนดรู้ อาการทางกายที่ปรากฏเกิดขึ้น เพื่อพิจารณาถึงกฎไตรลักษณ์ ถึงความเป็นไปอยู่ การที่เรากาหนดรู้แบบนี้ การทเี่ รากา หนดรแู้ บบนี้ จากอาการทางกายทเี่ ปน็ รปู หยาบ ทเี่ ปน็ รปู หยาบทเี่ ปน็ บญั ญตั ิ เมอื่ สตสิ มาธปิ ญั ญา แกก่ ลา้ ขนึ้ กจ็ ะกลายเปน็ อารมณส์ ภาวธรรมทลี่ ะเอยี ดขนึ้ ความเปน็ ลมหายใจหมดไปหายไป ตวั เรมิ่ จางบาง ไป ว่างไป สลายไป เหลือแต่อาการที่ปรากฏบริเวณตัว บริเวณรูปที่เกิดขึ้นในที่ว่าง ๆ อย่างเดียว
