Page 905 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม

837
ไม้กวาด แล้วลองดู เคลื่อนไป กวาดไป ๆ แต่ละขณะเขาดับอย่างไร เดี๋ยวนี้ถ้าใครไม่กวาด ใช้ดูดเอาก็ได้ นะ...ใช้ได้ มีหุ่นยนต์ใช่ไหม เอ่อ! แสดงว่าเอื้อเฟื้อแก่เวลาในการเจริญกรรมฐานเยอะขึ้นนะ ไม่รู้เอื้อเฟื้อ หรือช่วยให้ได้เจริญกรรมฐานเยอะขึ้น หรือช่วยให้ได้พักผ่อนเยอะขึ้น ดังนี้
จริง ๆ แล้วนี่นะ การที่เราสังเกตอิริยาบถย่อยแบบนี้นะ เวลาเราจะหยิบ จะจับ ขยับมือ พอเรามี สติรู้ชัดแบบนี้นะ อาการต่าง ๆ กลายเป็นว่าเราเจริญสติต่อเนื่อง ๆ ทีนี้การเจริญสติแบบนี้นะ ในอิริยาบถ ย่อยนี่นะ มีอยู่ ๒ อย่าง ก็คือว่า จริง ๆ แล้ว อาจารย์เคยพูดไว้มีกี่อย่างนะ ๓ อย่าง ในอิริยาบถย่อย การ สังเกต การที่เราจะกาหนดรู้ทัน มีสติคอยกากับ รู้ตัวทั่วพร้อม ที่เราใช้คาว่ารู้ตัวทั่วพร้อม รู้รอบตัวเลยนะ คือว่าจะรู้ได้เร็วขึ้น ก็คือว่า ถ้าสติเราใหญ่กว่าตัว กว้างกว่าตัว เวลาจะขยับ จะกระพริบตา จะหันหน้านี่นะ สติจะเป็น...มันอยู่ในบรรยากาศของสติตัวเอง
เพราะฉะนั้น ก็จะรู้ทันที รู้สึก ๆ ๆ นะไม่ต้องไปจ้องนะ ไม่ต้องสั่ง รู้สึกทันที ถ้าเราใช้แค่รู้สึกเลย นี่นะ สติจะไวมาก มันรู้ก่อน ๆ ๆ นิดนึง ๆ พอรู้สึกเร็ว ๆ นี่นะ เพราะฉะนั้นสติเขาใหญ่ เขาจะรู้สึกได้ ทันที ตัวนี้เขาเรียกว่าบรรยากาศจิตที่ว่าง กว้างจนเป็นบรรยากาศ จิตที่ว่าง กว้าง เป็นบรรยากาศ เขาเรียก บรรยากาศของสภาพจิต สภาพจิตก็คือจิตใจของเรานั่นแหละ เหมือนที่เรานั่งอยู่ตอนนี้ จิตใจรู้สึกอย่างไร สภาพจิตใจเป็นอย่างไรบ้าง ไม่ค่อยดี เฉย ๆ ว่าง ๆ สบาย ๆ เบา ๆ บอกได้ไหม...บอกได้ทันที ไม่ต้องไป หา นี่คือลักษณะของสภาพจิตเรา ที่เป็นอยู่จริง ๆ
ไม่ใช่ เอ๊ะ!สภาพจิตฉันอยู่ตรงไหนนะ ตอนนี้นะมันเฉย ๆ แบบนี้นะ คือเอ๊ะ!มันเฉย ๆ หาสภาพจิต ตัวเองไม่เจอ หาที่ไหน มันหาหน้าตาไม่เจอ แต่รู้สึกเหมือนดีมากเลย แต่หาไม่เจอ รู้สึกว่าดีมากเลย แต่ หาไม่เจอ หาไม่เจอแล้วรู้สึกได้อย่างไร ว่าดีมาก ก็คือ...นี่คือสภาพจิตนี่นะ เป็นเรื่องปกติของชีวิตคนเรา สังเกตเวลามีผัสสะขึ้นมา สภาพจิตใจไม่ดีเลยนี่นะ รู้สึกมันขุ่น ๆ เคือง ๆ ไม่ค่อยดีเลย ไม่ค่อยสบายเลย นั่นคือลักษณะของสภาพจิต
แต่ทีนี้พูดถึงสภาพจิตตรงนี้ ก็คือว่า ถ้าจิตทาให้จิตกว้างกว่าตัวนี่นะ สภาพจิต จิตที่สงบกว้างกว่า ตัวเมื่อไหร่ เขาก็กลายเป็นความเบา มีความสงบขึ้นมา รู้สึกสงบ เบา มีสติขึ้น ๆ นะ มีสติขึ้น นี้คือตัวหนึ่ง คือดูสภาพจิตตัวเองว่า ในอิริยาบถย่อย เวลาทาอะไรนี่นะ สภาพจิตใจเป็นอย่างไร ทาด้วยสภาพจิตที่สงบ ทาด้วยความสุข ทาด้วยจิตที่เบา ๆ สบายนะ ทาด้วยจิตที่หนักแน่นมั่นคงเข้มแข็งนะ...เคยไหม จิตที่หนัก แน่นมั่นคงเข้มแข็ง ภาษาอะไร...ไม่รู้อีกแล้วนี่นะ เวลายกของหนักใช้อะไร ใช้ความนุ่มนวล อ่อนโยน หรือ ใช้ความรู้สึกหนักแน่น...ใช่ไหม คือรู้สึกได้ทันที นี่คือลักษณะของสภาพจิตเรา อันนี้ต้องสังเกตอิริยาบถ ย่อย อีกอย่างหนึ่งก็คือ ตรงนี้เรียกสภาพจิต
แล้วถ้าสภาพจิตเรากว้างนี่นะ เวลาจะขยับ จะเคลื่อนไหว เขาจะรู้สึกได้เร็ว แต่ถ้าเราไม่ดูสภาพจิต ตัวเอง จ้องแต่อาการอย่างเดียวนี่นะ จ้องแต่อาการอย่างเดียว เราจะไม่ทัน บางทีทาไปแล้ว จิตถึงวิ่งตาม พูดไปแล้ว...สติถึงตามคาพูดทีหลัง ตรงนี้แหละ เพราะว่าสติเราอ่อน จะทาอะไร ทาไปแล้วถึงรู้ตัว อ๋อ!ทา ไปแล้ว ๆ หลุดไปแล้ว เพราะสติเราเราจ้องอาการ อย่างไรก็ไม่ทัน แต่ถ้าสติเค้ากว้างกว่าตัว ใหญ่กว่าตัว