Page 18 - ดับตัวตน ค้นธรรม
P. 18
10
เรียกว่า “ตัวสภาพจิต” สภาพจิตใจเรา จิตที่มีสมาธิ ความคิดเกิดขึ้นได้ แสดงวา่ ความคดิ จงึ เปน็ ธรรมชาตขิ องขนั ธ์ ๆ หนงึ่ แคน่ นั้ เอง คดิ แลว้ จติ ใจ เป็นอย่างไร - อันนี้ส่วนหนึ่ง และจะละเอียดขึ้นก็คือ ตัวจิตที่ไปรู้ว่าคิด รู้ว่าสุข รู้ว่าทุกข์ ตัวจิตที่ทาหน้าที่รู้เอง เขาเรียกว่า “วิญญาณรู้” หรือ “ตัววิญญาณขันธ์” ตรงนี้ เขามีอาการรู้แล้วดับไป เกิดใหม่ รู้แล้วดับไป ด้วยหรือเปล่า - อันนี้เพิ่มละเอียดขึ้นมา
การดูจิตในจิตจึงต้องใส่ใจอย่างดี เพราะเป็นสภาวธรรมที่ลึกซึ้ง ทแี่ ยบคาย ทเี่ รามกั บอกวา่ กเิ ลสเกดิ ขนึ้ มาตอนไหนไมร่ ู้ เพราะเราไปสนใจ แค่รูปข้างนอก ถ้าเราไม่ได้ดูสภาพจิตของเราว่าขณะนั้นเป็นอย่างไร กิเลส มาตอนไหน สติเราก็จะรู้ไม่ทัน! เพราะฉะนั้น เมื่อมีผัสสะเกิดขึ้นมาทาง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ พอใจ/ไม่พอใจเกิดขึ้น เฉย ๆ เกิดขึ้นมานี่ ตอน น นั ้ เ ร า ม เี จ ต น า ไ ห ม ? ห ร อื เ ป น็ ไ ป โ ด ย ท ไี ่ ม ม่ เี จ ต น า ร บั ร เ้ ู ล ย ? ร แ้ ู ต ว่ า่ บ งั เ อ ญิ ขณะนั้นสภาพจิตใจสงบก็เลยไม่กระทบเท่าไหร่ ถ้าเกิดบังเอิญขณะนั้น จิตใจไม่สงบก็กระทบอย่างจังเหมือนกัน แล้วเราก็จะรู้สึกเป็นทุกข์ขึ้นมา หรือมีกิเลสปรากฏขึ้นมา
เพราะฉะนั้น การมีสติกาหนดรู้สภาพจิตตนเอง การดูจิตในจิต จะชว่ ยใหเ้ ราประคองจติ ไดด้ ี แลว้ การทจี่ ะทา ใหจ้ ติ สงบเปน็ อยา่ งไร ? การ จะทาให้จิตตื่นตัวเป็นอย่างไร ? เวลาเรามีความขุ่นมัว หรือว่าเป็นตัว ถีนมิทธะ มีความง่วงเหงาหาวนอนเกิดขึ้นมานี่ เราจะทาอย่างไร ? นี่คือ การดูจิตในจิต เพราะฉะนั้น หลักของวิปัสสนา - รู้กาย รู้เวทนา รู้จิต รู้ธรรม อันนี้คืออารมณ์หลักใหญ่ ๆ ที่เขาจะเวียนสลับกันมา เพราะว่าใน บัลลังก์เดียว ไม่ใช่ว่าเกิดแค่อาการของรูป มีทั้งเวทนา ทั้งจิต สลับกันมา
