Page 222 - พระอาจารย์เทศน์เนื่องในโอกาสวันสำคัญทางพุทธศาสนา
P. 222
218
อารมณ์สั้นจนไม่สามารถจาได้ แต่อย่างไรสัญญาก็ยังทาหน้าที่จาเรื่องราว ใหญ่ ๆ ที่เป็นบัญญัติ ยังทาหน้าที่ของตนอยู่เสมอ และตัวสัญญาขันธ์นี้ ก็ยังทาหน้าที่จาทุกอย่าง-ทั้งสิ่งที่ดีและไม่ดี-ที่เข้ามากระทบทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ยังทาหน้าที่จาด้วยความซื่อสัตย์ ตัวสัญญาไม่เคยลาเอียง ว่าอาการแบบนี้ชัดขึ้นมาฉันไม่จา...ไม่มี! ชัดแล้วยังไงก็ต้องบันทึกต้องจา นั่นคือความซื่อสัตย์ การทาหน้าที่อย่างซื่อตรงของตนของตน นี่คือเป็น ขันธ์ขันธ์หนึ่ง
โดยธรรมชาติโดยปกติคนเรา พอมีสัญญาปรากฏขึ้นมา ก็ปรุง แต่งคิดไปต่าง ๆ นานา ถ้าเราพิจารณาสังเกตดูว่า บางครั้งสัญญาที่เกิด ขึ้นปรากฏขึ้นมาแล้วไม่คิดต่อ นั่นคือไม่มีการปรุงแต่ง เป็นแค่เพียงภาพ สญั ญา เปน็ ความคดิ เกา่ ๆ ปรากฏขนึ้ มาแลว้ ดบั ไปหายไป... แตพ่ อมคี วาม คดิ ตรงนนั้ เกดิ ขนึ้ มา กอ็ กี นนั่ แหละ ถา้ เขา้ ใจผดิ วา่ ความคดิ นนั่ เปน็ ของเรา เราเป็นผู้คิด พอคิดข้ึนมาก็จะปรุงแต่งต่อ โดยเฉพาะอย่างย่ิงความคิด ในสง่ิ ทไ่ี มช่ อบ-ทเ่ี รยี กวา่ เปน็ อกศุ ล-ทไี่ มพ่ อใจ กจ็ ะปรงุ แตง่ ในสงิ่ ทไี่ มด่ ขี นึ้ ม า ไ ม ใ่ ช ม่ แี ค ส่ ญั ญ า ไ ม ด่ เี ท า่ น น้ ั เ พ ร า ะ ส ญั ญ า ท ไี ่ ม ด่ เี ป น็ อ ก ศุ ล น นั ้ เ ป น็ เ ห ต ุ เป็นปัจจัยให้สังขารขันธ์เกิดขึ้น คือการปรุงแต่งต่อไป ปรุงแต่งแบบไหนก็ ขึ้นอยู่กับสติ สมาธิ และปัญญาของแต่ละบุคคล ณ ขณะนั้น ๆ
บ า ง ค น ส ญั ญ า เ ก า่ ๆ ป ร า ก ฏ เ ก ดิ ข นึ ้ ม า ถ งึ แ ม เ้ ป น็ ส ญั ญ า ฝ า่ ย อ ก ศุ ล แตข่ ณะนนั้ สญั ญาปรากฏเกดิ ขนึ้ มาในทวี่ า่ ง เหน็ ชดั ถงึ ความเปน็ คนละสว่ น ระหว่างสัญญากับจิตที่ทาหน้าที่รู้ สัญญานั้นก็สักแต่ว่าสัญญา ไม่สามารถ ปรุงแต่งจิตให้เกิดความขุ่นมัวเศร้าหมองได้ และไม่ปรุงไปในฝ่ายอกุศล เพราะปญั ญาเกดิ ขนึ้ มาเหน็ ชดั วา่ ตวั สญั ญาเองกท็ า หนา้ ทปี่ รากฏเกดิ ขนึ้ มา แลว้ ดบั ไป มแี ลว้ หมดไป มแี ลว้ หายไป เปน็ เรอื่ งปกตธิ รรมดา ไมใ่ ชต่ วั ตน
