Page 405 - ธรรมปฏิบัติ 1
P. 405
387
อยาก ไม่ได้ดังใจก็เบื่อ ไม่ใช่เบื่อเพราะความโลภ รู้ตามความเป็นจริง รู้การ เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป จะคลายจากอุปาทาน เป็นความเบื่ออย่างไม่มีตัวตน แต่ถ้าเบื่อแบบมีตัวตนนั้นเบื่อจากกิเลส เราเบื่อ แต่ลักษณะของความเบื่อ ก็จะบอกได้ว่าแตกต่างกันอย่างไร
เพราะฉะนั้น การเจริญวิปัสสนา จะเน้นการกาหนดรู้ถึงอาการเกิดดับ ของรูปนามเป็นสาคัญ ตามรู้อาการเกิดดับของรูปนาม คาว่า “รูปนาม” แม้ แต่จิตหรือความรู้สึกที่ทาหน้าที่รู้อาการเกิดดับนั้นเอง ก็ต้องรู้ว่าจิตที่ไปรู้นั้น รู้แล้วดับไปด้วยไหม เกิดแล้วดับไปด้วยหรือเปล่า หรือเป็นแค่ผู้ดูอยู่นิ่ง ๆ เฉย ๆ อันนี้ต้องพิจารณา ต้องสังเกต
เราจะเหน็ เปน็ อยา่ งไรนนั้ ขนึ้ อยกู่ บั กา ลงั ของสตแิ ละสมาธิ การพจิ ารณา ในขณะนั้นว่า อารมณ์หรือสภาวะที่เกิดขึ้นนั้น เกิดดับในลักษณะอย่างไร ไม่ใช่อยู่ที่ความอยาก หรือการบังคับให้เป็น แต่เกิดจากเหตุ เหตุเพราะสติ มีกาลังแก่กล้าขึ้น เหตุเพราะสมาธิแก่กล้าขึ้น เป็นเหตุเป็นปัจจัยให้เห็นการ เปลี่ยนแปลงนั้น เห็นอาการเกิดดับนั้น เกิดดับในลักษณะอย่างไร
การกาหนดรู้อาการต่าง ๆ ต้องมีการใส่ใจ เขาเรียกมี “มนสิการ” มี การตั้งใจ ใส่ใจที่จะรู้ ถ้าไม่ใส่ใจที่จะรู้ ก็จะเป็นการรู้แบบเลื่อนลอย รู้ไม่ชัด เพราะฉะนั้น เวลากาหนดอารมณ์ กาหนดสภาวะต่าง ๆ ต้องรู้ชัด รู้ชัดใน อารมณ์ ในสภาวะต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น ขณะนี้ ปัจจุบันนี้ เดี๋ยวนี้ ว่าเป็นอย่างไร เกิดดับในลักษณะอย่างไร
ถ้าง่วง ถีนะมิทธะเกิดขึ้น ให้ดับถีนะมิทธะ ให้ขยายความง่วงให้กว้าง ไม่มีขอบเขต ขยายออกไปไกล ๆ ให้ไกลจากสมอง ไกลจากบริเวณศรีษะ ของเรา ไกลออกไปไม่มีขอบเขต แล้วเขาจะหายไป เอาความรู้สึกเข้าไปที่ ความง่วง แล้วขยายออกไปให้กว้าง ๆ ๆ ไม่มีขอบเขต เมื่อความง่วงหายไป ก็มารู้ที่อารมณ์หลักที่เรารู้ต่อไป
