Page 28 - ต้นจิตและอริยาบทย่อย
P. 28
22
เวลาโยคีนั่งกรรมฐานแล้วมีอาการง่วงซึม ไม่ตื่นตัว เฉื่อยชา เดินก็จะเฉื่อย ๆ ทาอะไรก็เฉื่อย ๆ ไม่ตื่นตัว เพราะมีสมาธิมาก ท่านก็ เลยแก้ด้วยการให้เพิ่มการกาหนดต้นจิต เพราะงานจะละเอียดขึ้น พอ งานละเอยี ดขนึ้ การใสใ่ จกต็ อ้ งมมี ากขนึ้ กวา่ เดมิ สงั เกตไหม แปลกตรงทวี่ า่ พอเราใส่ใจจดจ่ออารมณ์ปัจจุบันมาก ๆ มีสมาธิมากขึ้น แล้วสงบจนแบบ จะหลับ จริง ๆ แล้วตรงสงบจนจะหลับ เขาจะว่าง อาการเกิดดับไม่ชัด เขาจะสงบ เงียบ ๆ แล้วก็จะเฉื่อย ไม่ค่อยกระฉับกระเฉง เพราะฉะนั้น จึงให้กาหนดต้นจิต วิธีการกาหนดต้นจิต คือ ให้สังเกตที่ความรู้สึกเรา รู้สึกก่อนขยับ ลองดูนะ วิธีง่าย ๆ ก็คือ เวลาเรากระดิกนิ้ว รู้สึกไหมว่านิ้ว กระดิก ? ถ้าเรารู้สึกชัดว่านิ้วกระดิก แล้วก่อนที่จะกระดิกนิดหนึ่ง รู้สึก ไหมว่าจิตเราแว็บไปนิดหนึ่งก่อนที่นิ้วจะขยับ ? ลองดูนะ อาจารย์กระดิก อยู่คนเดียว อาจารย์ก็เห็นคนเดียว บอกให้ลองดู แล้วก็นั่งมอง อ๋อ! เขา ดู ไม่ได้ลอง... ลองกระดิกนิ้วดูสิ ช้า ๆ ก่อน นิดหนึ่ง เป็นจังหวะ ก่อนที่ จะขยับ รู้สึกไหมจิตมันรู้สึกก่อนนิดหนึ่ง ? ตรงนี้แหละเขาเรียก ต้นจิต เห็นไหม แป๊บเดียวเอง ยิ่งกว่ากะพริบตาด้วยซ้า นิดหนึ่ง ๆ ถ้าเราสังเกตซ้า ต้องตั้งใจมากขึ้น ขณะที่เราตั้งใจมากขึ้น สติก็จะดีขึ้น สมาธิก็ดีขึ้น
ทีนี้เราไปใช้ตอนไหน ? เวลาสังเกตต้นจิต อารมณ์ใหญ่ ๆ เลย ก็คือตอนที่เราเดิน ไม่ต้องมากระดิกนิ้วตลอดเวลา สมมติ เวลาเราเดิน จงกรมหรือเดินออกกาลังกาย ก่อนที่จะยก จิตมันสั่งก่อนไหม รู้สึกก่อน ไหมนิดหนึ่งแล้วก็ก้าวไป ? จะให้ละเอียดขึ้นก็คือ ตอนยกซ้ายยกขวา สังเกตดูว่า จะยกแต่ละข้าง จิตรู้สึกก่อนไหม ตรงนี้เป็นการรู้เป็นขณะ ๆ แตจ่ ะใหล้ ะเอยี ดขนึ้ กค็ อื วา่ พอยกเสรจ็ กา้ วไป กอ่ นทจี่ ะลง รสู้ กึ กอ่ นไหม จิตสั่งก่อนไหมก่อนที่จะสัมผัสพื้น อันนี้เป็นการฝึกจิตเราให้ละเอียดขึ้น
