Page 36 - ต้นจิตและอริยาบทย่อย
P. 36
30
สิ่งที่ต้องสังเกต ขณะที่เรารู้ทันตัวเอง เห็นความอยากตัวเองมากขึ้น เราเห็นเจตนาของตัวเองมากขึ้นไหม ? เวลาเราจะหยิบจะจับ จะทาอะไร ก็ตาม เรามีเจตนาอะไร มีเหตุผลอะไร การกระทาของเราจะมีเหตุและ ผลในตัว เวลาเราพูด พูดทาไม พูดเพื่ออะไร แล้วผลที่ตามมาเป็น อย่างไร การที่เราฝึกสังเกตกาหนดรู้ตรงนี้ ผลที่ตามมาจิตใจเป็นอย่างนี้ สภาพจิตเป็นอย่างนี้ อาการเกิดดับเป็นอย่างนี้ นั่นเป็นการฝึกให้ตัวเอง ทา อะไรมเี หตมุ ผี ล ถงึ แมบ้ างครงั้ ทา อะไรโดยทเี่ รารเู้ ทา่ ไมถ่ งึ การณ์ แตผ่ ล ที่ตามมามันจะฟ้องเรา สิ่งที่เราทา ถึงแม้จะเจตนาหรือไม่เจตนา แต่ผล กระทบที่ตามมาดีหรือไม่ดีอย่างไร ไม่ใช่แค่รู้ว่าฉันไม่เจตนา แล้วเราก็ทาซ้า! ไม่มีเจตนาหรือไม่เห็นเจตนา ? ตรงนี้แหละเป็นการฝึกให้ตัวเองมีสติ ทลี่ ะเอยี ดรเู้ ทา่ ทนั ตวั เองมากขนึ้ แลว้ เราจะเหน็ วา่ การกระทา อะไรโดยไมม่ ี เจตนานั้นจะน้อย แต่ทาอะไรโดยที่ไม่รู้นั้นเยอะ คือมีเจตนาแต่ไม่รู้ว่า ผลกระทบที่เกิดจากการกระทานั้นมันมากน้อยแค่ไหน อยากทา รู้ว่าต้องทา แต่บางครั้งไม่รู้ว่าผลที่ตามมามากน้อยแค่ไหน นั่นแหละที่เขาเรียกว่า ทาโดยที่รู้เท่าไม่ถึงการณ์ บางครั้งคาว่า “รู้เท่าไม่ถึงการณ์” คือไม่ถูกเวลา ไม่ถูกกาลเทศะ บางทีเจตนาดี แต่ทาไม่ถูกเวลา ปัญหาก็เกิดขึ้นตามมา
แต่พอเราสังเกตบ่อย ๆ เราจะรู้ว่าถ้าทาแบบนี้ไปแล้วมันไม่ดี ต่อไป เราก็ระวัง! ความรู้สึกแบบนี้เกิดขึ้นอีกแล้ว เดี๋ยวก็จะให้เราทาแบบนี้อีก จะให้เราพูดแบบนี้อีก... ตรงนี้เราจะรู้ทันตัวเอง และนี่คือธรรมะที่เราจะ หยุดตัวเองได้ เพราะฉะนั้น การที่เรามีเป้าหมายในการปฏิบัติที่จะแก้ไข ตัวเองจุดไหน แก้ไขจุดบกพร่องตัวเองอย่างไร ถ้าเราสังเกตต้นจิตแบบนี้ เราจะรู้ทันตัวเองมากขึ้น ความอยากที่มันเคยเป็นนิสัย ความไม่รู้ที่เราบอกว่า อุปนิสัยของเราเป็นอย่างนี้ เราจะต้องรู้จุดนี้ เพราะอุปนิสัยที่เกิดขึ้นมา
