Page 9 - การเจาะสภาวะ
P. 9
ลมหํายใจเขํา้ -ออก อนั นเี้ ขําเรยี กวํา่ “ตํามกํา หนดรอู้ ํากํารทํางกําย” ทเี่ รยี กวํา่ “กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน” อันนี้อย่ํางหนึ่ง
อํากํารทํางกํายที่จะปรํากฏเกิดขึ้นอีกอย่ํางหนึ่งก็คือ ขณะที่ ผู้ปฏิบัติหํายใจเข้ําแล้วรู้สึกถึงอํากํารพองที่ท้อง หํายใจออกแล้วท้องยุบลง อันนี้แต่ละคนอําจจะชัดในตําแหน่งที่ไม่เหมือนกัน อย่ํางเช่น บํางคน หํายใจเข้ํา-ออก ก็รู้สึกถึงลมหํายใจเข้ํา-ออกได้เลย แต่บํางคนขณะที่ หํายใจเข้ํา-ออก ไม่รู้สึกถึงลมหํายใจเข้ํา-ออก แต่กลับไปรู้ชัดที่ท้องที่มี อํากํารพองออกหรือยุบลง ตรงนี้เป็นสภําวธรรมที่ผู้ปฏิบัติพึงใส่ใจ ถ้ํา ใครหํายใจเข้ําแล้วรู้สึกท้องพองออก หํายใจออกแล้วท้องยุบลง ก็ให้ตั้งสติ กําหนดรู้อํากํารนั้นไป นี่คือรู้อาการเกิดดับของพองยุบ ซึ่งก็เป็นอํากําร ทํางกํายเชน่ เดยี วกนั แตเ่ รยี กชอื่ แตกตํา่ งกนั กํารตํามกํา หนดรอู้ ํากํารของ ลมหํายใจเข้ํา-ออก (อําณําปําณสติ) หรือกํารตํามกําหนดรู้อํากํารของพอง ของยุบ จริง ๆ แล้วก็อําศัยเหตุเดียวกัน คือลมหํายใจเข้ํา-ออก เพียงแต่ สนใจตําแหน่งที่แตกต่ํางกันออกไปแค่นั้นเอง ไม่ว่ําจะเป็นกํารตํามรู้ อํากํารเกิดดับกํารเปลี่ยนแปลงของลมหํายใจเข้ํา-ออก หรือตํามรู้อํากําร เกิดดับกํารเปลี่ยนแปลงของพองยุบ ก็จัดเป็นกํายํานุปัสสนําสติปัฏฐําน จัดเป็นอํากํารทํางกําย ซึ่งเป็นอํากํารของรูป ถ้ําอยู่ในขันธ์ก็เรียกว่ําเป็น รูปขันธ์นั่นเอง
ทีนี้อํากํารทํางกํายนอกจํากที่กล่ําวมํา คือลมหํายใจกับพองยุบ ก็ จะมี อาการกระเพื่อม เวลําหํายใจเข้ํา-ออก ไม่รู้สึกถึงพองยุบที่ท้อง แต่ เหมือนมีอํากํารกระเพื่อมขึ้นกระเพื่อมลงบริเวณหน้ําอกหรือบริเวณ หทยวัตถุ แบบนี้เป็นต้น นี่ก็เป็นอํากํารทํางกํายอย่ํางหนึ่งที่ผู้ปฏิบัติพึงใส่ใจ ตํามกํา หนดรถู้ งึ กํารเกดิ ขนึ้ -ตงั้ อย-ู่ ดบั ไป อํากํารทํางกํายทเี่ กดิ ขนึ้ นอกจํากนี้
3
