Page 185 - มรรควิถี

หรือความทุกขที่เกิดขึ้นเปนสิ่งที่ตองกําหนดรู ฉะนั้นเวทนาทางกายหรือ ความปวดที่เกิดขึ้นจึงตองกําหนดรู รูถึงอาการเกิดดับของความปวด จึงบอกวาพอมีอาการปวด อาการเมื่อย อาการคันขึ้นมา ใหเอาจิตเขาไป กําหนดรูวา ความปวดมีอาการยังไง ? นิ่ง ๆ หรือวาคอย ๆ จางหาย หรือ เกิดดับตลอดเวลา นี่คือการเกิดดับ กําหนดรูถึงความทุกข อันนี้ทุกข ทางกายนะ ทุกขทางกาย
เมื่อมีทุกขทางกาย ทําอยางไรใหใจไมทุกข ? ทุกขทางกายเปน เหตุเปนปจจัยใหใจทุกข ถาเราไมแยกออกระหวางกายกับใจ ไมแยกรูป แยกนาม ไมแยกกายกับใจออกจากกัน ถึงแมเราจะรูโดยทั่วไป หรือโดย เขาใจอยางชัดเจน หรือเขาใจอยางดีวากายกับใจมันเปนคนละสวนกัน เปนคนละอยางกัน กายก็สวนกาย ใจก็สวนใจ แตเมื่อไหรที่รางกายเปน ทุกขขึ้นมา ใจก็เศราหมอง พอกายมีเวทนาขึ้นมา จิตก็เศราหมอง พอจิต เศราหมองเรียกวาอะไร ? จิตก็ทุกข นั่นแหละคือความทุกข ความทุกข ทางใจเราสามารถดับได ความทุกขทางใจเราสามารถดับไดและจําเปน ตองดับ ความทุกขทางกายเมื่อดับไมได ไมเปนไร แตความทุกขทางใจ ตองดับ เพราะอะไร ? เพราะความทุกขทางใจที่เกิดขึ้นเกิดจากกิเลส เพราะ ฉะนั้นกิเลสที่ทําใหเราเปนทุกข กิเลสเกิดจากการยึดมั่นถือมั่น หรือ มีอุปาทานในเวทนาทางกายที่เกิดขึ้น ทําใหเราเปนทุกข เพราะฉะนั้นทุกข สองอยางนี่ถาเราแยกออกสองสวน ทําความเขาใจในความทุกขที่เกิดขึ้น วา ที่เราทุกขนั้น ทุกขทางกายหรือทุกขทางใจ ?
สาเหตุที่เกิดทุกขทางใจก็มีหลายอารมณ นอกจากรางกาย เขาเรียก ทุกขทางกายที่เกิดเวทนา เจ็บปวด เมื่อยชา เจ็บไขไดปวย ตรงนี้เปนทาง กาย อีกอยางหนึงก็คือเกิดจากจิตของเรา เกิดจากความคิด ความทุกขทาง ใจที่เกิดขึ้นอาศัยทวารทั้งหก อาศัยทวารทั้งหกก็คือ ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย แลวก็ทางใจ เพราะทุก ๆ อารมณที่เกิดขึ้นที่เรารับรู
171