Page 33 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การพิจารณาสภาวธรรม
P. 33
341
ฝึกอย่ํางนี้ ใช้ความสุขรับรู้ รับรู้ผ่ํานควํามสุข จิตที่สุขทําหน้ําที่รับรู้ จิตที่ว่ํางทําหน้ําที่รับรู้ คําว่ํา “กระทบ” มีสองอย่ําง ส่วนใหญ่ภําษําไทยพอกระทบเมื่อไหร่เข้ําถึงใจเมื่อนั้น-กระทบจิตใจ แต่ภําษําธรรมะ “ผัสสะ” ตํากระทบรูป หูกระทบกับเสียง จมูกกระทบกับกลิ่น ลิ้นกระทบรส ไม่ใช่กระทบจิตใจ คือผัสสะ ที่เกิดขึ้น อํารมณ์ที่เกิดกับใจ ผัสสะที่เกิดกับใจนั้นอีกส่วนหนึ่ง ตําเห็นรูปแล้วจิตเป็นอย่ํางไร...นั่นคือผลที่ ตํามมํา บํางครั้งตํากระทบกับรูปแต่ไม่กระทบใจเรํา เหมือนเรําใช้จิตที่ว่ํางทําหน้ําที่รับรู้ เรําเห็นภําพ ตํากับ รูปกระทบกันแล้วจิตรู้สึกไม่ทุกข์ แต่ถ้ําเรําใช้คําว่ํา “เห็นแล้วกระทบไปหมด” ภําษําเรํา-กระทบไปหมดเมื่อ ไหร่ เมื่อนั้นแหละเรําจะรู้สึกไม่ดีเลย ได้ยินเสียงนั้นก็กระทบ เห็นภําพนั้นก็กระทบ รู้สึกไม่ดีไปหมด
แต่ถ้ําโดยสภําวะคือ ตํากระทบรูป หูกระทบเสียง ลิ้นกระทบรส... มีผัสสะเกิดขึ้น กระทบแล้ว เป็นอย่ํางไร เพียงรูปกระทบรูปแต่ไม่กระทบจิตใจ แล้วอะไรเป็นผู้รู้ ? ก็จิตนั้นแหละทําหน้ําที่รู้ รูปกระทบ รูป-จิตทําหน้ําที่รู้-แต่ไม่กระทบจิตใจ เรําจะเห็นว่ํารับรู้อะไรไป ก็รับรู้ธรรมดํา แต่ไม่กระทบอะไรหรอก เรํา เฉย ๆ รับรู้แล้วไม่กระทบ จริง ๆ คือตําเห็นภําพแล้วไม่กระทบใจ นั่นคือควํามหมําย “ไม่กระทบจิตใจของ เรํา” แต่ส่วนใหญ่กระทบ กระทบก็คือกระทบจิตใจของเรํา ผัสสะ ตําเห็นรูป หูได้ยินเสียง จมูกดมกลิ่น ลิ้นลิ้มรส... กระทบจิตใจแบบไหน ? มีผลต่อจิตใจแบบไหน ? กระทบแล้วเป็นทุกข์หรือไม่เป็นทุกข์ ใน ควํามหมํายหนึ่ง
พอทุกข์เมื่อไหร่เรําจะรู้สึกว่ําถูกกระทบ แต่ว่ําโดยสภําวะจริง ๆ กํารรับรู้อํารมณ์ต่ําง ๆ มันก็ต้องมี ผสั สะมกี ระทบกนั อยแู่ ลว้ แตก่ ระทบแลว้ มที กุ ขห์ รอื ไมม่ ที กุ ข์ มเี วทนําแบบไหนเกดิ ขนึ้ แคน่ นั้ เอง! กระทบ แล้วมีอุเบกขําเวทนํา...ก็เฉย ๆ สุขเวทนํา...ก็เป็นสุขขึ้นมํา ทุกขเวทนํา...ก็เกิดทุกข์ขึ้นมํา นั่นเป็นเวทนําที่ เกิดขึ้นจํากผัสสะ เพรําะฉะนั้น ใช้จิตประเภทไหนถึงทําให้ผลกระทบที่เกิดขึ้นเป็นผลกระทบที่ไม่ให้อกุศล เกิด อย่ํางที่บอกแต่แรก ถ้ําใช้จิตที่ว่ําง ว่ํางจํากควํามเป็นเรํา ว่ํางจํากตัวตนรับรู้ รู้สึกเป็นอย่ํางไร ? ทําซ้ํา ๆ พิจํารณําซ้ํา ๆ บ่อย ๆ ทําดูนะ นี่คือวิธี
ทีนี้ เมื่อรู้อย่ํางนี้แล้วจะทําอย่ํางไรต่อ ? ก็ทําอย่ํางนี้แหละ! ในชีวิตประจําวันเรําจะทําอย่ํางไร ? กลับมาดูสภาพจิตตัวเองบ่อย ๆ แต่ในขณะที่เรํามําปฏิบัติ มีอย่ํางหนึ่งที่เรําต้องใส่ใจคือ ความต่อเนื่อง ของอารมณ์ เวลําเดินจงกรมก็กําหนดให้ต่อเนื่อง สมมติว่ําเรําจะเดินจงกรมสักหนึ่งชั่วโมง ก็ต้องสังเกต อํากํารเกิดดับของกํารเดินภํายในหนึ่งชั่วโมงว่ําเป็นอย่ํางไร เปลี่ยนไปอย่ํางไร ภํายในหนึ่งชั่วโมงมีอํากําร อะไรเกดิ ขนึ้ บํา้ ง ในขณะทเี่ รําเดนิ จงกรมกํา หนดกํารเดนิ กํารเคลอื่ นไหวของเทํา้ ถํา้ มอี ํารมณอ์ นื่ แทรกเขํา้ มํา เรํากําหนดอย่ํางไร แล้วเขําเกิดดับอย่ํางไร มีควํามคิดแทรกเข้ํามํา เข้ําไปรู้...เขําดับอย่ํางไร แล้วกลับมํารู้ อํากํารเดินอีก เขําเกิดดับเปลี่ยนไปต่ํางจํากเดิมอย่ํางไร
ขณะทเี่ รํานงั่ กรรมฐําน อํากํารเกดิ ดบั เรํากํา หนดอะไร—กํา หนดรปู กํา หนดเวทนํา กํา หนดควํามคดิ หรือกําหนดอํากํารที่เกิดขึ้นข้ํางหน้ํา เป็นเงํา เป็นสี เป็นแสงเกิดที่ขึ้นข้ํางหน้ํา ให้รู้ชัดว่ําเรําตํามรู้อะไร แล้ว เขําเกดิ ดบั ตํา่ งจํากเดมิ อยํา่ งไร รตู้ รงนเี้ พอื่ ควํามตอ่ เนอื่ งของกํารปฏบิ ตั ธิ รรม นนั่ คอื สงิ่ ทเี่ รําตอ้ งทํา ในขณะ ที่เรําได้ปลีกเวลําหรือปลีกวิเวกมําแล้ว สละอํารมณ์ภํายนอก/เรื่องรําวภํายนอก กลับมําอยู่กับกํารปฏิบัติ
